Gooi die gerimpelde paprika niet weg!

Van al het voedsel dat wereldwijd wordt verbouwd, wordt ruim 30% verspild. Hoelang kunnen we hiermee doorgaan? Jaap Söntjens en Job van der Linden hebben een oplossing; de Voedselkringloop.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Per jaar verspilt de gemiddelde inwoner van Europa en Noord-Amerika tussen 95 en 115 kilo aan voedsel. Dat kost ontzettend veel geld. En bovendien gaat het om voedsel wat we ook zouden kunnen geven aan mensen die het nodig hebben. Voedsel produceren voor de vuilnisbak is extra zonde als je bedenkt dat de geglobaliseerde voedselketen enorm drukt enorm op het milieu door de CO2-uitstoot die het veroorzaakt.

Zeker 10% van alle verspilling gebeurt in de groothandel en supermarkten. Zij gooien dagelijks ontzettend veel voedsel weg. Dit is vaak de keuze van de supermarkt zelf, want het voedsel wordt vóór de houdbaarbaarheidsdatum weggegooid. Of er wordt gewoon een hele bak tomaten weg gekieperd terwijl er misschien slechts een paar niet meer goed of beurs zijn. Is dit niet verschrikkelijk onvoordelig voor supermarkten?

‘In het huidige systeem is dit helaas niet het geval’, legt Jaap Söntjens (23), een van de oprichters van de Voedselkringloop, uit. ‘De prijs voor eten ligt voor de supermarkt lager dan de personeelskosten, waardoor het goedkoper is voor de supermarkt om alles weg te gooien, dan dingen te sorteren of te voorzien van een kortingssticker. Dat vinden wij belachelijk natuurlijk.’

Jaap en Job studeren filosofie en antropologie aan de UvA, maar de afgelopen maanden hebben ze vele uren gestoken in hun project Stichting Breadcycle, waarbij vrijwilligers op de fiets elke dag overgebleven brood bij bakkers in Amsterdam ophaalden en naar vluchtelingen (zoals die van Wij Zijn Hier) brachten. ‘Maar dat was logistiek erg lastig, omdat de vraag en het aanbod vaak niet op elkaar aansloten, waardoor er alsnog veel werd weggegooid.’ Bovendien wilden ze voedselverspilling op grotere schaal tegengaan.

Voedselkringloop

De KasKantine, een boerderij en restaurant met gerecycled voedsel, bood hen een [zee]container aan op hun nieuwe locatie in Amsterdam-West. Zo ontstond het idee van een distributiecentrum, waar overgebleven voedsel van supermarkten in de buurt door vrijwilligers met bakfietsen wordt verzameld. Vervolgens wordt het gesorteerd en kunnen mensen uit de buurt het gratis of met een kleine donatie ophalen. Zo is de Voedselkringloop geboren, een gezamenlijk project van BreadCycle en de Kaskantine om circulaire economie voor voedsel in Amsterdam te creëren. Job: ‘We willen het project natuurlijk groot maken, maar we denken ook dat zo’n project klein genoeg moet blijven om in elke buurt gelanceerd te worden. Er zijn namelijk al genoeg nieuwe grote bedrijven die voedsel ophalen, verzamelen, en verwerken tot nieuwe producten, zoals Thijstea. Maar soms is het vervoer en de verwerking van zo’n grote nieuwe bron CO2-uitstoot voor het milieu schadelijker dan het weggooien. Daarom willen wij graag dat het voedsel dat wij verzamelen direct door mensen gebruikt wordt.’

Jaap: ‘Het is belangrijk bepaalde volgorde aan te houden om nergens in de voedselketen aan verspilling te doen. Als dat wel gebeurt, is het belangrijk het op een efficiënte manier te bewaren. Als het dan nog niet wordt gebruikt, kun je het verwerken zonder veel uitstoot. Daarna kan je het geven aan dieren en uiteindelijk kan je het composteren en vergisten zodat er energie van gemaakt wordt.’

Wereldwijd wordt er volgens Foodtank 1,3 miljard ton voedsel verspild, dit staat gelijk aan 3,3 miljard ton kooldioxide. Jaap: ‘Maar het maakt wel een verschil in welke fase van de voedselketen het verspild wordt. Stel dat een boer de helft van een bleekselderij afsnijdt en de rest op het land laat liggen. Dan is de ecologische voetafdruk minder groot in vergelijking met een kant en klare selderijsoep die wordt weggegooid in de supermarkt. Op het land is er namelijk minder werk en minder CO2 in gestoken. Het is nog niet gewassen, verscheept, verwerkt, ingepakt, getransporteerd, gekoeld, enzovoort.’

De Kaskantine en Voedselkringloop in Amsterdam Nieuw-West.

Relatie met eten

Behalve voedsel redden heeft de Voedselkringloop nog een doel, vertelt Job. ‘We willen mensen anders naar eten leren kijken, zodat ze een andere relatie met eten voelen. Nu denken mensen vaak dat ze 30 cent weggooien als ze een tomaat in de prullenbak doen. Maar als we op een duurzame manier leren kijken zien we dat al het land en het werk dat in deze tomaat is gestoken ook wordt weggegooid. Dat zou een onderdeel moeten zijn van de waarde.’ Ook denken mensen vaak dat iets niet meer te eten is, ‘terwijl je heel makkelijk een stuk van een wortel kan afsnijden en de rest op kan eten’, voegt Jaap toe. ‘Als consument zijn de meeste mensen wantrouwig, en kiezen ze liever een andere appel als er een gerimpelde bovenop ligt.’

Koopgedrag aanpassen

Zijn ze zelf ook veranderd door het project? ‘Jazeker’, zegt Job vol overtuiging. ‘Ik verspil veel minder. Eerst gooide ik dingen veel makkelijker weg, als het er niet meer zo lekker uitzag bijvoorbeeld. Of ik ging boodschappen doen zonder ermee bezig te zijn wat ik thuis al in huis heb. Dan had ik gewoon zin in yoghurt of brood, terwijl ik dan een paar dagen later beschimmelde tomaten uit m’n koelkast moest weggooien. Maar dan had ik er daarvoor geen trek in.’

‘Kennis over voedsel, het werk en de natuurlijke waarde ervan, zijn een belangrijke stap die dit steeds groter wordende probleem tegen moeten gaan. Veel mensen worden veganist of vegetariër omdat ze zich bewust worden van dierenleed of milieubelasting. Dus als er meer bekend zou zijn over voedselverspilling, honger en verantwoordelijkheid van onze rijke landen, zouden misschien meer mensen hun levensstijl en koopgedrag aanpassen. Deze kennis hopen wij ook door kleinschalig te zijn en betrokkenheid te stimuleren, meer te bereiken. We hopen natuurlijk ook dat dit project overgenomen kan worden in andere delen van Amsterdam en in andere steden!’

‘We wensen een samenleving waarin voedsel in een gesloten kringloop gebruikt wordt, niets verspild wordt en de waarde van onze voeding aan de hand van land en de ecologische voetafdruk bepaald wordt. Maar we zijn er nog lang niet. We zoeken vrijwilligers die ons project zouden kunnen steunen, voor we dat ideaal kunnen bereiken. Anders komen we daar niet.’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons