Kweekvlees is uitgegroeid tot een product van mythische proporties. Terwijl sceptici de technische ontwikkeling demoniseren, zetten de wetenschappers en startups koers naar de realisatie van een slachtvrije toekomst.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Wat ik interessant vind aan de technologie is dat mensen er hoopvol en angstig over zijn omdat ze er allerlei gevoelens op projecteren”, vertelt de zachte stem van de Amerikaanse historicus Benjamin Wurgaft, aan het begin van een aflevering van de Australische podcast ‘Sciencefriction’. Met mysterieuze muziek op de achtergrond reflecteert Wurgaft over onze vrees en fantasieën rond vlees uit laboratoria.
Kweekvlees heeft sinds de lancering van de eerste kweekhamburger in 2013 veel commotie veroorzaakt. Benamingen die in de media circuleren, zoals Frankenstein meat, ‘kunstvlees’ en ‘in-vitrovlees’, geven goed weer hoeveel emoties ‘het vlees uit het lab’ oproept. De eerste reactie van een potentiële consument is vaak ‘yuck!’. “Mensen hebben associaties met gerommel met vlees en genetische modificatie”, legt professor Cor van der Weele uit. Onze angst voor ‘onnatuurlijk eten’ zit volgens Wurgaft geworteld in een dystopische visie van de 19-eeuwse chemici, die met een chemisch dieet in fabrieken speculeren. Mensen waren toen – en zijn nog altijd – bang dat ze eten moeten eten dat niets met traditionele landbouw te maken heeft. De onnatuurlijkheid van kweekvlees is een van de misvattingen waar Koert van Mensvoort, kunstenaar, filosoof en creatief directeur van Next Nature Network, mee wil afrekenen. “De eerste persoon die koemelk dronk vond dat waarschijnlijk ook onnatuurlijk”, zegt hij tijdens een telefonisch gesprek.
Van Mensvoort geeft net als Wurgaft aan dat de nieuwe technologieën vaak voor argwaan zorgen bij mensen die niet weten hoe een bepaald product in elkaar steekt. Daarom is een open discussie in de samenleving nodig om alles over kweekvlees op een rij te zetten, vindt hij. Er circuleert veel informatie die niet klopt of achterhaald is. Zoals het verhaal over een serum van ongeboren kalfjes dat gebruikt wordt als groeimiddel voor de cellen. Er is intussen al een plantaardig alternatief beschikbaar, zegt Van Mensvoort. Chorizoworstjes van de Amerikaanse startup Just zijn gekweekt op een diervrije bodem. Peter Verstrate van het Nederlandse Mosa Meat laat tijdens een telefonisch gesprek weten dat het bedrijf momenteel bezig is met het optimaliseren van hun fetal calf serum-free alternatief.
“
Er is een open discussie in de samenleving nodig om alles over kweekvlees op een rij te zetten
Van Mensvoort vertelt dat er veel gebeurd is om het kalfsserum te vervangen. Zo heeft het 3Rs Centre van de Universiteit Utrecht vorig jaar samen met een Britse ngo van proefdiercritici (Animal Free Research UK) een database met plantaardige alternatieven opgezet. Hoewel de zoektocht naar een diervrij groeimiddel doorgaat, duiken nog regelmatig berichten van sceptici op over de dieronvriendelijkheid van kweekvlees.
Transparante discussie
Van Mensvoort wil ‘samen met de samenleving uitzoeken of kweekvlees echt iets is’. De petitie die hij onlangs lanceerde, waarin hij geïnteresseerden oproept om zich op te geven als kweekvleesproevers, is de eerste stap. Deze actie is tegelijkertijd een signaal aan politici om ‘van Nederland een plek te maken waar duurzame innovaties (zoals kweekvlees) geïntroduceerd kunnen worden.’
Het initiatief kwam na een mislukte proeverij van kweekchorizoworstjes die Just eind vorig jaar aan een restaurant in Zaandam leverde. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit besloot het product te verzegelen. Kweekvlees moet volgens de NVWA als novel food eerst uitgebreid worden getest voor consumptie. Volgens Van Mensvoort hebben de kweekvlees-enthousiastelingen het recht om ervan te proeven. Intussen hebben 3087 personen via de petitie laten weten kweekvlees te willen uitproberen. “De petitie is vooral symbolisch”, laat van Mensvoort weten. “We willen voldoende kennisdeling en een transparante discussie rond kweekvlees bereiken. De volgende stap is politieke partijen vragen om een standpunt in te nemen. Zo krijgen we er zicht op wie tegen is, wie vóór kweekvlees is en wie er simpelweg geen zin in heeft. Dan weten de burgers ook op wie ze moeten stemmen.”
“
Er zijn bepaalde machten die de opkomst van kweekvlees afremmen
Op dit moment zijn er bepaalde machten die de opkomst van kweekvlees afremmen, vertelt Van Mensvoort. “Ik betwijfel of de vleesindustrie daar iets mee te maken heeft. Het lijkt me waarschijnlijker dat het gedeeltelijk door de motieven van de christelijke partij komt. We hebben momenteel een christelijke minister van landbouw. Misschien speelt het idee dat kweekvlees nieuw en vreemd is en dat God voor ons niet bedoeld had om vlees te kweken. Maar ik weet niet waar het probleem precies ligt. Kweekvlees is namelijk al halal en koosjer verklaard. Daarnaast moet je in die discussie de ethiek van kweekvlees naast die van vee-industrie plaatsen. Dat laatste is toch veel dieronvriendelijker.”
In zijn opiniestuk van 21 mei in NRC Handelsblad eist Van Mensvoort Kamervragen op. Deze zijn ondertussen gesteld door Kamerlid Tjeerd de Groot (D66) en beantwoord door Bruno Bruins, minister van Medische Zorg en Sport. Bruins stelt vast dat er ‘op dit moment nog geen aanvraag werd gedaan voor toelating van kweekvlees in het kader van de nieuwe voedingsmiddelenverordening’. De aanvraag moet komen van de producent. Verstrate laat weten dat Mosa Meat daarmee bezig is. Hij geeft aan dat de voorbereiding van het dossier enkele maanden in beslag kan nemen omwille van de onderzoeken die moeten plaatsvinden, zoals toxicologische testen. Bovendien vraagt de procedure een gedetailleerde beschrijving van alle ingrediënten. Die kan nog niet worden opgesteld aangezien het proces zich in een ontwikkelingsfase bevindt.
Hoewel we er nog even op zullen moeten wachten, zal kweekvlees broodnodig zijn. We kunnen er namelijk niet op rekenen dat iedereen vegetariër wordt, stelt Van Mensvoort. In afwachting hiervan kun je alvast een kweekvleesdiner reserveren in het fictieve restaurant Bistro In Vitro, waar je in 2029 van friendly foeie gras, magic meatballs en in vitro ice cream zal kunnen genieten.
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden