Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
In tijden van klimaatverandering is alles in beweging. Zo ook de weging van de waarde van bos. Gisteren was ik te gast bij een symposium over duurzaam bosbeheer, georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW). Daar woonde ik een gesprek bij met Christina Moberg, de president van het Zweedse equivalent van de KNAW. Zij schreef samen met alle Europese collega’s, verenigd in een Europese wetenschappelijke Adviesraad, een rapport waarin de verschillende belangen in en rondom bossen onder de loep genomen worden.
Hout als grondstof voor IKEA
Als gewone recreant sta je er nooit zo bij stil. In de Nederlandse bossen kun je terecht met je hond, je fiets, je paard, je tent en nog veel meer. Prachtig onderhouden voor zo’n 5 euro per jaar per Nederlander (zo becijfert
Staatsbosbeheer). In Zweden kunnen deze dingen ook, maar wordt bos vooral ook gezien als productie-eenheid. Hout is een grondstof waaruit bijvoorbeeld IKEA-meubels gemaakt worden, of waarmee energie opgewekt wordt. Zowel in Nederland als in Zweden wordt gelet op een goed evenwicht tussen gebruik en voortbestaan van het bos. Het duurt immers een tijd voordat een gekapte boom is vervangen. Toch lijkt het, wanneer productie zo’n belangrijke plaats inneemt, dat zelfs in een land als Zweden economisch gewin op de korte termijn een doorslaggevend argument wordt.
“
Zelfs in een land als Zweden lijkt economisch gewin op de korte termijn doorslaggevend
Zoals ik al zei: in tijden van klimaatverandering is alles in beweging; ook de weging van de waarde van het bos. Naast bovengenoemde functies (economie, energie, recreatie) komen andere functies nadrukkelijker in beeld. Allereerst natuurlijk de meest primaire: een boom neemt CO
2 op en produceert zuurstof. Voorheen een weetje in de categorie basisschoolkennis, nu steeds meer een functie die we hard nodig zullen hebben om het maximaal-
1,5-gradenopwarming-doel van het Akkoord van Parijs te realiseren. Wanneer beleidsmakers nadrukkelijker gaan sturen op dat doel zal deze functie ook steeds meer (financiële) waarde gaan vertegenwoordigen. CO
2 wordt geld waard.
Biomassa
Hout was al eerder in beeld als oplossing voor het klimaatprobleem. Onder de noemer biomassa wordt het gebruikt als alternatief voor fossiele brandstoffen en eindigt het in de ovens van energiecentrales. Het lucratieve karakter van hout als energiebron (onder andere vanwege subsidies) kan echter het bestaande evenwicht (en daarmee de biodiversiteit) verstoren. De wetenschap zegt bovendien dat biomassa een uiterst inefficiënte manier is om hout te gebruiken, ook in relatie tot klimaatverandering. Redenen genoeg om op zoek te gaan naar alternatieven en subsidiering van de bijstook van biomassa stop te zetten.
“
Redenen genoeg om subsidiëring van de bijstook van biomassa stop te zetten
De
rol die bos speelt in een klimaatneutrale wereld is cruciaal, zo onderstrepen de wetenschappers ook nog maar eens in genoemd rapport. De meest voor de hand liggende beleidsmaatregel is: behoud bestaand bos. Het duurt immers heel lang om nieuw bos te creëren. Zorg daarnaast voor duurzaam bosbeheer, met bijzondere aandacht voor biodiversiteit en effectieve mitigatiemaatregelen.
Bomen kunnen niet wachten
In het gesprek met de Zweedse en Nederlandse wetenschappelijke academies stelde ik vast dat het vaak lang duurt voordat wetenschappelijke inzichten doordringen tot het bredere publieke debat. De wereld van de klimaatonderhandelaars is hierbij zelfs vaak een nog moeilijker neembaar bastion. Adviezen zoals in genoemd rapport over Europese bossen moeten het publieke debat versneld informeren, en uiteindelijk politieke besluitvormingsprocessen beïnvloeden. Klimaatverandering kan geen vertraging meer gebruiken, maar zeker bomen hebben last van verkeerd beleid. Vervanging van een boom kost minstens 20 jaar, vastlegging van eenzelfde hoeveelheid CO2 nog langer.
