Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het klinkt zo cheesy dat het verzonnen lijkt, maar zo ging het echt. Ik zat met mijn vriend te picknicken op vliegbasis Soesterberg. Het vliegveld is niet meer in gebruik; kinderen fietsen er over de startbaan, de natuur neemt langzaam de boel over. En het was hier, op deze o-zo-symbolische locatie, dat ik bekende: “Eigenlijk hoef ik misschien niet meer zo nodig naar Japan…”
“Als je maar een beperkt aantal CO2-punten had, waar zou je ze dan aan besteden? Aan vliegen?
Terug naar het begin. Zes weken geleden begon ik aan deze zoektocht, geïnspireerd door hoogleraar gedragseconomie Henriëtte Prast, die zei: als iedereen ongelimiteerd CO2 blijft uitstoten, krijgen we onze emissies nooit naar een niveau dat acceptabel is voor een klimaat waarin we goed kunnen leven. 1 Een persoonlijk CO2-budget kan een oplossing zijn: iedereen heeft dan een beperkt aantal ‘CO2-punten’ en bepaalt zelf waaraan hij of zij die uitgeeft. Als ze op zijn, zijn ze op. Niet-duurzame dingen, zoals benzine of vliegtickets, kosten zo niet alleen geld, maar ook CO2-punten.
Een prikkelend idee, vond ik. Stel dat het realiteit wordt, hoe zou je dan leven? Waar zou je je punten het liefst aan uitgeven, en wat zou je laten liggen? Vandaar het idee voor deze serie. Vliegen is een grote CO2-uitstoter en we vliegen steeds meer. Zelf wilde ik graag naar Japan. Maar wat zou ik dan allemaal achterwege moeten laten om niet meer CO2 uit te stoten dan normaal? Dat onderzoek leek me meteen een goede manier om dat abstracte ‘CO2’ te verkennen: waar verstopt het zich in ons dagelijks leven? Hoeveel stoot je uit als je kleding koopt, en is dat meer of minder dan wanneer je je cappuccino met koemelk drinkt?
CO2-equivalent
CO2 is niet de enige oorzaak van de opwarming van de aarde. Maar vaak wordt de impact van broeikasgassen omgerekend naar CO2, zodat je de impact van allerlei processen met elkaar kunt vergelijken en optellen (dan hebben ze het over CO2-equivalent). De CO2-uitstoot van mijn retourtje Japan heb ik bepaald met hulp van klimaatwijsopvakantie.nl; zo kwam ik uit op 2750 kilo CO2. Maar in dat getal zit meer dan CO2 alleen: een vliegtuig stoot ook stikstofoxiden, roet en andere broeikasgassen uit. Dat gebeurt in de hogere atmosfeer, waardoor het broeikaseffect heftiger is. Daarom is de CO2-uitstoot vermenigvuldigd met 1,9 en zo kom je uit op 2750 kilo CO2-equivalent.
CO2 is niet de enige oorzaak van de opwarming van de aarde. Maar vaak wordt de impact van broeikasgassen omgerekend naar CO2, zodat je de impact van allerlei processen met elkaar kunt vergelijken en optellen (dan hebben ze het over CO2-equivalent). De CO2-uitstoot van mijn retourtje Japan heb ik bepaald met hulp van klimaatwijsopvakantie.nl; zo kwam ik uit op 2750 kilo CO2. Maar in dat getal zit meer dan CO2 alleen: een vliegtuig stoot ook stikstofoxiden, roet en andere broeikasgassen uit. Dat gebeurt in de hogere atmosfeer, waardoor het broeikaseffect heftiger is. Daarom is de CO2-uitstoot vermenigvuldigd met 1,9 en zo kom je uit op 2750 kilo CO2-equivalent.
Dagelijkse portie CO2
De afgelopen zes weken heb ik onderzocht waar mijn dagelijkse CO2-uitstoot vooral aan opgaat. En ik heb geploeterd om mijn gedrag te veranderen. Dit heb ik me allemaal voorgenomen, ter compensatie van mijn Japanretourtje (2750 kilo CO2):
- In totaal drie maanden veganistisch eten (scheelt 212 kilo CO2)
- Een jaar lang zero tolerance-beleid voor voedselverspilling (210 kilo)
- Een jaar lang groente en fruit kopen volgens de kalender van Milieu Centraal (50 kilo)
- Een jaar lang maximaal 5 minuten douchen (180 kilo)
- Een A+++-koelkast kopen (90 kilo)
- Een jaar lang niets op stand-by laten staan (130 kilo)
- Een jaar lang gedisciplineerd omgaan met de verwarming: de thermostaat één graad lager dan ik gewend ben; ’s nachts of als er niemand thuis is op 15 graden; de slaapkamer en ruimtes waar ik nauwelijks kom niet verwarmen en alle deuren dicht (450 kilo)
- Een jaar lang geen nieuwe kleding kopen, zelfs geen nieuwe sokken (160 kilo)
- Ik kreeg minpunten omdat ik met de auto naar Zweden ga (-500 kilo)
“Geen apparaten op stand-by blijkt lastig, zeker als je tv geen uitknop heeft (wie heeft dát bedacht?)
Hoe ik het vond om naar deze regels te leven? Veganistisch eten valt me het zwaarst, maar het is niet onmogelijk. Ik mis kaas als een gek maar ik heb heerlijke zelfgemaakte vegankazen geproefd: mockzarella, parmesjaan… (geprezen zij mijn veganistische zus en haar blender). Korter douchen lukt als ik een alarm zet, maar ik vergeet dat vaak. Letten op de herkomst van groente en fruit blijkt in de praktijk haast niet te doen (oh, aardbeien in de bonus. Mocht dat nou wel of niet deze maand?) maar ik ga proberen of dat met deze app beter lukt.
Een superzuinige koelkast kopen was even slikken – die kost aanzienlijk meer dan een tweedehandsje, maar met een beetje geluk gaat-ie jarenlang mee. Geen apparaten op stand-by laten staan blijkt nog knap lastig, zeker als je tv geen uitknop heeft (wie heeft dát bedacht?). En op Koningsdag heb ik wat kledingstukken bij elkaar gegrabbeld, zodat ik een tijd vooruit kan. Kortom: de meeste ingrepen zijn prima vol te houden. Maar kan ik daarmee Japan compenseren? Bij lange na niet. Ik blijf steken op 982 kilo CO2: niet eens de helft van wat ik nodig heb.
Twee keer zoveel vliegreizen
Eén ding wil ik nog uitzoeken. Tijdens mijn zoektocht merkte iemand op: “Vliegen is straks vast niet meer zo slecht voor het milieu, met al die innovaties.” Wat is daarvan waar? Ik bel Henri Werij, decaan Luchtvaarttechniek aan de TU Delft. Een man die lééft voor vliegtuigen en alles weet van de technologische mogelijkheden om die te verbeteren. En wat zegt hij als ik vertel dat ik minder ga vliegen? “Oh, ik ook.”
“Innovaties in de luchtvaart kunnen nauwelijks opboksen tegen de knetterharde groei van het aantal vliegreizen
Werij’s betoog is lang en interessant (ik schrijf er volgende week een apart artikel over), maar kort gezegd komt het hierop neer: ja, vliegtuigen zijn zuiniger geworden en er is meer innovatie mogelijk. Maar het aantal vliegreizen groeit zo knetterhard (het totaal aan afgelegde vliegkilometers verdubbelt elke 15 jaar, het merendeel daarvan is toerisme) dat die innovaties daar nauwelijks tegen kunnen opboksen. Dus het is en-en: de vliegtuigsector moet radicaal innoveren. En wij, vliegverslaafde wezens, moeten ons vaker afvragen of die vliegreis echt nodig is.
En Japan? Ik heb me de afgelopen weken continu gebogen over de effecten van mijn gedrag, heb met veel mensen van gedachten gewisseld over de impact van vliegen. Daardoor ben ik anders naar mijn eigen motivatie gaan kijken. Vóór deze zoektocht wilde ik naar Japan omdat het kan: ik kan het betalen, ik kan een maandje vrijmaken om daar rond te reizen. En dat is leuk. Maar is ‘het kan’ en ‘het is leuk’ voldoende reden om het te doen, terwijl ik weet wat de impact is?
Je schijnt ook met de trein naar Japan te kunnen. Twee weken heen, twee weken terug. OneWorld, mag ik twee maanden vrij?
- Natuurlijk ligt niet alle CO2-uitstoot in de handen van burgers/consumenten. Maar in je eigen handelen kun je als individu wel het makkelijkst een verschil maken. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
