Wat moet de H&M met mijn afdankertjes?

De Europese Unie wil een einde maken aan die verspilling en aan de ‘fast fashion’: de Europese Commissie publiceerde een strategie voor het verduurzamen van de textielindustrie. Op papier is het te doen: in een ideale wereld kunnen we jaren door met de textiel die we al hebben en wordt versleten kledij gerecycled tot nieuwe producten. Maar voordat we kunnen spreken van het begin van een circulaire textielindustrie, zullen we toch echt aan het recyclen moeten slaan. En daarvoor moet gebruikte textiel eerst op grote schaal worden ingezameld.

Annabelle Lampe (37) is productontwikkelaar bij Wolkat. Ze bedenkt nieuwe producten die van de hompen oude kleding kunnen worden gemaakt: van nieuwe kleding tot interieurproducten. Bij dochteronderneming Obatex, enkele kilometers verderop, wordt het textiel voorgesorteerd. Daar scheiden ze schoenen van textiel, of wordt kleding grofweg gesorteerd op kleur en samenstelling. De bonte van de witte was scheiden, zo kan je het je voorstellen. Gescheurde spijkerbroeken belanden in een eigen trechter. “Het meest gedragen kledingstuk ter wereld”, verklaart Lampe. “Ideaal voor recycling.”

En dat roept ethsiche vragen op. In zijn boek Clothing Poverty: The Hidden World of Fast Fashion and Second-hand Clothes (herziene druk 2019) werpt de Britse milieuwetenschapper Andrew Brooks een kritische blik op de wereld van de gerecyclede kleding. Zijn conclusie: ethisch recyclen bestaat niet. Na veldwerk in Mozambique, Zambia en Zuid-Afrika concludeert Brooks dat de afzet van tweedehands kleding funest is voor plaatselijke economieën. Als landen massaal goedkoop textiel invoeren, dreigt voor textielproducenten aldaar faillissement. In Ghana verdween tussen 1975 en 2000 80 procent van de banen in de textielindustrie (al was dat niet enkel te wijten aan de invoer van tweedehands textiel).

Voor de Nederlandse markt zou recycling interessanter worden als een groter aandeel terug zou komen. Productontwikkelaar Lampe van Wolkat: “We zijn volop bezig met samples, kijken wat voor ontwerpen aanslaan bij de klant.” Marry Jansen, communicatieverantwoordelijke van HEMA, via mail: “De verwachting is dat wij van de gerecyclede garen interieurproducten maken, bijvoorbeeld gordijnen of kussenhoesjes. Mits er voldoende wordt geleverd, natuurlijk.”

Die kortingsbon heeft een niet te ontkennen waarde. Maar hoe terecht de karmapunten zijn, dat zal dus nog moeten blijken. En tot slot blijft de kans bestaan dat consumenten zich, eenmaal in de winkel, laten verleiden om nieuw te shoppen. Annabelle Lampe en Ramses Backx van Wolkat zien in elk geval één goede reden om voor het afstaan van mijn textiel een terugnamepunt in een winkel op te zoeken: de kwaliteit van de kleding. Schimmel en andere nattigheid, dat hopen de werknemers van Wolkat niet te vinden in de bakken van HEMA. Want, zegt een lachende Lampe: “Anders dan bij kledingcontainers op straat gooit iemand daar niet zomaar een dood huisdier in. Vermoed ik.”

Dit artikel verscheen in de winter van 2021 in OneWorld Magazine.