Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Zo’n tweehonderd actievoerders die binnen en buiten de deuren van een varkenshouderij in stilte twee vingers de lucht in steken. Tientallen boeren die uit solidariteit met hun collega de barricades opgaan. Actievoerders die het internet bestoken met filmpjes waarmee ze de buitenwereld een inkijkje in de vee-industrie gunnen. Boeren die een auto de greppel induwen. De politie met de handen in het haar. En één gedupeerde boer die deze dag nog lang zal heugen.
Afgelopen maandag bezetten activisten onder de vlag van Meat the Victims een varkensboerderij in Boxtel. Ruim honderd van hen begaven zich na het forceren van een deur tussen de varkens, terwijl de rest buiten een vredig protest voerde. Op foto’s en video’s zien we actievoerders in een lange rij tussen de varkens zitten, terwijl anderen biggetjes liefkozen. Het specifieke doel van deze actie: media toegang geven tot de boerderij zodat zij de leefomstandigheden van de varkens met de buitenwereld kunnen delen – kleine kraamkooien waarin moedervarkens nog maar net kunnen staan maar zeker niet kunnen lopen, en zieke dieren die geen medische hulp krijgen.
Wat is Meat the Victims?
Meat the Victims is een wisselende groep dierenactivisten die de wereld af willen hebben van vlees, leer en bont. Er is geen sprake van een organisatie, van een hoofdkantoor, noch van een website. Een actie wordt van te voren nergens gemeld en de coördinatie wordt gedaan door de deelnemende activisten. Zoals woordvoerder Jonathan Loogman tegen de
NOS zegt: ‘Je kunt dus je eigen ding doen. Wel streven we allemaal naar geweldloosheid.’ Ook zegt hij: ‘Wij zijn niet tegen de boeren, maar we willen graag dat ze wat anders gaan verbouwen, groenten of graan bijvoorbeeld.’
“
Dit is activisme van een andere orde
Waarom deze specifieke boerderij in Boxtel? ‘Dat is totaal willekeurig. Je kijkt op Google Maps en kiest een boerderij. Daarna kijk je of je er makkelijk naar binnen kunt, dat de deuren niet op slot zitten bijvoorbeeld. We hebben deze boerderij niet gekozen omdat het er bijvoorbeeld slechter aan toe zou gaan dan bij andere boerderijen.’ Dit is activisme van een andere orde dan bijvoorbeeld het doordachte undercoverwerk waarmee Animal Rights eerder
misstanden in slachthuizen aan het daglicht bracht. Waarom de activisten van Meat the Victims juist voor deze aanpak hebben gekozen, blijft onduidelijk.
‘Dierenrechtenextremisten’
De actie van afgelopen maandag wordt door politici sterk afgekeurd. Minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
stelde: “Dit is een van de bedrijven die ons voorzien in ons dagelijks voedsel. Dat moeten zij kunnen doen zonder continu over hun schouder te hoeven kijken en geïntimideerd te worden.” CDA-Kamerlid Jaco Geurts sprak in de Kamer van dierenrechtenextremisten en terroristen, nadat hij zei: “Boeren hebben al langer te maken met intimidaties en bedreigingen. Ze voelen zich steeds onveiliger en dat gevoel is nu waarheid geworden.”
“
Ook dierenrechtenorganisaties keren zich openlijk af van de actie
Verrassender is dat ook dierenrechtenorganisaties zich openlijk van de actie afkeren. De Dierenbescherming
noemt het stressvol voor de varkens, terwijl Wakker Dier zich ook voor de boeren laat horen. Campagnemanager Anne Hilhorst van Wakker Dier
zegt tegen Omroep Brabant: ‘Deze manier van actievoeren keuren we grondig af. Je kan het nog zo erg met elkaar oneens zijn, maar zo onrespectvol met mensen omgaan is daar geen oplossing voor. Het is voor een boer intimiderend. Zo ga je niet met elkaar om. […] Wij keuren dit af. Dit doet de discussie meer kwaad dan goed.’ Collega Casper Schrijver licht desgevraagd telefonisch toe: “Een actie als deze brengt geen oplossing voor de problemen die er zijn. Er wordt hier een individuele boer aangevallen die zelf ook vastzit in het systeem.”
1,50 per kilo varkensvlees
‘Het systeem’ is er een van vraag en aanbod. Van een hoge productie, een groeiende vraag, van toenemend lage prijzen en een industrie die daardoor de afgelopen decennia steeds verder heeft moeten intensiveren. Van boeren die grote investeringen hebben gedaan in hun intensieve veehouderij en die leningen af moeten lossen voordat zij überhaupt een andere bedrijfsvorm kunnen overwegen.
Van supermarkten die stunten met vleesprijzen en consumenten die daar nog altijd dankbaar gebruik van maken. ‘Boeren worden door het systeem gedwongen alsmaar te groeien’, aldus Krijn Poppe, voorzitter van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur. Vorig jaar adviseerde de Raad aan minister Schouten om de veestapel te laten krimpen, maar in het kabinetsplan staat dat verduurzaming in de veehouderij niet gepaard zal gaan met ‘volumebeperkende maatregelen’.
“
Als we het voedselsysteem willen veranderen, moeten we toch echt met de boeren meedenken
Het probleem krijgt gestalte in het Drentse Exloërveen, waar Mark Blom een biologische varkenshouderij runt op hetzelfde terrein waarop zijn vader een intensieve varkensfokkerij bouwde. Scharrelvarkens wroeten in de buitenlucht ogenschijnlijk vrolijk met hun neus in de modder, zich niet bewust van hun soortgenoten in het gebouw direct daarnaast, die enkel het daglicht zullen zien als ze van de stal naar het transport richting slachthuis geleid worden.
In een
interview met RTV Drenthe vertelt Blom hoe hij rond de 10 euro per kilo varkensvlees kan vragen, waar zijn vader tussen de 1,50 en 1,60 vangt. ‘De mensen willen allemaal dat we de dieren houden zoals Mark dat doet, maar ze kopen het zoals ik ze houd’, aldus Blom senior, waarbij hij doelt op de prijs die de consument bereid is voor een varkenslapje te betalen. ‘Als mensen het kochten zoals Mark ze houdt, dan maakten wij het over een jaar ook zo. […] Wij hebben de keuze hier gemaakt […] vijftien jaar geleden. We draaien nu tien jaar in deze stal en we moeten nog een paar jaar verder voordat ‘ie afbetaald is, dus dan wordt keuzes maken toch anders.”
Eerlijkere prijzen
‘Ze vragen zich af of ze dit straks ook allemaal moeten en hoe dat dan moet met investeringen die ze gedaan hebben’,
antwoordde ook Ruud Zanders, een van de mannen achter Kipster, in een interview met OneWorld, toen hem gevraagd werd hoe collega’s reageren op de ‘diervriendelijke’ kippenboerderij.
‘Ik kan daar wel inkomen. De vader van Styn [medeoprichter Kipster, red.] heeft bijvoorbeeld een scharrelkippenboerderij en heeft daar een jaar of vijf geleden flink in geïnvesteerd. We kunnen met z’n allen wel roepen dat het anders moet, maar hij zal eerst misschien wel 1 of 2 miljoen euro terug moeten brengen naar de bank. Dat is het lastige: boeren investeren altijd voor een periode van vijf tot vijftien jaar. Als we het voedselsysteem echt willen veranderen, moeten we toch echt met hen meedenken.”
“
Was het nodig dat ruim honderd man het bedrijf binnendrong?
Meedenken. De dialoog aangaan en
samen de vinger op de zere plek leggen. Casper Schrijver vult aan: “Wakker Dier richt zich bewust op de supermarkten; daar ligt de sleutel. Supermarkten moeten eerlijkere prijzen betalen aan de boeren en vragen aan de consument, zodat er ruimte vrijkomt voor dierenwelzijn.”
Er kunnen flink wat vraagtekens worden geplaatst bij de actie van Meat the Victims. Dient de actie het doel? Als dat doel is om de omstandigheden vast te leggen waarin de varkens leven: was het nodig dat ruim honderd man het bedrijf binnendrong (waarbij de varkens mogelijk zijn blootgesteld aan gevaarlijke virussen)? Is er voldoende nagedacht over de gevolgen? Over hoe intimiderend een dergelijke actie voor boeren kan zijn? En vooral: Is het handig en verstandig om de kloof tussen boer en activist op deze manier nog groter te maken, als het zo overduidelijk is dat we elkaar juist nodig hebben om hieruit te komen?
