Thiëmo Heilbron Beeld: Chavez van den Born
Klimaat

‘Wij leren kinderen groen én inclusief ondernemen’

Ondernemen met oog voor de planeet en voor elkaar, dat leren kinderen bij Fawaka Ondernemersschool. Oprichter Thiëmo Heilbron is een graag geziene gast bij grote duurzaamheidsorganisaties. ‘Langzaam maar zeker beseffen zij hoe belangrijk het is om divers talent binnen te halen.’

Door 1 september 2020
duurzaamheid Goal Getters groen doen inclusiviteit racisme schone energie SDG 10 SDG 13
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
“Sorry, ik ben zo iemand die te veel werkt”, antwoordt Thiëmo Heilbron (33) op de vraag of dit interview ook op zaterdag kan. “Mijn weekend wil ik echt beschermen.” Wie een blik werpt op de website van Fawaka Ondernemersschool, gelooft dat meteen. De door Heilbron opgerichte sociale onderneming biedt een duizelingwekkend aantal kinderactiviteiten aan: van leren over de wereld die schuilgaat achter je pannenkoek of chocoladereep (terwijl je zelf je eigen lekkers leert maken en verkopen), tot aan het oprichten van je eigen duurzame modemerk met gepimpte, afgedankte kleding.
“

Docenten met diverse culturele achtergronden laten kinderen beseffen dat ook zij bioloog of astronaut kunnen worden

Fawaka Ondernemersschool bestaat inmiddels vier jaar en telt negen werknemers en een pool van ruim honderd freelancedocenten en professionals uit de creatieve sector en het bedrijfsleven. Tijdens de workshops of langere programma’s, die meestal op school plaatsvinden, leren kinderen op speelse wijze het gedrag van een ‘echte’ ondernemer aan: werk samen, geloof in jezelf, wees creatief en zet vooral door. Tegelijkertijd leren de kinderen dat producten als voedsel of kleding uit de hele wereld komen en niet altijd even eerlijk en duurzaam worden gemaakt. Dat zijn de mooiste momenten, vindt Heilbron. “Dat je ze hoort uitleggen dat producten met veel suiker niet gezond zijn of dat handel niet altijd eerlijk is. En dat ze een leuke tijd hebben met elkaar.”
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.
De belangrijkste doelgroep van Fawaka Ondernemersschool zijn kinderen die opgroeien met minder kansen dan anderen, bijvoorbeeld omdat hun ouders weinig geld hebben. Docenten en gastsprekers met diverse culturele achtergronden fungeren als rolmodel en laten kinderen beseffen dat ook zij bioloog, duurzaam ondernemer of astronaut kunnen worden. Want, zo is de visie van Fawaka, álle kinderen moeten mee kunnen doen, ongeacht de wijk waarin ze opgroeien, hun achtergrond of hun manier van leren. Zodat een duurzame en inclusieve samenleving echt binnen handbereik komt.
“

De gemiddelde duurzaamheids-
organisatie is behoorlijk wit en kijkt vooral naar de ‘groene’ uitdagingen

Die inclusieve, duurzame samenleving is hard nodig, ziet Heilbron. De gemiddelde duurzaamheidsorganisatie is behoorlijk wit en kijkt vooral naar de ‘groene’ uitdagingen, zoals klimaatverandering en biodiversiteitverlies. Terwijl het volgens Heilbron ook nodig is om de samenleving sociáál duurzaam te maken, door de groeiende sociale ongelijkheid tegen te gaan bijvoorbeeld. Daarom wil Fawaka kinderen zowel kennis over duurzaamheid als zelfvertrouwen en een doenersmentaliteit meegeven. “Hoe jonger je daarmee begint, hoe beter. Uit onderzoek blijkt dat een bepaald (negatief) zelfbeeld al bij kleuters wordt gevormd en dat het erg moeilijk is bepaald gedrag – zoals dagelijks vlees eten – af te leren. Om duurzaam en inclusief handelen de norm te maken, moet je dus zo vroeg mogelijk beginnen.”
Hetduurzamekind.nl

Om nog meer kinderen met hun lesmateriaal te bereiken, lanceert Fawaka binnenkort het platform hetduurzamekind.nl, waarop elke Buitenschoolse Opvang (BSO) die zich inschrijft lesmateriaal kan vinden om met kinderen gezonde snacks te maken, de herkomst van couscous te ontdekken, duurzame keurmerken te leren herkennen en te ‘wokken en wiebelen’ (lees: in een programma vol beweging leren hoe je verse groente lekker bereidt). “We zijn nog op zoek naar meer BSO’s die hier enthousiast van worden en willen aanhaken”, zegt Heilbron. “Later kan het platform ook internationaal. Ik denk altijd groot.”

Banaan van de wegloper

Heilbrons eigen jeugd in Amsterdam werd niet getekend door geldzorgen of een gebrek aan kansen. Dat hij zich daar toch zo bewust van is, komt door de flinke dosis empathie die hij en zijn oudere broer meekregen van hun ouders – een universitair docent Sociologie aan de UvA en een middelbareschooldocente die actief was binnen de feminisme- en antiracismebeweging. “Ze gaven ons mee: er is heel veel ongelijkheid in de wereld en jullie zitten in een positie waarin je daar wat aan kan doen.”

De jonge Thiëmo was het liefste buiten met dieren en planten bezig. “Op vakantie wilden mijn ouders en broer altijd naar de stad om musea en architectuur te bekijken, en ik wilde naar de natuur. Maar als jongste kreeg ik niet vaak mijn zin.” Dat maakte hij ruimschoots goed toen hij biologie ging studeren, waar hij met duurzaamheid in aanraking kwam.

“

Ouders vroegen na afloop meteen of ze hun kind vast konden opgeven voor volgend jaar

Uit nieuwsgierigheid naar zijn Surinaamse wortels en interesse in de tropen ging Heilbron voor veldwerk naar Suriname, om botanisch erfgoed te onderzoeken. “Er groeien daar planten van over de hele wereld, die door verschillende mensen in verschillende perioden naar het land zijn gehaald, bijvoorbeeld vanuit regio’s in Afrika en Azië. Planten vertellen die geschiedenis. Dat kun je ‘horen’ door de plant te bestuderen en met mensen te praten.”

Zo kwam hij in een dorp waar veel afstammelingen van Javaanse contractarbeiders wonen de bananensoort lowemang bakba tegen. “Dat betekent ‘banaan van de wegloper’. Een vrouw vertelde me dat haar voorouders de plant naar het dorp hadden meegenomen vanuit de Surinaamse jungle. Marrons in het dorp, van plantages gevluchte slaafgemaakten, herkenden de banaan: die hadden hun voorouders tijdens hun vlucht gebruikt als voedselbron. Dat vind ik erg interessant, je loopt door een dorp en denkt dit is een banaan, maar dan praat je met iemand en dan krijg je dit verhaal. Die combinatie van groen en sociaal trok me.”

Thiëmo HeilbronBeeld: Chavez van den Born
“

De kinderen runden de hele week hun eigen duurzame cateringbedrijfje

Zijn botanische kennis kan Heilbron nu botvieren op het Muiderslot, waar hij sinds kort als curator groen en duurzaamheid werkt. “De slottuin bevat veel geschiedenis en bijzondere verhalen, die kennis gaan we toegankelijk maken.” Vorige maand organiseerde Fawaka er nog een zomerschool. De 27 kinderen leerden over de planten in de tuin en over wat er zoal op het menu stond in de 17e eeuw. “We legden ook meteen uit dat de mensen toen heel efficiënt omsprongen met wat ze hadden.” De kinderen runden de hele week hun eigen duurzame cateringbedrijfje, kookten met professionele koks en volgden ondernemerworkshops. “Ouders vroegen na afloop meteen of ze hun kind vast konden opgeven voor volgend jaar.”

Black Lives Matter

Heilbron pleit al jaren voor meer inclusiviteit en representatie van de samenleving in de witte duurzaamheidswereld. Ziet hij inmiddels een beweging die kant op ontstaan? “Er gebeurt best wat, maar er kan nog heel veel meer. Fawaka wordt vaak om advies gevraagd over hoe je als organisatie inclusiever wordt en/of een diverser publiek aanspreekt, bijvoorbeeld een tijdje terug door ASN Bank. En met Milieudefensie zijn we bezig met een al langer lopend traject, zij willen een representatievere groep mensen bereiken en inclusiever worden, qua achterban en medewerkers. Je ziet bij hen echt dat er besef komt over blinde vlekken, dat je kritisch naar jezelf kijkt als organisatie, en dat je beseft dat je moeite moet doen om divers talent binnen te halen en te behouden.”
“

Als het over duurzaamheid of diversiteit gaat, verwachten mensen dat je alles gratis en ‘vanuit je goede hart’ doet

Even voor de goede orde: Heilbron komt niet voor iedereen gratis opdraven. “Het is een voortdurend spanningsveld tussen idealen en tijd. Nu heb ik besloten dat als een grote organisatie me uitnodigt voor een praatsessie, zonder vervolgens te willen doorpakken of consequenties te verbinden aan wat we bespreken, ik niet meer zomaar aanschuif. Dan moet je me inhuren.” Zowel in de duurzaamheids- als in de diversiteitshoek verwachten mensen dat je alles ‘vanuit je goede hart’ doet, merkt Heilbron. “En wij zitten op het raakvlak van die twee, dus je kunt je voorstellen hoeveel gratis verzoeken we krijgen.”

De recente Black Lives Matter-protesten hebben ook zeker een effect op bewustzijn over inclusiviteit en antiracisme bij duurzame clubs, denkt Heilbron. “Het brede maatschappelijke gesprek van nu is heel waardevol. Ik volg zelf eigenlijk geen reguliere nieuwsmedia meer, het is vaak deprimerend en kost me energie die ik liever positief inzet. Maar ik heb één guilty pleasure: VoetbalZone, en zelfs dáár wordt nu gepraat over ongelijkheid. Die gesprekken zijn essentieel om een volgende stap te kunnen zetten.”

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door DOEN. Stichting DOEN ondersteunt groene, sociale en creatieve initiatieven van voorlopers, zoals de Fawaka Ondernemersschool.

Kwetsbare wijken duurzaam én leefbaar maken. Het kan

In het Groningse Selwerd wordt vergroening van de wijk gekoppeld aan meer werkgelegenheid.

Deze straatboer brengt industrieterreinen tot leven

Met De Bonenparade plant Christiaan Kuipers groenten en bloemen om zo’n blokkendozendoolhof tot leven te brengen voor mens en insect.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons