Honger naar ‘postfossiele’ verbeelding

De projecten zijn zeer uiteenlopend van aard: een straatbeeld in verschillende toekomsten in een Afrikaanse stad, een maquette van een Nederlandse stad waarin elk horizontaal oppervlak energie opwekt met behulp van kleine zonnecellen, maar ook meer sensorische ‘ervaringen’ zoals een opstelling waarin je kunt luisteren naar de geluiden van de postfossiele stad (dus zonder het gedreun van verbandingsmotoren) en zelfs een object waarin je ‘de geur van het fossiele tijdperk’ kunt vergelijken met die van een postfossiele stad.

“We hebben nieuwe verhalen nodig”, zegt Pelzer. “De wetenschap is daar alleen niet per se geschikt voor. Die is traditioneel vooral goed in aanwijzen van problemen. Vaak ook wel in het aandragen van oplossingen, maar als het normatief begint te worden, wordt het lastig. De wetenschap denkt in nuances en is minder goed in het aangeven van richting en het aanboren van de fantasie. Daarvoor zijn ontwerpers en creatievelingen heel belangrijk. Die hebben we met deze wedstrijd nadrukkelijk bij de discussie willen betrekken.”

Pelzer: ‘Deze inzending heeft gewonnen vanwege de interactie die in het ontwerp besloten zit. De tien geboden zijn niet in steen gegrift, maar dynamisch. In elke stad moeten ze worden aangescherpt en verbeterd.’ Breukers en Godrie maken theatrale ervaringen en presentaties. De fysieke Ark die je in de tentoonstelling kunt zien, is daarmee vooral het vehikel waarmee hun verhaal verteld wordt. “Ze deden ook de openingceremonie hier in Den Haag toen we deze week vanuit Utrecht hier naartoe kwamen. Vijf Hagenaars en Hagenazen vertelden toen over hun droom- of doembeeld voor een postfossiel Den Haag”, aldus Pelzer.

We moeten dus niet bezig zijn een toekomst zonder fossiele brandstoffen te bouwen; we moeten een systeem creëren waarin fossiele brandstoffen overbodig zijn geworden. De fossielloosheid moet een bij-effect zijn van het creëren van een wereld die we graag willen. Eén van de projecten in de tentoonstelling zinspeelt daar vrij direct op. De begeleidende tekst bij het ‘Museum van het Fossiele Tijdperk‘  stelt dat we moeten bedenken dat ‘het Stenen Tijdperk ook niet aan zijn einde kwam door een gebrek aan stenen, maar door innovaties’. “Dat lijkt op de woorden van de Amerikaanse ontwerper Buckminster Fuller”, zegt Pelzer. “Die stelde dat ‘je een systeem niet verandert door de bestaande werkelijkheid te bevechten. Als je wat wilt veranderen moet je een model bouwen dat het bestaande model overbodig maakt’.”

Voor inspiratie over de fossielloze toekomst kan je nog tot 12 januari terecht op de tentoonstelling Post-Fossil City in het gemeentehuis van Den Haag. Daarna trekt de tentoonstelling verder.