Water uit de Ouderkerkerplas wordt gebruikt om kantoorgebouwen te koelen. Beeld: Mooste
Klimaat

Water brengt verkoeling en verwarming

Nederland is rijk aan water. Als we daar nu eens energie uit konden halen? Op verschillende plekken wordt daar onderzoek naar gedaan. PowerSwitch zet in een serie artikelen de mogelijkheden op een rij. Vandaag: Lake Source Cooling en warmte-koudeopslag.

Door 15 februari 2018
energie schone energie water
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Ons water bruist van energie, dat is wel duidelijk geworden in deze mini-serie. Eerder ging het over Blue Energy, de ontmoeting tussen zoet en zout water die energie oplevert. En over getijdenenergie, waarbij het verschil tussen eb en vloed benut wordt. Deze keer gaat het over een methode waarbij water niet direct energie oplevert, maar wel energie bespaart. We kunnen namelijk huizen, ziekenhuizen en zelfs voetbalstadions verwarmen of afkoelen met – je raadt het al – water.
Wat:
Lake Source Cooling (LSC) en warmte-koudeopslag (WKO)
Hoe:
Bij LSC worden gebouwen gekoeld met oppervlaktewater in plaats van met een koelmachine die elektriciteit verbruikt. Bij WKO wordt grondwater gebruikt voor het koelen; het opgewarmde water wordt opgeslagen voor de winter.
Waar:
LSC: in Amsterdam Zuidoost en op de Amsterdamse Zuidas. WKO: op verschillende plaatsen in Nederland
Werkt het al:
Ja
Hoeveel energie levert het op:
LSC en WKO leveren zelf geen energie op, maar zorgen wel voor een besparing op airconditioning en/of verwarming.
De Ouderkerkerplas, een recreatieplek aan de rand van Amsterdam, biedt ’s zomers niet alleen aan badgasten verkoeling. Het koude water wordt gebruikt voor Lake Source Cooling; het zorgt in de zomer voor een aangename temperatuur in het nabijgelegen AMC-ziekenhuis en de Amsterdam Arena – bepaald geen onbenullige gebouwtjes. Energiebedrijf Nuon is initiatiefnemer. “Deze methode veroorzaakt 75 procent minder CO2-uitstoot dan regulier koelen met airconditioning doet”, zegt business manager Raymond van Bulderen.
“

Koelen met koud water scheelt 75 procent aan CO2-uitstoot ten opzichte van airconditioning

De techniek is relatief simpel, legt van Bulderen uit. Onderin de Ouderkerkerplas is een waterlaag die altijd koud blijft. Dat water, van zo’n 8 graden, wordt omhooggepompt en in de energiecentrale door een warmtewisselaar geloodst. Het water dat via leidingen naar de gebouwen stroomt, wordt zo afgekoeld. Ook neemt het koude water uit de plas de warmte uit het gebouw op. Dat warmere water wordt weer teruggepompt in de bovenste lagen van de Ouderkerkerplas, die al zijn opgewarmd door de omgeving. Volgens Van Bulderen kunnen zo 40 kantoorgebouwen in Amsterdam Zuidoost gekoeld worden.
Amsterdam Arena vanuit de lucht. De Arena wordt gekoeld met water uit de Ouderkerkerplas.
Toch maakt lang niet iedereen in het gebied gebruik van deze mogelijkheid, vertelt Van Bulderen. “De prijs van elektriciteit is momenteel erg laag. Tel daarbij de investering op die nodig is om aangesloten te worden op het koude-waternet.”

Warmte-koudeopslag (WKO)

De mogelijkheden van warmte- en koudewinning uit oppervlaktewater zijn groot, zegt ook Stefan Mol, Energieadviseur bij Waternet en als onderzoeker betrokken bij het Ouderkerkerplas-project. “Wel 50 procent van de Nederlandse koudevraag en zo’n 10 procent van de warmtevraag kan hiermee gedekt worden.”

Het gaat daarbij niet alleen om Lake Source Cooling, maar ook om andere technieken zoals Warmte Koude Opslag (WKO), benadrukt Mol. Lake Source Cooling kan in Nederland maar op enkele plaatsen, omdat alleen in diepe meren een koude laag is die zich niet mengt met het warmere water.

WKO kan wel grootschalig worden toegepast, legt Mol uit. Bij WKO worden zo’n 150 meter onder de grond twee putten geslagen. Uit de ene put wordt grondwater van ongeveer 12 graden omhooggepompt. Via een warmtewisselaar kan hiermee een gebouw worden afgekoeld; het opgewarmde water wordt vervolgens in de tweede put opgevangen. Dat water kan in de winter het gebouw weer verwarmen, met behulp van een warmtepomp.

“

Deze techniek is onmisbaar als we vanaf 2050 de gaskraan willen dichtdraaien

Volgens Mol wordt deze techniek onmisbaar in de toekomst, als we vanaf 2050 de gaskraan willen dichtdraaien. Maar Nederland is nog niet klaar voor deze techniek, zegt hij: “Als we voor 2050 zo’n 7 miljoen huishoudens op het warmtenet willen aansluiten, dan komt dat gerekend vanaf nu neer op 500 woningen per dag. Hoe langer we wachten, hoe meer woningen per dag we later zullen moeten aansluiten.”

Er hangt een fiks prijskaartje aan de operatie, waarschuwt Mol. “Leidingen waarmee huizen worden aangesloten op het warmtenet kosten 1000 euro per meter. Alleen al in Amsterdam, waar zo’n 6000 km aan leidingen gelegd moeten worden, betekent dat een investering van zes miljard euro. Ga maar na hoeveel het zal kosten om heel Nederland aan te sluiten.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons