Is soja nou goed of slecht?
Maar ben je met soja eigenlijk wel goed bezig? Je tofureepjes dragen toch bij aan illegale boomkap in de Amazone? Nou, dat is net wat te kort door de bocht. Het is niet de groeiende industrie van vleesvervangers die ontbossing aanjaagt, maar het feit dat we steeds meer vlees, zuivel en eieren eten. Volgens Milieu Centraal consumeren we ruim 90 procent van alle soja die we eten indirect: het zit in het voer van onze kippen, varkens en koeien. Om een hamburger van 100 gram te leveren, moet een koe eerst 46 gram soja eten.
“Het biologische EU-logo zegt nog niets over wel of geen ontbossing
Round Table on Responsible Soy (RTRS) houdt zich wel met dit vraagstuk bezig en geeft ook een keurmerk uit. Helaas vinden we deze nog niet op Nederlandse producten terug, hoewel zo’n 30 procent van de soja die je hier in Nederland vindt, via dit of het vergelijkbare keurmerk Pro Terra afkomstig is. Vaak vind je het antwoord op de ontbossingsvraag wel op de website van het sojamerk (en anders is het tijd om de klantenservice te bestoken). Alpro zegt bijvoorbeeld geen sojabonen uit Brazilië te halen, maar uit Europa en Canada en in lijn met de Basel-criteria (geen soja uit ontbost gebied).
Het is hipper dan hip: pulled meat van de jackfruit. Het vruchtvlees is draderig en daarom, mits goed gemarineerd, best vlezig qua mondgevoel. Maar is het ook een voedzame en duurzame vleesvervanger? Nee, zegt het Voedingscentrum. Prima als fruit, maar het bevat minder eiwit en ijzer dan vlees, en geen B12. Naar de duurzaamheid is nog niet veel onderzoek gedaan, maar de vrucht legt vele kilometers af. Ingeblikt is dat niet zo erg, maar bij een verse jackfruit is 70 procent van het gewicht voor niets de wereld over gereisd omdat je de schil, pit en harde stukken niet eet.
Welke vleesvervanger kies je?
“De CO2-uitstoot van een vegaburger met kaas is praktisch even groot als die van kip
Zijn noten een goede keuze?
“Pinda's en kastanjes hebben de laagste watervoetafdruk per kilo
Wat wel een goede keuze is: pinda’s (officieel een vrucht) en kastanjes, die hebben de laagste watervoetafdruk per kilo, namelijk 3,7 duizend liter en 2,6 duizend liter. Minder dan kip dus!
En dan nog kinderarbeid, een schimmige factor waar weinig feiten over bekend zijn. In 2019 bleek uit onderzoek van nieuwszender BBC dat zelfs grote spelers als Ferrero Rocher (Nutella) niet kunnen uitsluiten dat er kinderarbeid achter hun producten zit.
Sojadrink: check ontbossing
Let op het logo met het groene blaadje en raadpleeg de website van de producent om erachter te komen of er voor de sojateelt land is ontbost.
Rijstdrank: slecht idee
Geen goede keuze als het gaat om de uitstoot van broeikasgassen. Rijst wordt verbouwd in een laagje water waarin microben relatief grote hoeveelheden methaan en lachgas produceren. Ook worden bij rijstteelt veel pesticiden en vaak kunstmest (fosforrijk) gebruikt, dat via het water een weg vindt in de bodem, het grondwater en ander water in de omgeving.
Amandeldrink: waterslurper
80 procent van alle amandeldrank komt uit Californië waar een enorme monocultuur van amandelplantages is ontstaan. Door het gebrek aan biodiversiteit komen er nog nauwelijks bestuivende insecten voor, dus hebben rondreizende imkers dat met hun bijen overgenomen. De omstandigheden van die bijen zijn niet altijd ideaal; door bijvoorbeeld een te eentonig dieet sterft een groot deel van de kolonies.
Haverdrank: de duurzaamste
Een heel duurzame optie. Kies bij voorkeur voor een biologische variant, want voor de productie van niet-biologische haver worden pesticiden gebruikt.
