‘Investeren in circulaire economie betekent vooruitgang’

“Het is een uitgebreide wetenschappelijke bijbel”, aldus Bruno Pozzi, de nieuwe directeur van het Europa-kantoor van UNEP. “Daarin vind je alles terug over de staat van het leefmilieu. Het vormt een wetenschappelijke basis en geeft ook voorstellen voor oplossingen. Maar het is aan beleidsmakers om de keuzes te maken en de beslissingen te nemen.”

“Nog belangrijker is dat we veranderen van economisch model. We moeten overschakelen van een lineaire naar een circulaire economie. We moeten ons aanpassen en actie ondernemen aan de hand van innovatie en investeringen. We moeten een nieuw model ontwikkelen waarmee we een sprong voorwaarts maken.”

Is dat niet eerder wishful thinking?

“Als je investeert in nieuwe technologie, draag je ook bij aan de economie. Dat is een simpele economische redenering. Maar je moet kiezen waarin je investeert. Tot nu toe werd er bij investeringen gekeken naar de manier waarop er meer en misschien goedkoper geproduceerd kan worden. Wat wij nu vragen, is om te investeren in meer duurzame producten en ervoor te zorgen dat er meer duurzame consumptie komt.”

“Dat zeg ik niet. Een deel van de verandering van het economisch model ligt ook bij onderwijs. Zowel consumenten als producenten moeten beter geïnformeerd worden over het circulaire model. Er moet een manier gevonden worden om de consument te wijzen op zijn verantwoordelijkheid. Als je wil dat de biodiversiteit en het leefmilieu beschermd worden, moet je je consumptiegewoontes veranderen.

Ook voor de producenten is dat in hun eigen belang. Als consumenten je producten niet meer willen omdat ze niet duurzaam zijn, zal je niet overleven. Je comparatieve voordeel als Europees ondernemer komt dan in gevaar. Als Europese bedrijven nu niet investeren in vergroening, zullen ze niet in staat zijn te concurreren met andere landen die groeien en met andere producten komen die stevige concurrentie vormen voor ons. Het is dus belangrijk dat bedrijven het comparatieve voordeel behouden dat ze nu hebben.”

“Daarom pleiten we voor een holistische aanpak. De circulaire economie is een volledig nieuwe manier om naar onze economische ontwikkeling te kijken. De overheidsstructuur moet aangepast worden en consumenten en producenten moeten gevormd en gesensibiliseerd worden. Pas als we al die factoren samenbrengen krijgen we een duurzaam en competitief model. Het is een holistische actie, gepusht door de jongeren. Als zij geen verandering zien, zullen ze de producten niet kopen.”

Het circulaire model is bovendien gelinkt aan innovatie en de ontwikkeling van nieuwe technologie. Volgens het onderzoek zouden landen op korte termijn dezelfde groei kennen als ze zo’n 2 procent van het BBP investeren in groene oplossingen. Op lange termijn is er zelfs sprake van een grotere groei.”

Als het gaat over koolstofreservoirs en koolstofopvang bestaat er al een technologie die heel effectief blijkt te zijn, namelijk bomen. Niet echt hightech, maar wel uitermate doeltreffend. Wat doen we om die technologie te behouden?

“Bomen planten is waarschijnlijk de eenvoudigste technologie om koolstof op te vangen. Sommige landen zijn daar heel hard op vooruit gegaan. Ik was in Kenia en de regering plant daar enorm veel bomen en is het woud opnieuw aan het aanleggen. In Europa moeten we daar misschien meer in investeren. Maar dan moeten we ook kijken hoe we onze landbouw kunnen hervormen. De Europese Commissie onderzoekt hoe ze het landbouwbeleid kan aanpassen. We moeten ook kijken naar de manier waarop we in Europa produceren en hoe we de impact op het land positiever kunnen maken.”

“Dat is inderdaad deel van het plan. We zijn iets voorzichtiger, want politici moeten beslissen. Maar UNEP stelt dat het huidige model niet-duurzaam is en dat we dus van model moeten veranderen. Wij geven adviezen, de beslissing om te veranderen moet van de politici komen - met druk van de bewegingen die we op straat zien.”

Rechts groeit in het Europees Parlement. Kenmerkend voor rechts-populisme is dat het de klimaatverandering ontkent en kiezers probeert te overtuigen dat alles rond leefmilieu en klimaat een linkse samenzwering is. Hoe wanhopig bent u soms?

“Ik hoop een heleboel klimaatontkenners te overtuigen. In totaal hebben meer dan tweeduizend wetenschappers meegewerkt aan het GEO-rapport. Ze zijn zeker niet allemaal links en ze komen van overal. Voordat het rapport gepubliceerd wordt, krijgt het de zegen van alle regeringen van de lidstaten. Dat is geen ‘linkse kerk’.

Het IPBES-rapport over de biodiversiteit toont aan dat er een probleem is. Daarom is er ook innovatie nodig. Als je het vanuit een economische invalshoek bekijkt, begrijpen buitenlandse politici het misschien beter. Het gaat ook over het creëren van banen, ‘groene’ banen, betere banen.”

Een miljoen soorten zijn met uitsterven bedreigd. We hebben geen idee wat de impact zal zijn op de landbouw en de levenskwaliteit. Toch heeft het rapport geen grote paniek of massale reacties veroorzaakt. Hoe kan dat?

“Ik hoop dat je ongelijk hebt. Ik hoop en geloof dat het rapport wel bewustzijn heeft gecreëerd. Onder de wetenschappers is dit al jaren bekend, maar we hadden deze wetenschappelijke vaststellingen nodig om aan de wereld te tonen dat deze realiteit wel degelijk een probleem vormt. De bedreiging van de biodiversiteit is gelinkt aan de klimaatverandering en aan de manier waarop we ons gedragen.”

Wat is het eerste dat moet gebeuren om de bedreiging van de biodiversiteit tegen te gaan?

“Globaal moeten we het bewustzijn hoog houden en zorgen dat de leiders blijven luisteren. Burgers spelen daar een rol in en moeten die boodschap blijven verspreiden. Op lokaal niveau gaat het over onderwijs: denk duurzaam en sta stil bij jouw impact op het milieu.

Het lijkt voor de hand liggend, maar dat is het helemaal niet. Het gaat van een plastic verpakking laten slingeren op het strand, over een sigaret op de grond gooien tot beslissen over wat je als lunch gaat eten. Die dingen kunnen ook een verschil maken. Tot slot moeten dienstverleners luisteren naar de veranderende wereld en de maatschappij die om verandering roept.”

Dit interview verscheen oorspronkelijk bij MO*.