Stoer met soja

‘If you want to fight like a tiger, don’t eat like a rabbit’, zegt Sylvester Stallone nadat hij acteur Jan Kooijman – met groentespiesje in de hand – heeft gered uit een vuurgevecht. Hij zet Kooijman vervolgens een karbonade voor. De les van deze reclame voor barbecuesaus: ‘If you want to act like a man, eat like a man.’

Bron: www.youtube.com

In een andere reclame, voor een Amerikaanse hamburgerketen, zingt een man dat hij ‘veel te hongerig is om zich aan chick food te conformeren, waarna een groep schreeuwende mannen met een hamburger in de hand de stad afbreekt.

Aangeboren drift voor barbecueën

Vlees eten, liefst van de barbecue en samen met andere mannen, wordt in de hele westerse wereld gezien als stoer en mannelijk. Australische tv-programma’s beweren dat mannen een instinctieve, aangeboren drift hebben om te barbecueën; de Franse socioloog Pierre Bourdieu beschreef al hoe rood vlees in Frankrijk wordt gezien als het ultieme mannelijke voedsel. En bouwvakkers van Engeland tot Finland denken dat ze hun werk niet zouden kunnen doen als ze ‘konijnenvoer’ moesten eten, blijkt uit onderzoek.

“
Obers gaan er altijd van uit dat het vlees voor de man is en de salade voor de vrouw

Tweet dit

Jens van Tricht, directeur van ‘mannenemancipatie’-organisatie Emancipator en zelf al dertig jaar vegetariër, herkent dat beelden over mannelijkheid en vlees eten diepgeworteld zijn. “Als je bijvoorbeeld iets bestelt op een terras, gaan obers er vrijwel altijd van uit dat het vlees voor de man is en de salade of vegetarische maaltijd voor de vrouw. Je moet als man dan echt ‘die salade is voor mij’ zeggen, en zo eigenlijk uit de kast komen als niet erg mannelijk.”

Vlees voor de mannelijkste mannen

Het beeld dat vlees voor mannen is en mannen dat nódig hebben, zit diep ingebakken in onze cultuur. De Amerikaanse schrijfster en feministe Carol J. Adams beschrijft in The Sexual Politics of Meat hoe vlees altijd vooral gegeten werd door mensen met macht: door de bovenklasse en niet door de onderklasse, door mannen en niet door vrouwen. Arbeidersvrouwen in de negentiende eeuw aten zelf met hun kinderen alleen het vlees dat overbleef: de kostwinner was degene die het hard nodig had. In oorlogen werd vlees gerantsoeneerd voor iedereen behalve de mannelijkste mannen: soldaten.

“
Nog steeds eten mannen in Nederland anderhalf keer zo veel vlees als vrouwen

Tweet dit

Nog steeds eten mannen in Nederland anderhalf keer zo veel vlees als vrouwen. Flink meer dan om gezondheids- en milieuredenen verstandig is. Het Voedingscentrum startte om die reden vorig jaar een speciale ‘mannencampagne’. Mannen worden ook minder vaak vegetariër of veganist dan vrouwen: van de Nederlanders die zich online manifesteren als veganist is zelfs bijna 90 procent vrouw.

Ook bieten kunnen bloeden

In een poging dat te veranderen bracht Lisette Kreischer, mede-oprichter van zeewierburgerimperium Dutch Weed Burger, eind vorig jaar samen met Maartje Borst het boek MAN. EAT. PLANT. uit. Het kook- en eetboek staat vol recepten voor de barbecue en voor burgers zonder vlees (‘Bloody? Beets can bleed’). In interviews met mannen als ‘Badass Vegan’ John Lewis wordt uitgelegd dat compassie met dieren ‘sexy as fuck’ is, wordt stilgestaan bij spieren kweken op plantaardige eiwitten, en uitgelegd hoe rood vlees eten de kans op erectieproblemen juist vergroot.

“Ik wilde iets tegenover mannenkookboeken met titels als Smokey Goodness stellen, en dus een boek met een stoer imago neerzetten”, legt Kreischer uit. “Verhalen over mannelijkheid en vlees zitten zo diep, dat je meer mensen aanspreekt als je daaraan appelleert. Maar we willen ook stilstaan bij verwachtingen over mannelijkheid en het loskomen daarvan.”

“
Er zijn mannen die niet weten hoe ze hun omgeving moeten uitleggen dat ze geen vlees meer willen eten

Tweet dit

Sommige mannelijke veganisten appelleren juist wel bewust aan die verwachtingen over mannelijkheid. Het boek Meat is for Pussies van John Joseph draait bijvoorbeeld niet om klimaat of dierenrechten, maar – tot woede van veganistische feministen – om mannelijke dominantie, heteroseksualiteit en seksuele veroveringen, voordelen voor de eigen gezondheid en spiermassa kweken.

Kreischer wil daar met haar boek niet in meegaan, maar mannen wel wapenen tegen vooroordelen: “We laten mannelijke rolmodellen vertellen dat hun vrienden hen eerst een watje vonden toen ze veganistisch gingen eten, en over de tegenargumenten die ze over zich heen kregen: dat mannen vlees nodig hebben, dat jagen in hun natuur zit. Ik krijg mailtjes van mannen dat ze niet wisten hoe ze hun omgeving moesten uitleggen dat ze geen vlees meer willen eten, en dat wij ze daarvoor munitie hebben gegeven.”

Hybride mannelijkheid

Ook Jens van Tricht van Emancipator waarschuwt dat het niet de oplossing is om geen vlees eten een stoer en mannelijk imago te geven. “Misschien stoppen sommige mannen daardoor met vlees eten. Maar je ruilt dan het ene probleem voor het andere in, als je de traditionele ideeën waar mannen zich naar gedragen, versterkt. We moeten juist af van het idee dat het van levensbelang is om man en mannelijk te zijn – en van het idee dat man zijn belangrijker is dan mens zijn.”

Mannen die vlees eten zetten dat in als ‘masculine resource’: iets waarmee ze publiekelijk laten zien dat ze een échte (lees: heteroseksuele) man zijn. Geen vlees eten heeft daarentegen een vrouwelijk imago, wat resulteert in vragen en grappen van andere mannen. Dat verband wordt ook omgekeerd ingezet: in rechtse online kringen worden ‘minder mannelijke’ en feministische mannen aangeduid als ‘soy boys’.

Onderzoek van socioloog Jessica Greenebaum suggereert dat veel vegetarische en veganistische mannen daardoor gedwongen worden om bewust om te gaan met hun eigen positie. Ze zien zichzelf op dit punt niet als typische man en zijn er trots op dat ze ‘goede, menselijke’ eigenschappen als compassie met dieren hebben. Bovendien kan juist dat tegen de stroom inroeien een krachtig en stoer, mannelijk gevoel geven. Zo vormen mannen een nieuwe ‘hybride mannelijkheid’.

“
Zo lang er racisme en seksisme is, is er ook dierenleed

Tweet dit

Lisette Kreischer verwelkomt zo’n verandering: “Sinds de start van de #MeToo-beweging in 2017 is een brede discussie ontstaan over wat voor soort mannelijkheid wel en niet oké is. Ik hoop dat in het denken over mannelijkheid iets verandert, en dat dit ook helpt zorgen dat ideeën over mannen en vlees eten veranderen.” Uiteraard zijn we er nog niet, besluit Kreischer: “Verschillende vormen van ongelijkheid hebben alles met elkaar te maken: zo lang er racisme en seksisme is, is er ook dierenleed.” Maar dier en klimaat zijn er in elk geval bij gebaat als mannen hun groentespiesjes kunnen eten zonder uitgelachen te worden.

Geen gehaktbal? Geen probleem

Het aantal veganisten neemt in heel Nederland gestaag toe. Wie niet meedoen? Mannen.

'Laat vleesconsumptie geen individuele keuze blijven'

Wordt het geen tijd om de vee-industrie aan banden te leggen?

Product Aantal	Totaal
Subtotaal in winkelwagen	€ 0,00
Besteltotaal	€ 0,00

Naam cookie	Soort content
youtube_embed	Youtube player embed
vimeo_embed	Vimeo player embed
google_maps	Google maps embed
twitter_widget	Twitter social widget
soundcloud_embed	Soundcloud player embed
instagram_embed	Instagram embed

Aangeboren drift voor barbecueën

Vlees voor de mannelijkste mannen

Ook bieten kunnen bloeden

Hybride mannelijkheid

Geen gehaktbal? Geen probleem

'Laat vleesconsumptie geen individuele keuze blijven'

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

Verder lezen?

Word abonnee

Factuurgegevens

Je bestelling

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons

Volg ons

Redactienieuwsbrief ontvangen