Nou, het begon voor Daniël Witte dus in die auto. Bij wat zijn moeder zei: ‘Kijk eens naar buiten. Als jij kinderen hebt, is dit er misschien niet meer.’ Dat kwam aan: Daniël begon boeken over klimaatverandering te lezen en het nieuws erover te volgen. En als student aan Leiden University College koos hij voor een focus op politiek en milieu.
Nu, tijdens de lancering van de Climate Principles for Enterprises, vertelt de zoon van twee ecologen hoe hij op dat podium is beland.
Hoe leg jij je vrienden uit waaraan je het afgelopen jaar hebt meegewerkt?
“In de Principles staat precies wat ieder bedrijf moet doen om voldoende bij te dragen. Ze bieden duidelijkheid, daar zit de kracht
De Principles zijn 30 punten waar elk bedrijf of grote belegger zich volgens het bestaande recht aan moet houden. De makers hebben daarvoor allerlei soorten recht doorgespit en geïnterpreteerd: van mensenrechten tot aansprakelijkheidsrecht. Het is bedoeld als inspiratiebron voor bedrijven, politici, investeerders, banken, ngo’s en pensioenfondsen. Als een bedrijf zich niets van de Principles aantrekt, kunnen ngo’s proberen die bedrijven via de rechter tot verandering te dwingen. Daar is wel een welwillende rechter voor nodig, omdat de Principles niet bindend zijn. Het document is een opvolger van de Oslo Principles uit 2015, dat ging over hetzelfde onderwerp maar dan over de verplichtingen van staten.
Jaap Spier zegt in een interview met Trouw dat hij goede hoop heeft dat beleggers zich aan de Principles houden, maar dat hij minder hoge verwachtingen heeft van bedrijven: “Sommige bedrijven doen al heel veel, heus, ook in Nederland. Maar ik heb ook gesprekken gehad met bedrijven, die zeggen: wij willen zelf bepalen wat we doen (tegen klimaatverandering). Nou prima, als het maar genóég is. Maar de bereidheid om na te gaan wat genoeg is, zie ik niet erg. Kijk naar het Energieakkoord: het is stukken beter dan niets, maar het is echt nog niet genoeg.”
Hoe ben jij bij de Principles betrokken geraakt?
“Toen ik Jaap Spier googelde, moest ik wel even slikken
Uiteindelijk ging je hem helpen met de Principles. Wat heb je precies gedaan?
-Elk bedrijf moet elk jaar zijn uitstoot van broeikasgassen met een bepaald percentage omlaag brengen. Om dat te percentage te bepalen, adviseren de Principles te kijken naar de totale hoeveelheid broeikasgassen die de wereld nog kan uitstoten om onder de 2 graden te blijven. Zo kan je berekenen hoeveel elk land elk jaar mag uitstoten. Dat wordt elk jaar een kleinere hoeveelheid, dus elk land moet elk jaar met een bepaald percentage omlaag. Bedrijven in dat land moeten met datzelfde percentage omlaag, al hebben landen wel enige vrijheid om deze verplichting voor bepaalde bedrijven te verscherpen of te verzachten.
-Een bedrijf is verplicht om sowieso alle uitstootbesparende maatregelen te nemen die geen geld kosten (of waarvan aannemelijk is dat ze worden terugverdiend). De overstap van fossiele naar hernieuwbare energie hoort hier ook bij.
-Een bedrijf moet geen activiteiten doen die excessieve emissies veroorzaken, zoals het besturen van een kolencentrale zonder voor die emissies te compenseren.
-Bedrijven moeten veel zelfonderzoek doen (bijvoorbeeld hoe kwetsbaar ze zijn voor klimaatverandering en wat de emissies zijn van hun producten en diensten) en dit openbaar maken.
-Beleggers moeten onderzoeken of een bedrijf waarin ze willen investeren genoeg verantwoordelijkheid neemt volgens de Principles. Is dit niet zo en wordt er toch geïnvesteerd, dan moeten de beleggers hun macht gebruiken om het bedrijf de juiste kant op te sturen.
Noem eens een Principle dat je heeft verrast?
De Principles zijn niet bindend; ze zijn weliswaar gebaseerd op het recht, maar het zijn geen wetten. Bedrijven kunnen ze naast zich neerleggen. Wat zijn ze dan waard?
“Een prisoners’ dilemma: landen en bedrijven willen zichzelf geen uitstootreducties opleggen, zolang ze niet zeker weten dat anderen dat ook doen
“Daarnaast kunnen beleggers de Principles gebruiken om bedrijven waarin ze willen investeren te beoordelen: hoe goed scoort dit bedrijf op Principle 1, 2, enzovoort. Zij kunnen bedrijven dan indelen in voorlopers en achterlopers. Dat maakt het aantrekkelijker om in een bedrijf te investeren: hee, dit is een bedrijf van de toekomst!”
Het document telt 293 pagina’s; niet iedereen zal het helemaal lezen. Wat hoop je dat er in ieder geval mee gebeurt?
En waar zien we jou over vijf of tien jaar?
- Jaap Spier is oud-rechter bij de Hoge Raad (de hoogste rechter voor civielrecht, strafrecht en belastingrecht) en is nu hoogleraar Global Challenges aan de UvA. ↩︎
- Beweging waarbij beleggers worden opgeroepen om geen geld meer te steken in fossiele bedrijven. ↩︎
- Deze geldschieters staan erom bekend dat ze vooral focussen op de korte termijn: snel geld verdienen. ↩︎
- In de Principles staat trouwens wel de verplichting om als belegger te verantwoorden waarom je blijft investeren in zo’n bedrijf en om je macht te gebruiken om het bedrijf de juiste kant op te sturen. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
