Beeld: Scott Webb
Achtergrond

Het geheime leven van planten

De bananen- en pannenkoekenplanten zijn niet meer weg te denken van hippe kantoren, instagrampagina’s en woonkamers. Het ziet er leuk uit, maar staan we weleens stil bij wat de hype betekent voor de plant?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Tegenwoordig tel je niet mee als je kamer niet groen ziet van exotische leven in een pot. Het liefst nog hangend in een gevlochten touw. Op een plantenmarkt van Sprinklr, een bedrijf dat online instagramwaardige potplanten van biologische herkomst verkoopt, barst het van de jonge liefhebbers. Aan de muur achterin hangen ingelijste portretjes van trotse planteneigenaren met wat de twee verbond. ‘Een krachtige en bijzondere plant, en stiekem zit er ook een ondeugend monstertje in mij’, leest het lijstje van Vera met haar Monstera. “Trends gaan in golven. Zo zaten we in de jaren ’70 in de piek van kamerplanten, en nu weer. In de jaren ’80 moest alles weer strak dus werd de plant weer buiten gezet”, vertelt Liedewij Loorbach van Sprinklr.

Denken we er weleens over na wat we in huis halen? Voor de planten die wij vanaf de bank bij elkaar shoppen is het bij ons thuis, als ik onderzoeker Rene Smulders mag geloven, vooral ‘overleven’.

Die ‘heerlijke’ geur van gemaaid gras: dat zijn hulpkreten

Sociaal planten netwerk

Rene Smulders is manager Plant Breeding aan de Wageningen University & Research (WUR). Hij vertelt over het wonderbaarlijke communicatiesysteem dat planten hebben opgezet om zich te verdedigen tegen dieren die ze willen opeten of schimmels die teren op hun levende cellen. “Planten kunnen geen kant op wanneer er gevaar dreigt, en een snelle tegenreactie is niet altijd een optie. Daarom hebben ze hun eigen manieren om te communiceren dat ze in gevaar zijn. De stoffen die de plant vrijmaakt wanneer bijvoorbeeld een rups de plant opeet, trekt een parasiet aan voor de rups. Die komt vervolgens op de plant af en legt dan eitjes in de rupsen, waarna die rupsen geleidelijk inactief worden omdat ze van binnenuit worden opgegeten. Ondertussen is die allang gestopt met het eten van de plant.” Denk dus nog maar eens na als je het hebt over de ‘heerlijke geur van gemaaid gras’: dat zijn hulpkreten.

Bomen en planten communiceren met elkaar via een sociaal ondergronds netwerk gemaakt van wortels en schimmels

Planten groeien niet alleen waar wij het direct zien. Hun wortels reiken ver in de grond, om voedingsstoffen te verzamelen en te groeien. Het groeiende onderzoeksveld dat zich bezighoudt met plantencommunicatie leert ons dat bomen en planten met elkaar communiceren via een sociaal ondergronds netwerk. Gemaakt van wortels en schimmels. Hier wisselen ze voedingsstoffen met elkaar uit, informeren elkaar wanneer gevaar dreigt en ze vormen zelfs plagen. “We weten nog niet hoe dit ondergrondse netwerk precies werkt” stelt Smulders. “Erger is dat je een plant lang laat groeien in een kleine pot, met uitgeputte grond. Zijn wortels kunnen niet verder naar beneden groeien, omdat de pot te klein is geworden. Soms zie je een massa wortels aan de onderkant. De groeiconditie verbetert aanzienlijk als je hem regelmatig verpot en in nieuwe grond zet.”

Die kleine pot kan ook het sociale leven van planten nogal kortwieken. Ander onderzoek laat zien dat planten ook geluidstrillingen uitzenden en ontvangen. Wij kunnen het niet horen, maar planten maken superzachte ‘plopjes’ met luchtbellen in hun bladeren en stammen. Op het internet kun je luisteren naar duisterklinkende soundscapes gemaakt van dat geluid, maar het heeft ook weer een functie. Bijen zoemen op precies de juiste frequentie zodat tomatenplanten hun stuifmeel loslaten bijvoorbeeld. Proefjes met maisplantjes laat zien dat ze bij een frequentie van 220 megahertz naar die trillingen toegroeien, en in de stam dezelfde frequentie geluid maken.

Droge kamer

Op de Sprinklr-markt zijn niet veel klanten bezig met het (sociale) welzijn van hun plant. Delphine en Lieke lachen bij de vraag of hun planten het fijn vinden bij hen. “Ik heb wel een kamerplantenboek van mijn oma maar daar heb ik nog nooit ingekeken. Die Latijnse namen vind ik wel leuk, maar verder wil ik nu niet meer over ze weten.” Ze denken dat als planten voelen, ze dan ontspannen en blij zijn bij hen.

In de herfst doen kachels hard hun best om ons een aangename temperatuur te verzorgen, alleen is die lucht niet goed voor de planten

https://www.instagram.com/p/BpJrly3iFLw/?utm_source=ig_web_copy_link

Instagram Sprinklr Bron: www.instagram.com
Er zijn meer variabelen die het leven bij ons thuis maar moeilijk maken voor planten. In de herfst en winter doen kachels in huis of kantoor hard hun best een aangename temperatuur te verzorgen. Deze lucht is alleen niet goed voor de kamerplanten. “Als je naar de subtropen of bijvoorbeeld Spanje gaat, zie je de kleine plant van de keukentafel als gigantische plant langs de weg of ergens in het bos. Dan zie je wat zo’n plant eigenlijk is. Als je de kamerplant daarmee vergelijkt, is het eigenlijk een plantje die net kan overleven onder de droge en donkere condities”, vertelt Smulders.

Zo is het terrarium in Burgers Bush tropisch warm en vochtig. Planten groeien het best met veel luchtvochtigheid, warmte en licht. De luchtvochtigheid in huizen en kantoren is bepalend voor de groei van de kamerplanten. Hoe droger de lucht hoe minder ze kunnen groeien. Wanneer je in de winter je huis of kantoor binnenstapt verdwijnt diezelfde condens van je bril. Door de warme, droge lucht verdampt het water vrijwel meteen. Dit betekent weinig goeds voor de plant. Smulders: “In de droge lucht verliezen ze veel water, waardoor hun huidmondjes sluiten en ze op dat moment niet meer kunnen groeien.”

Is er iets wat we kunnen doen om de omstandigheden voor ze te verbeteren? “Je kunt de lucht bevochtigen door bakjes met water aan de verwarming te hangen.” Kamerplanten groeien niet zo hard in droge lucht als ze onder andere omstandigheden zouden kunnen. Daarom zijn er relatief weinig kamerplanten die verkocht worden: zij zijn de soorten die het in onze huiskamer redelijk doen.”

Het scheelt als de planten een sympathiek baasje hebben, zodat ze de plant op waarde schatten en de gepaste verzorging bieden

De kamerplant als huisdier

Loorbach stelt voor om planten te beschouwen als ‘huisdieren’. “Ik denk dat planten in de natuur allemaal gelukkiger zouden zijn. Aan de andere kant heb je daar vijanden die je opeten. Of andere planten die harder groeien en het licht wegnemen. In de natuur is een huisdier minder eenzaam en kan lekker rondrazen, vrienden maken en wel een konijn doodbijten wanneer die daar zin in heeft. Bij ons thuis heeft die eten wanneer die dat nodig heeft, liefde en een warm huis. Geen concurrentie. En hulp bij ziektes. In de natuur gaan andere planten je niet helpen als je ziek bent.”

Het scheelt als de planten een sympathiek baasje hebben, zodat ze de plant op waarde schatten en de gepaste verzorging bieden. Julia (21) gelooft niet dat planten gevoelens hebben, maar ziet ze wel als familie. “Van de planten die ik heb sinds ze heel klein waren, weet ik dat de ene pannenkoekenplant veel meer zon nodig heeft dan de ander. Hoe langer ik de plant heb, hoe beter ik doorheb hoe ze individueel werken.” Matthieu (32) vertelt over zijn enorme verzameling planten. Die heeft hij niet vanwege het uiterlijk maar vanwege het innerlijk van de plant. Hij kwam erachter dat planten een geheugen hebben en muziekgolven kunnen beïnvloeden. “Ik begon met eentje, maar toen ik meer leerde over hoe ze werken en wat ze doen, dacht ik: ‘Wauw, planten zijn veel toffer zijn dat we denken’. Inmiddels heb ik veertig planten.”

Hoe duurzaam is een huisdier?

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons