Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
‘Als jullie je niet als volwassenen kunnen gedragen, dan doen wij het wel!’ Protesterende scholieren van over de hele wereld vragen om politieke actie om klimaatverandering tegen te gaan. Maar helpt het? Dragen de protesterende kinderen bij aan verandering? Ik ben ervan overtuigd dat dat inderdaad het geval is. In België hebben de massale klimaatmarsen al verandering in de
politiek teweeggebracht. De jongeren hebben
daar laten zien dat het Belgische klimaatbeleid nog te weinig ambitieus was, en dat er te weinig urgentie gevoeld werd. De voorbeelden in verschillende landen laten zien dat de stem van jongeren overal van waarde is.
Met originele leuzen en directe uitspraken wordt door de kinderen de generatie van hun ouders geconfronteerd met hun onvermogen. Sociale media zorgen ervoor dat kinderen van over de hele wereld meedoen en hun eigen klimaatstaking beginnen.
De hoe- en waaromvraag
De eerste jonge klimaatdemonstrant die wereldfaam kreeg was de Zweedse
Greta Thunberg. Ze inspireerde met haar vasthoudendheid vele anderen, ook de scholieren die op 7 februari in Nederland de straat op gaan. Ik zag haar op de klimaattop in het Poolse Katowice, afgelopen december. Het was zeker niet de eerste keer dat jongeren aan tafel zaten om mee te praten. Greta onderscheidde zich echter door de manier waarop ze de aanwezigen
direct aansprak op hun verantwoordelijkheid, met een verbetenheid die geen tegenspraak duldde. De media doken snel op dit verhaal dat afweek van de normale, vaak toch wat saaie, gang van zaken op zo’n grote conferentie.
De afspraken die we in 2015 in Parijs hebben gemaakt hebben ons op een pad naar klimaatneutraliteit in 2050 gebracht. Het doel is daarmee duidelijk: we willen de opwarming van de aarde beperken tot ruim onder de 2 graden vergeleken met het begin van de industriële revolutie. In de jaren sinds 2015 is steeds duidelijk geworden dat de vraag hoe we daar komen een stuk ingewikkelder te beantwoorden is en op vele manieren geïnterpreteerd wordt.
“
Dankzij de klimaatdemonstraties en -stakingen komt het gesprek op veel plekken op gang en bereikt het ook de politiek
Vaak brengt deze hoe-vraag met zich mee dat we dingen anders moeten gaan doen dan we gewend zijn. De dingen waaraan we gewend zijn geraakt zijn vaak zaken die ouders overdragen op hun kinderen. Gewoon, omdat hun ouders dat ook bij hen al zo deden. Denk aan de eigen auto als uitgangspunt voor vervoer of het ‘avg’tje’ (aardappelen-vlees-groente) als traditionele Hollandse hap. Veel kinderen stellen daar nu de waarom-vraag bij; Greta Thunberg voorop. Die vraag is vaak pijnlijk omdat ouders hun kinderen met de beste bedoelingen opvoeden. Het antwoord ‘het is voor je eigen bestwil’ voldoet echter niet meer. De negatieve gevolgen van veel van onze keuzes op klimaat en ecosysteem halen dat argument zo onderuit.
Jong geleerd is oud gedaan
Omdat kinderen nog niet vastzitten in de gewoontes die we moeten vervangen, zijn zij de ideale
change agents. Een organisatie als
Missing Chapter bewijst al jaren dat dit werkt. Wanneer kinderen meepraten kom je soms tot andere oplossingen. Kinderen zorgen er bovendien voor dat volwassenen eerlijker antwoord geven. Het morele appèl is daarbij een minstens zo belangrijk aspect, dat heeft de betrokkenheid van kinderen en jongeren bij het Nederlandse klimaatbeleid al geregeld aangetoond. Zo praten ze al mee aan de klimaattafels en wordt sinds enige jaren een kinderklimaattop georganiseerd. Maar dat blijkt nog niet voldoende: de jongeren willen meer inspraak.
“
De kinderprotesten brengen het gesprek op gang, op scholen en aan keukentafels
De kinderprotesten bevatten al deze elementen. Ze brengen het gesprek op gang, op scholen en aan keukentafels. Het begint al met de vraag of ze een middag vrij van school mogen om mee te lopen met de demonstraties; al snel gevolgd door de waaromvraag. Ik heb al mooie voorbeelden gezien van de dilemma’s die dit met zich meebrengt bij de kinderen zelf, maar ook in gezinnen. Zo vertelden ouders in
het Journaal hoe ze door hun kinderen aan het denken waren gezet en nu de beloofde wereldreis na het eindexamen ter discussie stelden – dat laatste zorgde bij de dochters in kwestie nog voor tegengestelde reacties.
Wat betekent het voor onszelf wanneer we dit consequent doorredeneren? Greta Thunberg laat zien wat consequent zijn betekent en kwam per trein vanuit Zweden naar het World Economic Forum in Davos, Zwitserland. Dankzij de klimaatdemonstraties en -stakingen komt dat gesprek nu op veel meer plekken op gang en bereikt het ook de politiek. Kinderen hebben nog geen stemrecht maar bewijzen dat stemmen met je voeten minstens zoveel effect kan hebben.
