De kerstmenu-heisa is weer losgebarsten en daarmee rijst de vraag: hoe kan ik de borrel, het diner en het nagerecht zo duurzaam mogelijk samenstellen? De Smaackmakers helpen een handje met een aantal handige tips.
Als we jaarrond die cateraars, bedrijfskantines en horecaondernemers aan een duurzamer menu helpen, waarom zouden we dan ook niet een handje helpen al die mensen die hun duurzaamheidsambities willen botvieren tussen kerstdiners?! Eerlijk én heerlijk eten gaan namelijk prima samen, helemaal met de kerstgedachte in het achterhoofd. En als dat stiekem even makkelijk is als altijd maar diezelfde kerstgerechten op tafel krijgen… Then why not?!
Even een aantal tips als het om ‘duurzaam eten’ gaat: liever een duurzaam diner, dan alleen zogenaamde ‘duurzame producten’. Want, om maar een voorbeeld te noemen, een biefstuk met een ‘beter leven’ keurmerk is nog steeds minder duurzaam dan een champignonnotentournedos. Zelfs al zouden die ingrediënten geen keurmerk hebben. En een blokje biologische kaas is een stuk minder duurzaam dan een toastje met tapenade.
Dat komt vooral door de enorme impact van dierlijke producten ten opzichte van plantaardige producten. Meer plantaardig en minder dierlijke producten verwerken in je menu, is dan ook dé gouden tip voor iedereen die de kerst dit jaar iets duurzamer wil doorkomen. Hieronder alvast wat uitleg voor wie dat in een paar zinnen aan (kritische) tafelgasten wil uitleggen.
“Wij gebruiken het dier als tussenschakel om tot biefstuk, kaas, melk, hangop, enzovoort te komen. Die tussenschakel (het dier) heeft veel voedsel, land en water nodig om te groeien, stoot methaan uit via winden, poepen en plassen (en methaan is 22 keer zo sterk als CO2), en het vergt enorm veel energie om tot een eindproduct te komen.
Het komt erop neer dat we 6 tot 15 keer meer land nodig hebben voor dierlijke producten in vergelijking met plantaardige producten… En voor de tafelgasten wiens interesse getrokken is, kan je de volgende wist-je-datjes nog op tafel zetten: 80 procent van alle landbouwgrond ter wereld wordt gebruikt voor de veeteelt.
De dierenindustrie is de grootste consument van onze zoetwatervoorraden en is verantwoordelijk voor tenminste 18 procent (en volgens sommige onderzoeken zelfs 51 procent) van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Dat is meer dan de wereldwijde transportsector! Een vrij ‘kerstige’ gedachte dus om iets minder te gebruiken van de wereld door ergens in je menu iets kaas-, vlees- en visloos te doen óf de porties wat te verkleinen.”
Tips voor een duurzaam kerstmenu
Natuurlijk hebben we nog heel wat tips als je het dit jaar iets duurzamer wilt doen. Bijvoorbeeld:
Lekker dichtbij: Meer producten uit het seizoen en van dichtbij (de groente- en fruitkalender). Kerst is bij uitstek de tijd voor uitstapjes en in Nederland rij je dan al snel langs boerenbedrijven waar je je producten rechtstreeks in de boerderijwinkel kan kopen. Maar ook in de supermarkt kan je kiezen. Haricot verts die overgevolgen zijn naar Nederland, al hebben ze drie keurmerken, zijn nog steeds minder duurzaam dan de boontjes uit eigen land.
Let’s go wild (in eigen ‘tuin’): Weleens gehoord van wildplukken? Onze tuinen, parken en bossen staan helemaal vol met eetbare planten. Vaak dezelfde als die je in de supermarkt koopt, maar dan smaakvoller. Dus die geplande kerstwandeling… zou zomaar een creatieve bijdrage aan het menu kunnen zijn!
Let op monoverpakkingen: Los ingepakte koekjes, eenpersoonsporties chips en per stuk verpakte crackers? Er zijn vaak even lekkere en gemakkelijke alternatieven die een stuk minder bijdragen aan de afvalhoop.
Minder plastic: Wat dacht je van bij het boodschappen doen en shoppen je eigen tas meenemen? Als iedereen dat zou doen…
No waste: In je gerechten rekening houden met voedselverspilling. Kan je bijvoorbeeld een aantal ingrediënten voor meerdere gerechten gebruiken. Kan je de restjes verwerken in een ander gerecht zoals een amuse of een soep. Zie hier een aantal recepten met ‘restjes’.
Tweede kerstdag-tip: ‘Left-over-dag! Maak een rijk buffet door alle gasten zijn of haar left-overs te laten meenemen. Want meestal heeft iedereen heel wat over na die bourgondische dagen. Zelf deed ik dit jarenlang en vaak was dit het lekkerste diner van de drie!
Tot zover een paar tips voor als je begint met het samenstellen en inkopen. Maar wat gaan we dan maken?! Want er wordt iets anders verwacht dan gerookte kalkoen als voorgerecht, hertenbiefstuk als hoofdgerecht, een kaasplankje als extraatje en een ijstaart toe…
Wij zijn gek op het komen met ideeën als het gaat om duurzame menu's! Daarom hieronder een viergangendiner met twee opties per gang. En als dat voor jou nog niet genoeg inspiratie is… Google dan eens op groentengerechten of duik eens een boek in van Lisette Kreischer of het boek ‘Voetprintcooking’. Want het groenten- en plantenrijk is inderdaad rijk en staat garant voor ‘boordevol’ inspiratie! Eet Smakelijk!
Bij de borrel
- Chips van Hollandse groenten (ook verkrijgbaar in de supermarkt)
- Crudités (rauwe groenten) van (diverse kleuren) peen en selderij met een dip zoals hummus, tapenade of pesto
- No-tuna-Tonynsalade van de Vegetarische Slager in een blaadje little gem (De tonijn van de Vegetarische Slager is o.a. verkrijgbaar bij PLUS supermarkten en in de webshop)
Voorgerecht
- Reuzecrostini van oud (spelt)brood met gebakken paddestoelenmix, rucola en noten(spread).
Of:
- Kiptruffelragout in bladerdeegtorentjes met kastanjechampignons
Hoofdgerecht
- Zachtgegaarde risotto met pastinaak, pompoen en oesterzwammen, gegarneerd met groentenchips en als bijgerecht honing, sinaasappel-wortels uit de oven
Of:
- Aubergine uit de oven met amandelschaafsel met als bijgerechten frisse linzensalade en zoete aardappelfrietjes
Nagerecht
- Bietenchocoladebrownies met rood fruit en kokosroom of banaanpinda-ijs
Of:
- Banaan-aardbeienijs met crunch van chocolate chip cookies en driekleurenchocoladebrokken
