Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Als klimaatgezant mag ik met enige regelmaat presentaties en toespraken verzorgen. Vaak is dit voor groepen mensen die al geïnteresseerd zijn in klimaatverandering. Veel van deze mensen vinden het een groot en complex vraagstuk en worstelen met de vraag of ze er zelf iets aan kunnen doen. Ik eindig deze lezingen vaak met drie tips die kunnen helpen bij het begrijpen van wat er aan de hand is.
Ten eerste: het is van groot belang je bewust te zijn van het perspectief waarmee je naar een vraagstuk kijkt. Wanneer je hoofddoel het terugdringen van broeikasgassen is, ligt het voor de hand dat je zaken met een hoge uitstoot vervangt door alternatieven met een lagere uitstoot. Een elektrische auto vervangt bijvoorbeeld een auto op benzine. Wanneer je uitzoomt en ziet dat de benodigde elektriciteit van een kolencentrale blijkt te komen, zou je van je hoofddoel af kunnen bewegen. Het is dus belangrijk om altijd ook het grotere plaatje in beeld te houden.
“
Welke invloed kun je zelf uitoefenen, en wat ligt (te) ver buiten je invloedssfeer?
Daarmee kom ik bij de tweede tip. Antwoorden op vraagstukken kunnen wel eens flink verschillen wanneer we de
termijn waar we ons op richten verlengen. Kijkend naar diezelfde beslissing om elektrisch te gaan rijden, zou dit op
langere termijn wel degelijk de juiste beslissing kunnen blijken omdat het de omslag van fossiel naar hernieuwbaar helpt versnellen. Daarmee prijst het diezelfde kolencentrale misschien wel sneller uit de markt, en kan de totale CO2-eindafrekening uiteindelijk toch lager uitvallen.
Als derde houd ik mijn toehoorders voor dat het helpt je te realiseren wat je eigen rol is. Welke invloed kun je zelf uitoefenen, en wat ligt (te) ver buiten je invloedssfeer. Die elektrische auto kun je misschien wel aanschaffen, maar het sluiten van een kolencentrale ligt waarschijnlijk buiten jouw bereik – tenzij je de eigenaar bent natuurlijk.
Langetermijndenken
Hieraan moest ik denken toen vorige week bekend werd dat de Nederlandse regering een
aandeel in KLM/Air France heeft gekocht. Het eerste wat ik doe is hier door een klimaatbril naar kijken; dat is mijn standaardperspectief. Wanneer we uitzoomen naar het grotere plaatje komen ook andere argumenten in beeld. In de analyses ging het over economie, werkgelegenheid, bedrijfscultuur en industriepolitiek. Daarmee is nog niets gezegd over de koers van het bedrijf op het gebied van duurzaamheid, of over de intenties van de nieuwe aandeelhouder, maar wel dat mijn perspectief moet wedijveren met een flink aantal andere.
In de motivatie voor de aanschaf van het aandeel komt de langere termijn nadrukkelijk naar voren. Dat is op zich een goed teken. Bij langetermijndenken komt duurzaamheid sneller in beeld dan bij kortetermijndenken. Dan moet het begrip uiteraard wel breder gehanteerd worden dan in de economische zin van het woord. We hebben het dan over volhoudbaarheid: blijven we ook binnen de grenzen van het ecosysteem? Als aandeelhouder kun je dat gesprek gemakkelijker aangaan dan van buitenaf.
Verandering van binnenuit
En daarmee zijn we bij het derde punt: de eigen rol, in dit geval die van de Nederlandse rijksoverheid. In discussies over klimaatbeleid en de rol van investeerders hierin zijn er grofweg twee denkrichtingen. Er is de school die stelt dat ‘desinvesteren’ het meeste effect zal hebben: haal al je geld weg bij vervuilende bedrijven en dat gedrag zal vanzelf veranderen. Daarnaast is er een school die stelt dat je beter constructief het gesprek kunt aangaan en van binnenuit het gedrag van dergelijke bedrijven kunt veranderen. Ik denk dat in beide benaderingen waarde zit, afhankelijk van de context. Ook hier spelen perspectief, termijn en eigen invloed een belangrijke rol.
“
Het zou beter zijn als minister Hoekstra volgende keer niet naar Parijs vliegt maar de trein neemt
Met een regering die in zijn regeerakkoord stelt de lat voor haar klimaatambities hoog te leggen en de meest ambitieuze doelstelling van Parijs na te zullen streven kunnen we vertrouwen hebben in een toekomst waarin het grotere plaatje in beeld zal blijven, er naar de langere termijn gekeken zal blijven worden en de eigen invloed aangewend zal worden om ook KLM/Air France op ‘Parijs’ te laten koersen.
Voor de beeldvorming zal het natuurlijk wel beter zijn wanneer minister Hoekstra de volgende keer niet naar Parijs vliegt maar gewoon de trein neemt.
