Miljoenen kilo’s eten, geen restaurant kan ze verkopen

In de keuken van restaurant Amstel Boathouse, die ze gratis mogen gebruiken, staan vrijwilligers Nando Schuring en Jade Castelijn – op gepaste afstand van elkaar, plastic handschoentjes aan – al drie uur lang sla vanuit grote zakken over te hevelen naar kleine bakjes. Die bakjes gaan straks in kratjes – of dozen, net wat er voorhanden is – samen met rijst, eieren, verse groenten en fruit en kant en klare maaltijden. De ontvangers moeten er zeker drie dagen van kunnen eten. ‘Sorgbasis’ is een initiatief van horecaondernemer Bryan Steba, die eerder een pop-up restaurant runde waar de strijd tegen voedselverspilling ook centraal stond.

In supermarkten is het op dit moment een stuk drukker dan normaal: omzet verschuift deels van de horeca naar de supermarktbranche. De maaltijden die we anders op het terras, in de concertzaal of op congres zouden consumeren, worden nu thuis gegeten. De oplossing lijkt voor de hand te liggen: voedsel dat bedoeld is voor de horeca, verkopen via supermarkten.

Vanaf dit weekend zijn bij grote AH-filialen speciale Restaurant Groenteboxen te koop, met daarin ‘bijzondere groenten’ die bedoeld waren voor de horeca en die de supermarkt normaal niet verkoopt: kiemgroente, gele courgette, witpuntradijsjes, biologische cherrytomaatjes en anijschampignons. De Verspillingsfabriek, die normaal gesproken van snijresten en op uiterlijk afgekeurde groentesoepen en sauzen maakt voor restaurants, cateraars en hotelketens, verkoopt nu, onder het mom van ‘thuis uit eten’, soepen aan consumenten via supermarktketen Coop. En zo zijn er nog andere voorbeelden van horecazaken die maaltijden verkopen via de plaatselijke supermarkt.

Crises zijn de aardappelboer niet onbekend: hij maakte in zijn 34-jarige carrière al verschillende mislukte oogsten mee door hevige regenval of juist droogte. Iets waar hij zich als ondernemer altijd op moet voorbereiden, zegt hij. Maar deze keer is het anders. Door de sluiting van de horeca zit Trouw met 3000 ton aardappels. De investeringen die hij doet bij het poten, zouden zich in deze tijd, na het oogsten, moeten terugverdienen. En de kosten voor de oogst van volgend jaar staan ook weer voor de deur.

Boer Trouw noemt het ‘een goede handreiking’, maar het blijft de vraag of hij het gaat redden. Hij leeft in onzekerheid. “Voor ieders gezondheid moesten deze lockdownmaatregelen worden genomen. Maar het doet pijn om al dat goede voedsel hier te zien liggen zonder bestemming.” Hij verwacht dat zijn overschotten uiteindelijk verwerkt zullen worden tot zetmeel, veevoer of naar de biovergister gaan.

Een deel van onze voorraad hebben we in kunnen vriezen en we hebben er nu onze handen vol aan om de rest een bestemming te geven. Een deel verwerken we nu tot soepen en salades, een ander deel doneren we aan organisaties als Sorgbasis en Stichting Barmhartig Amsterdam die het weer verder verspreiden. Ook gaat een deel naar de daklozenopvang.” Voor bedrijven als De Kweker is de lockdown, net als voor horecaondernemers, een flinke strop. Sloof: “Het is fijn om iets voor anderen te kunnen doen nu. Maar we weten nog niet hoe we hier uit gaan komen.”

Caroline van Sluis van de voedselbank in Arnhem vertelt dat eerst de lokale horeca aanklopte met overschotten, en daarna de horecagroothandels. “Afgelopen week leek het hier wel een luxe groentekraam. We krijgen ook heel veel aardappels binnen.” Maar het is niet overal zo. Er zijn grote verschillen tussen de regio’s: op sommige plekken is er nog steeds een tekort, dat deels veroorzaakt wordt door de alsmaar toenemende vraag. Daar zijn grote zorgen over: sinds het begin van de coronacrisis zien de voedselbanken dat het aantal gezinnen dat hulp nodig heeft, toeneemt.

Laura Boon van de initiator van het platform, Food Inspiration (de ‘inspiratie- en netwerkorganisatie’ van de horeca) vertelt dat de intussen honderd aangesloten leveranciers blij zijn met het platform. “Sommige ondernemers raken op deze manier veel kwijt, voor anderen is alles wat ze nog kunnen verkopen mooi meegenomen. Maar bij sommige bedrijven, waarvoor verkoop aan consumenten geen echte oplossing is, staat 20.000 kilo aan producten te verpieteren. Het blijft een zeer moeilijke situatie.”