Beeld: Kevin Headley

Suriname verliest haar wilde dieren

Door groeiende internationale vraag naar wilde dieren, en een gebrek aan alternatieve bronnen van inkomsten, blijft de jacht op wilde dieren in het binnenland van Suriname populair. En dat heeft grote gevolgen voor de wildstand.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Een langgekoesterde wens is in vervulling gegaan voor Monique Pool, directeur van natuurstichting Green Heritage Fund Suriname (GHFS). Op 2 november is namelijk het Sloth Wellness Centrum Suriname geopend, en daarmee heeft Suriname haar eerste eigen luiaard-opvangcentrum. Eindelijk een plek waar luiaards, miereneters en gordeldieren kunnen worden opgevangen en gerehabiliteerd, om daarna weer vrijgelaten te worden in de natuur.
Het Sloth Wellness Centrum SurinameBeeld: Kevin Headley
“Dit is een absolute mijlpaal voor de organisatie, en een enorme verbetering voor de situatie van de dieren”, zegt Pool. In het nieuwe centrum, op een uur rijden van Paramaribo, kunnen niet alleen luiaards, maar ook miereneters en gordeldieren aansterken in een bosrijke omgeving. Momenteel worden bezoekers bij het opvangcentrum geaccommodeerd, maar het plan is dat er een speciale ruimte komt voor educatieve doeleinden. Schoolkinderen en geïnteresseerden kunnen kennismaken met de bijzondere dieren van het centrum en leren over het belang van natuurbehoud.

Pool is blij dat de bewustwording in Suriname toeneemt om niet te jagen op beschermde diersoorten, of om ze te kweken. “Wanneer mensen op Facebook zien dat er een beschermd dier te koop wordt aangeboden, dan geven ze aan dat dat niet mag. Men is er ook steeds meer van op de hoogte dat miereneters en luiaards beschermd zijn. Ik denk wel dat er voor andere diersoorten ook vergelijkbare bewustwordingscampagnes kunnen worden uitgevoerd, om aan te geven welke beschermd zijn en welke niet. Dat is zeker belangrijk om de situatie van de beschermde dieren in het land te verbeteren.”

Beschermde en bedreigde diersoorten in Suriname

Beeld: Kevin Headley
Volgens Ravin Kartoikromo van de Dienst ‘s Lands Bosbeheer, onderdeel van het ministerie van Ruimtelijke Ordening, Grond- en Bosbeheer, zijn er geen exacte cijfers van hoeveel diersoorten er in Suriname bedreigd zijn. “Er kan wel aangegeven worden welke diersoorten beschérmd zijn: de reuzenotter, de zes in het wild levende katachtigen die in Suriname voorkomen: de jaguar, de poema, de ocelot, de ocelotkat, de jaguarundi en de margay; de rode ibis, alle vier soorten zeeschildpadden die in Suriname voorkomen, te weten de krape, de warana, de karet en de reusachtige aitkanti, de zwarte kaaiman, alle arendsoorten, de twa twa, de oranje rotshaan, de luiaard en de miereneter. Tot slot zijn ook de apen kwatta, baboen, bergikeskesi, de grijze capucijner, kwattaswagri en wanakoe beschermd. En de katachtigen en de zeeschildpadden zijn bedréigde diersoorten.”

Kartoikromo vertelt dat de jacht op de katachtigen helaas toeneemt in Suriname. “Dat komt door de bedragen die worden geboden voor deze dieren. Onder anderen Chinese handelaren gebruiken delen van de jaguar als ingrediënten voor medicijnen.” Op de beschermde kustvogels – pelikanen en rode ibissen – wordt ook steeds meer gejaagd.

“De overheid heeft wel middelen als transport en manschappen tot haar beschikking, om te monitoren en de wet na te leven, maar de uitdagingen zijn dat brandstof niet altijd beschikbaar is en dat de lonen voor aanstellingen in het binnenland aan de lage kant zijn, waardoor personeel niet staat te springen om daarnaartoe te gaan. De hedendaagse technologie maakt het wel mogelijk om de samenleving bewuster te maken van de situatie en om in te springen wanneer mensen bijvoorbeeld een misdrijf fotograferen en op Facebook plaatsen. Dit vergemakkelijkt het werk wel.”

Het Sloth Wellness Centrum SurinameBeeld: Kevin Headley
Volgens Pool wordt er momenteel niet onderzocht welke dieren in Suriname met uitsterven worden bedreigd. Daar is namelijk geen geld voor.

Pool stelt voor dat de overheid samen met ngo’s zou kunnen kijken naar mogelijkheden om te investeren in meer onderzoek. Ook zou de samenleving meer betrokken kunnen worden bij onderzoek, vindt ze. “Niven Williams [bioloog in opleiding, red.] bijvoorbeeld, maakt met zijn onderzoek naar de aantallen van de watradagu, de Surinaamse zwamp-otter, gebruik van hedendaagse technologie als een manier om data te verzamelen. Hij maakt gebruik van citizen science door mensen te laten meehelpen aan het onderzoek door hun data beschikbaar te stellen.”

Waar de bevolking vroeger ging jagen uit zelfvoorziening, doen ze het nu om geld te verdienen

Jagen om inkomsten te genereren

In het binnenland van Suriname jagen de bewoners niet alleen voor eigen gebruik, maar ook om inkomsten te generen. Voor beschermde diersoorten wordt namelijk grof geld betaald, en dus wordt er veel gejaagd. Directeur Minu Parahoe en station manager Roche Bhola van het Amazon Conservation Team (ACT) Suriname weten hier alles van. Deze organisatie zet zich in voor de bescherming van de natuur met behulp van een jarenlange samenwerking met gemeenschappen in het zuiden van Suriname. De missie van ACT Suriname is om samen met de bevolking te werken aan het beschermen en behouden van de biodiversiteit, cultuur en traditionele gezondheidszorg binnen de grenzen van Suriname. Het werkgebied van de stichting ligt in de zuidelijke helft van Suriname en omvat een tiental gemeenschappen.

Bhola: “In de afgelopen vijf jaar hebben we gehoord dat er veel vogels, amfibieën en reptielen zijn verhandeld met Paramaribo. We kunnen ook zien dat de zangvogel twa twa nauwelijks meer te zien is in Zuid-Suriname.”

Beeld: Kevin Headley
Volgens Bhola worden de vogels gevangen en naar de stad gestuurd om daar verkocht te worden. “Het laatste dat we hebben gehoord is dat er nu weinig worden gevangen. Ze komen niet veel meer voor. Hetzelfde geldt voor de stekelrog. Die is ook nauwelijks meer te vinden. De bewoners zelf merken dat er een daling plaatsvindt in de hoeveelheid dieren waarop zij het meest jagen. Zij geven aan dat ze dieper het bos in moeten om te jagen of dat ze nu dagen moeten jagen voordat ze iets vangen. Een deel wil iets aan de situatie doen, en een ander deel gaat gewoon door met jagen, omdat ze nu eenmaal geld willen verdienen.”

“In de afgelopen vijf jaar hebben we een shift gezien in de handel”, voegt Parahoe toe. “Waar het voorheen voornamelijk om vogels en amfibieën ging, zien we nu dat de jacht echt marktgericht is. Als de markt in Paramaribo vraagt naar katachtigen zoals jaguars dan zal de druk merkbaar zijn bij de dorpen die dat aanleveren.”

De internationale markt zorgt ervoor dat mensen gaan jagen en verhandelen

“Waar de bevolking vroeger ging jagen uit zelfvoorziening, doen ze het nu om geld te verdienen”, benadrukt Bhola. “Maar het is moeilijk om ze dit kwalijk te nemen”, zegt Parahoe er direct achteraan, om een negatief oordeel te voorkomen. “Er moet naast voorlichting ook een alternatief geboden worden om inkomsten te genereren, want als het geen jacht is op dieren, dan is het goudwinning. Daarvoor wordt kwik gebruikt, en zo wordt het gebied vervuild. Daarom vinden wij: regel de basisbehoeften eerst goed voor de mensen daar, en bied scholing aan. Er is daar nu een geldeconomie ontwikkeld die er vroeger niet was, en daar moet op ingespeeld worden. Willen we dit probleem oplossen, dan moeten we heel hard werken om goede omstandigheden voor de mensen daar te creëren, zodat ze weer in balans kunnen leven met de natuur.”

ACT Suriname probeert dit te doen door de bewoners van de zuidelijke gemeenschappen te ondersteunen met de productie van honing, handwerk en biologische peper, zodat zij zelf inkomsten kunnen vergaren.

De bedreigingen en bijdragen voor de aanpak

“De internationale markt voor beschermde diersoorten moet worden verkleind”, zegt Parahoe. “De markt zorgt ervoor dat mensen gaan jagen en verhandelen.” Bhola voegt toe dat de naleving van de wetten veel strakker gemonitord moet worden, onder meer op de jacht naar beschermde diersoorten. “Vaak worden de wetten nauwelijks nageleefd. Controle op de naleving van wetten is onze zwakte in Suriname.”

Je moet niet wachten tot een diersoort bedreigd is, of aan het uitsterven is

Parahoe vertelt dat bijvoorbeeld de beschermde blauwgele ara nog steeds wordt verhandeld op straathoeken. “En niemand treedt op wanneer ze dit zien. We hebben ook geen strenge controle op ons uitgiftebeleid voor houtkap of winning van mineralen. Een concessiehouder zou zich aan een aantal zaken moeten houden, en wanneer dat niet gebeurt zou de overheid moeten inspringen, maar dat gebeurt niet voldoende. Zolang deze zaken niet aangepakt worden, lopen de dieren van het bos gevaar.”

De opening van het Sloth Wellness Centrum Suriname is in elk geval een mooie stap in de goede richting. Pool is er alvast erg blij mee. “Ik heb een heel mooi T-shirt gekregen van een vriendin, waarop staat: ‘the best time to protect a species is when it is still common’. Je moet niet wachten tot een diersoort bedreigd is, of aan het uitsterven is, want dan is de genenpoel zo beperkt dat de kans op een gezonde populatie steeds kleiner wordt.”

Honing, het nieuwe goud van Suriname

De comeback van de blauwkeelara

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons