‘‘Woke kapitalisme’ is een rechts-populistisch hersen­spinsel’

Nederland is rechts afgeslagen. De deur is verder opengezet voor critici van het klimaatbeleid, met de PVV aan kop. Die noemen het al jaren ‘onzinnig, geldverspilling en bangmakerij’. Alleen staan ze nu op een nog groter podium. Hierbij wil ik jullie alvast voorbereiden op het volgende doelwit van rechtse populisten: duurzame investeringen.

Om dat te begrijpen, reizen we af naar de Verenigde Staten. In de Republikeinse staat Texas mogen de pensioenen van ambtenaren sinds vorig jaar niet meer worden belegd in fondsen die de olie- en gasindustrie boycotten. De wetgeving is het resultaat van een lobby, van onder andere conservatieve denktanks en de fossiele industrie, tegen investeerders die Environmental, Social and Governance (ESG)-criteria meenemen in hun investeringsbeslissingen.

Republikeinse politici zien dit als een aanval op de Amerikaanse economie en de keuzevrijheid van burgers. Verschillende Republikeinse staten, zoals Florida en Alabama, hebben die beleggingen daarom bij wet verboden. Investeerders moeten zich bezighouden met rendement maken en stoppen met hun progressieve ESG-screenings op investeringen. ‘Geen woke kapitalisme’, vinden ze.

Eigenlijk gaat de schreeuw tegen het woke kapitalisme helemaal niet om financieel rendement, maar om politiek rendement. Woke kapitalisme is een containerbegrip voor investeringen die worden gestuurd door progressieve thema’s, zoals de strijd tegen klimaatverandering of voor meer gelijkheid en inclusie. Door discussies rondom die thema’s aan te wakkeren, willen de Republikeinen in de aanloop naar de verkiezingen stemmen winnen.

Het is exact hetzelfde recept als dat van rechts-populistische partijen als de PVV. Deze rechts-populistische hersenspinsels uit de VS krijgen razendsnel asiel in Nederland. Duurzaam investeren? Een nieuwe hobby van de linkse elite die de pensioenen van hardwerkende Nederlanders in gevaar brengt en ons klimaatbangmakerij door de strot duwt! Populistisch rechts zal de pijlen richten op Nederlandse pensioenfondsen die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben.

Een geruststelling: verduurzaming is de afgelopen jaren verweven in het Nederlandse beleid. Een klimaatwet, energiewet, maar ook de vele verduurzamingssubsidies voor bedrijven maken onze bodem minder vruchtbaar is voor populistische prietpraat dan die van de Verenigde Staten. En stel nou dat het rechtspopulisten écht gaat om dat hogere financiële rendement, dan wil je toch ieder risico meewegen in je investeringsbeslissing? Dan wil je de kans op een overstroming toch weten? Of heb je liever twee vingers in je oren dan één vinger in de dijk?

Laten we die klimaatrisico’s dan ook meenemen als we investeren voor later. Ja, rechts heeft vorig jaar gewonnen, maar vergeet niet: in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie op een leefbare toekomst.

Deze column verscheen in maart 2024 in OneWorld Magazine.