Onze honger naar vlees en soja put Latijns-Amerikaanse grond uit

De wereld wil steeds meer vlees en soja uit Latijns-Amerika. Dat put de grond zienderogen uit en moet stoppen, zeggen de landen daar nu.
Om landdegradatie een halt toe te roepen moeten zoveel mogelijk landen tegen 2030 “landdegradatie-neutraal” worden, is drie jaar geleden afgesproken via de VN-conventie voor de Strijd tegen de Verwoestijning (UNCCD). Een land is landdegradatie-neutraal als er netto geen gedegradeerd land meer bijkomt op het grondgebied.

“Dat wil zeggen: waar land degradeert, compenseer ik dat op een andere plaats”, zegt José Miguel Torrico, Latijns-Amerikaans UNCDD-coördinator. “We kunnen het extractieve beleid, waarbij land degradeert en nooit gecompenseerd wordt, niet langer voorzetten.”

Chili en Brazilië

Om landdegradatie-neutraal te worden moeten alle landen nu nationale doelstellingen vastleggen. Ze moeten berekenen hoeveel land in een bepaalde periode verloren ging en vastleggen wat ze de komende twaalf jaar gaan doen om dat verlies minstens ongedaan te maken.

Twee derde van de Latijns-Amerikaanse en Caraïbische landen heeft dat ondertussen gedaan of staat op het punt dat te doen. Chili diende zijn doelstelling vorig jaar al in. Brazilië, het grootste land in de regio, zit nu in de finale fase, zegt Torrico.
Van de 2 miljard hectare gedegradeerd land in de wereld bevindt zich 14 procent in Latijns-Amerika. “Gedegradeerd land vertegenwoordigt meer dan een vijfde van de bossen en landbouwgrond van Latijns-Amerika en de Caraïben”, zegt Sally Bunning van het Latijns-Amerikaanse kantoor van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN.

Groeiende vraag naar vlees
“De commerciële landbouw is de belangrijkste motor (van de degradatie), vooral de productie van vlees, soja en palmolie”, zegt Bunning.
De verwoestijning “versnelt als gevolg van de overbegrazing en de wereldwijd groeiende vraag naar vlees en andere landbouwproducten zoals soja, suiker en katoen.”

“Men schat dat het de grootste deel van gedegradeerd land in Latijns-Amerika is afgetakeld door ontbossing (100 miljoen hectare) en overbegrazing (70 miljoen hectare). De groeiende internationale vraag zet landbouwbedrijven en grootgrondbezitters ertoe aan te ontbossen zodat ze meer oppervlakte hebben voor landbouw en veeteelt.”

Klimaatverandering
Klimaatfenomenen spelen ook een grote rol. El Niño bijvoorbeeld heeft de laatste jaren tot langdurige droogteperiodes geleid, zegt Torrico. Kleine boeren worden daardoor rechtstreeks geraakt. Ze hebben minder water ter beschikking en moeten soms migreren. Veel Haïtianen op het platteland trekken zo naar Chili.

Het is nu al duidelijk dat het door de klimaatverandering in bepaalde delen van Latijns-Amerika aanzienlijk minder zal gaan regenen. “Hoe voorzien we dat? Met een systeem van vroegtijdige waarschuwing, waardoor we van tevoren weten wanneer er een droogte op komst is. Hoe bereiden we ons daarop voor? Met efficiënte systemen voor watercaptatie, reservoirs, dammen en putten. En met betere teelttechnieken, met druppelirrigatie, efficiëntere gewassen en betere zaden.”

Er bestaan heel wat technieken om dat tegen te gaan, zegt ze, onder meer druppelirrigatie, systemen tegen verdamping, technologie die gebruik maakt van het plastic van de serres en waterpompen op zonne-energie.