Overbevolking: een schadelijke mythe

Waar draait de discussie over overbevolking eigenlijk om? Veel mensen zijn oprecht bang dat we niet meer kunnen opboksen tegen klimaatontwrichting als er tien miljard mensen zijn die CO₂ uitstoten. Maar het probleem is eigenlijk: we kunnen niet meer opboksen tegen klimaatontwrichting als die tien miljard mensen een westerse levensstijl aannemen. Het probleem ligt bij de westerse levensstijl, niet bij het aantal mensen.

Er zijn verschillende onderzoeken over hoeveel mensen de aarde kan ondersteunen, van twee miljard tot aan een triljard mensen. Het blijft giswerk, want het is afhankelijk van allerlei factoren, zoals of iedereen vegan is, en wat het verdere consumptiepatroon is. Maar het feit dat de aarde nu al iedereen kan voeden, maar dat het niet gebeurt, zegt al veel.

Het fijne is dat het wereldgeboortecijfer al jaren aan het stabiliseren is rond de 2,5 geboortes per vrouw. Er zijn landen met uitschieters, maar zelfs die landen laten zien dat hun geboortecijfer aan het dalen is. Als dat cijfer daalt, hoe kan de wereldbevolking dan toch doorgroeien naar tien miljard mensen?

Waarom blijft het dan toch zo’n hot topic? Het is bij zo’n complex vraagstuk niet altijd makkelijk om een genuanceerd verhaal te vertellen. Het is makkelijker om gewoon een schuldige aan te wijzen. Een oorzaak kan een gebrek aan kennis zijn. Uit een enquête van Hans Rosling van een aantal jaar geleden blijkt dat 50 procent van de Britten denkt dat een gemiddelde moeder in Bangladesh vijf kinderen heeft, terwijl de werkelijkheid op 2,5 ligt én aan het dalen is.

Men wijst de moeder in Bangladesh met haar zogenaamde vijf kinderen aan als grote CO₂-uitstoters. Terwijl onderzoeken keer op keer laten zien dat westerse bevolkingen per capita meer CO₂ uitstoten dan welke andere bevolking dan ook. Een gemiddelde Nederlander stoot 9,9 ton aan CO₂ per jaar uit, terwijl een gemiddelde Ethiopiër bijvoorbeeld op 0,1 ton CO₂ zit.

Het is duidelijk wat de échte oorzaak is van klimaatontwrichting. Niet de groei van de wereldbevolking, maar het consumptiepatroon van het westen. Als wij onze welvaart delen, onze westerse levensstijl inruilen voor een duurzame variant en als samenleving emanciperen, dan kunnen we een wereld creëren voor iedereen. Als jij geen of minder kinderen wilt hebben, omdat het past binnen jouw plaatje van duurzaamheid, dan is dat jouw recht. Maar het is ook het recht van ieder ander om wel kinderen te nemen, en geen voorbehoedsmiddelen opgedrongen te krijgen.