Oproep!
Om onze rapportages mogelijk te maken, blijven we onze artikelen over het laatste oerbos crowdfunden. Vind je het belangrijk dat OneWorld de vinger aan de pols houdt? Dan kun je via dit donatieformulier een bijdrage leveren.
_______________________________________________________
Natura 2000
Op 7 juli 2016 stuurde de Europese Commissie naar aanleiding van het besluit van de minister een brief aan de Poolse regering waarin ze aangaf zeer verontrust te zijn door de manier waarop de Europese natuurbeschermingswetgeving in Polen wordt geschonden. Met die brief kreeg Polen een maand de tijd om aan te tonen dat ze de wetgeving wel naleeft. Op 14 maart 2017 stuurde Commissaris van Milieu, Carmenu Vella een laatste waarschuwing aan Minister Jan Szyszko en riep hen op per onmiddelijk de Europese wetgeving te gaan naleven. Deze brief is tot op heden zonder resultaat gebleven. Zeer binnenkort zal Polen dan ook voor het Europese Hof van Justitie gedaagd worden.
Werelderfgoed
Rond 5 juni 2016 bezocht na de start van de kap werkzaamheden de internationale Natuurbeschermingsorganisatie IUCN voor het eerst het oerbos. Tijdens dat bezoek constateerde de onderzoekers dat de situatie verre van ideaal is voor de instandhouding van de excellente natuurwaarde van het gebied. Dat resulteerde in een voorstel aan de vergadering van het UNESCO comite van 10 tot 20 juli in Istanbul om het gebied op de lijst van bedreigd werelerfgoed te zetten. Het comite besloot dat het daarvoor nog te vroeg was wel werd de Poolse regering opgeroepen de kap te stoppen. Minister Szyszko stelde na afloop echter dat het comite zijn besluit had begrepen en zette de kaap dus onverminderd voort. Op haar 41ste sessie op van 2 tot 12 juli 2017, in het Poolse Krakow, nam het UNESCO comite het besluit om Polen dringend op te roepen per direct de kap te stoppen. Als dat niet gebeurt zal het woud op de lijst van bedreigd werelderfgoed worden gezet.
Acties
Het lijkt er sterk op dat alle protesten en acties ten spijt, en tegen alle internationale verdragen in, de Poolse regering nog steeds kiest voor rigoreuze kap in het oerbos van Bialowieza. Vanaf haar eerste besluit in 2016 heeft een coalitie van Poolse natuurbeschermingsorganisaties telkens weer actie gevoerd om te pleiten voor het omvormen van het hele boscomplex tot een nationaalpark. In 2016 waren er aanvankelijk straat protesten en werd het dak van het ministerie bezet, inmiddels is de coalitie overgegaan tot harde actie in het bos zelf waarbij de voor de kap gebruikte velmachines worden geblokkeerd en enorme straatprotesten in bijna alle Poolse steden en in het buitenland. Natuurbeschermers uit bijna heel Europa zetten zich in om het laatste laagland oerbos van Europa te redden van de bijl.
Lees al onze eerdere verhalen
Hieronder vind je al onze artikelen over alle acties en gebeurtenissen rond het oerbos van Bialowieza. Het eerste artikel is ons meest actuele verhaal.
Jan Szyszko, de Poolse minister die in 2016 het startschot gaf voor de vrijwel zeker illegale kap in het woud van Bialowieza, verloor deze maandag zijn baan als minister. Onder Poolse natuurbeschermers werd Szyszko’s ontslag met blijdschap ontvangen.
In de zaak over de kap in het woud van Bialowieza die de Europese Commissie tegen de Poolse regering aanspande, is Polen op 20 november voorlopig in het ongelijk gesteld. Het Hof legde een dwangsom op van honderdduizend euro voor elke dag dat er wordt gekapt. De Poolse minister van Milieu, Jan Szyszko, had van dat moment vijftien dagen de tijd om te bewijzen dat hij maatregelen heeft genomen om de commerciële kap volledig stil te leggen.
Leden van de Poolse bospolitie ontmantelden op 20 oktober een door natuurbeschermers opgezette blokkade aan de Woeste gang (Tryb Wilczy). Langs die bosweg liggen al enige tijd grote hoeveelheden illegaal gekapt hout opgestapeld, klaar voor transport naar bedrijven die bereid zijn om dit illegaal gekapte hout te kopen en te verwerken.
Midden in het oerbos van Bialowieza in het oosten van Polen werden op 31 augustus 2017 opnieuw velmachines geblokkeerd door natuurbeschermers. In de ochtend werd de zoveelste blokkade van de illegale kap in het oerbos uitgevoerd. De bospolitie probeerde opnieuw de blokkade onmogelijk te maken en dus de illegale kap voort te laten duren.
Nadat het ministerie vorige week van UNESCO te horen kreeg dat ze de kap in het oerbos van Bialowieza onmiddellijk moest staken, kregen we de gekste dingen te horen van de Poolse autoriteiten.
OneWorld interviewde de eerste Nederlander die op pad ging om het oerbos van Bialowieza te gaan beschermen, hij vertelt over zijn avonturen.
Tijdens de 41ste sessie van het UNESCO comite 0p 5 juli in Krakow werd de Poolse regering gesommeerd per direct te stoppen met de kap van het oerbos. Hoewel nog geen definitieve overwinning toch een belangrijke stap op weg naar een definitief einde van de kap.
Journalist Jannes van Roermund bracht 15 juni een bezoek aan het actiekamp in het oerbos van Bialowieza in Polen. Vijf dagen lang nam hij deel aan de activiteiten in het kamp en sprak met de activisten. Wat ze nodig hebben zijn ook Nederlandse activisten, want anderstalige actievoerders vormen een uitdaging waar de Poolse autoriteiten zich niet zo goed raad mee weten.
Een groep internationale natuurbeschermers hield op 14 juni in het oerbos van Bialowieza nu voor de tweede dag op rij een velmachine gegijzeld. Dit om te voorkomen dat er nog verder in het oerbos wordt gekapt.
Op haar 41ste sessie in Krakow wil UNESCO voorstellen een volgende expertmissie naar Bialowieza te sturen. Die missie is bedoeld om de situatie ter plekke opnieuw te onderzoeken en uiteindelijk te bepalen of het oerbos op de lijst van bedreigd werelderfgoed zal worden geplaatst.
Poolse natuurbeschermers gingen woensdag 24 mei het laatste laagland oerbos complex van Europa, Bialowieza in om het woud redden van de kettingzaag. Ze blokkeerde succesvol de kap werkzaamheden en zette een activisten kamp op.
De Poolse minister van Milieu, Jan Szyszko, stuurde op woensdag 12 april 2017 een brief aan zijn Europese collega’s. In die brief riep hij de ministers dringend op de mensen te steunen die het woud van Bialowieza hebben geplant.
In de week van 14 maart 2017 stuurde de Europese Milieu Commissaris Vella een brief en laatste waarschuwing aan de Poolse minister van Milieu. De laatste stap in opmaat naar een aanklacht bij het Europees hof.
De Poolse Minister van Milieu, Jan Szyszko, gaf op donderdag 16 februari 2017 een persconferentie over de recente inventarisatie van het laatste oerbos van Europa, Bialowieza. Hij informeerde over de enorme schade die er in het bos is aangericht door de plaag van letterzetters waardoor overal fijnsparren afsterven en waardoor miljoenen bomen in het bos staan te verpieteren.
Net voor 31 december 2016 werden de Poolse uitgangspunten gepresenteerd voor het opstellen van een geïntegreerd internationaal beheerplan voor het oerbos van Bialowieza. Natuurbeschermers kregen maar 4 dagen de tijd om te reageren.
In de week van 17 tot 21 oktober 2016 ging OneWorld het oerbos in. Ver aan de oostgrens van Polen ligt het laatste restje van het oerbos dat ooit heel Europa bedekte. Een weeklang maakte we een rapportage met vlogs, foto’s en artikelen.
De kap van het laatste Europese oerbos in Polen lijkt toch illegaal te worden. De Poolse Ombudsman, Adam Bodnar daagde vrijdag 23 september de minister van Milieu voor het Administratieve Hof in Warschau. Volgens de Ombudsman hadden burgers inspraak moeten hebben bij het besluit om de motorzaag te zetten in het oerbos van Bialowieza.
De kap van het laatste Europese oerbos in Polen lijkt toch illegaal te worden. De Poolse Ombudsman, Adam Bodnar daagde vrijdag 23 september de minister van Milieu voor het Administratieve Hof in Warschau. Volgens de Ombudsman hadden burgers inspraak moeten hebben bij het besluit om de motorzaag te zetten in het oerbos van Bialowieza.
Europarlementariërs mogen sinds woensdag 31 augustus smullen van de tentoonstelling ‘Het oerbos van Bialowieza: een natuurlijk bos of toch cultureel erfgoed’. De tentoonstelling werd gisteren door de Poolse minister van Milieu Jan Szyszko en de Poolse Europarlementariër Jadwiga Wisniewska geopend.
Het Werelderfgoed Comité was de afgelopen dagen in Istanbul bijeen voor een besluit over de kap van het laatste Europese oerbos, het Poolse bos van Bialowieza. Uitkomst op 14 juli 2016: het bos wordt (nog) niet op de lijst van bedreigd werelderfgoed gezet. Gek genoeg ziet de Poolse minister van Milieu dat als een overwinning voor zijn vorm van natuurbeheer met motorzagen.
Termijnen verstrijken en de Poolse minister levert geen overtuigend bewijs dat hij de Europese wetten heeft gevolgd. De Europese Commissie daagt hem dan ook voor het Europees Hof. Over twee dagen zal ook UNESCO in beraad gaan. Zal het oerbos bedreigd Werelderfgoed worden door de acties van de minister?
Het oerbos werd deze week bezocht door een delegatie van de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN om een advies op te stellen voor UNESCO en door experts van de Europese Commissie. EU Commissaris Vella riep Polen op direct te stoppen met de kap.
Terwijl de kap aan de gang is, geeft de Europese Commissie bij monde van Commissaris van Milieu Vella aan bezorgd te zijn en een inbreukprocedure te overwegen. Als laatste nieuws melden we dat Minister Szyszko het bos van de lijst van Werelderfgoed van UNESCO wil laten verwijderen.
Een dag eerder dan aangekondigd op 27 mei waren er opeens houthakkers in het oerbos aan het werk. Toen die betrapt werden door een televisieploeg ontstond een explosieve situatie.
Op 23 mei 2016 werd de minister in Brussel geconfronteerd met een oproep om het woud tot natuurgebied te verklaren voordat het te laat zou zijn. Maar werd ook de Europese Commissie opnieuw opgeroepen zich te laten horen.
Op 18 mei 2016 kondigde de Poolse minister aan dat het plan voor de ‘redding’ van het oerbos op 28 mei van start zou gaan. In een groot deel van het woud kregen houthakkers volgens dit reddingsplan vrij spel.
Is het laatste Europese oerwoud nog te redden?
Op 13 april 2016 zaten activisten van Greenpeace Polen op het ministerie van milieu en spraken hun liefde uit voor het oerbos en riepen op het hele gebied tot nationaal park te maken.
De Poolse minister van Milieu en Natuurbeheer Jan Szyszko zette op 23 maart 2016 zijn handtekening onder een bijlage bij een bosbeheersplan van het Bialowieza district en gaf daarmee toestemming voor het kappen van bomen in het bosreservaat rond het laatste oerbos van Europa, Bialowieza op de Wit-Russisch/Poolse grens.
Achtergrond
Het oerbos van Bialowieza is het laatste oerbos in het Europees laagland en ligt op de grens tussen Wit-Rusland en Polen. Het Wit-Russische deel is volledig beschermd als nationaal park conform de Wit-Russische wetgeving. Het Poolse deel is alleen gedeeltelijk beschermd als Nationaal park en als bosreservaten via Poolse wetgeving. Het gebied is wel in zijn geheel ondergebracht in het Europese Natura 2000 netwerk. Het boscomplex is even groot als de provincie Utrecht en herbergt dieren en plantensoorten die inmiddels in de rest van Europa zijn verdwenen. Een oerbos is een bos dat niet door mensen is geplant en waar natuurlijke processen van verval en verjonging zonder menselijke interventie plaats vinden.
Minister van Milieu
Op 16 november 2015 werd Jan Szyszko benoemd als minister van Milieu van Polen. Eerder was Jan Szyszko al minister van Milieu in de periodes 1997 – 1999 en van 2005 – 2007. Jan Szyszko is professor in de biologie en gespecialiseerd in loopkevers, maar ook in het taxeren van de financiële waarde van natuurlijke hulpbronnen. In 2007 nam hij het fel bekritiseerde en uiteindelijk geanuleerde tracébesluit voor de Via-Baltica snelweg dwars door het Natura2000 beschermde stroomgebied van de rivier de Rospuda. Na het starten van een inbreukprocedure door de Europese Commissie is dat besluit uiteindelijk door de Poolse regering ingetrokken wegens verwachte boetes.
Plannen
De oorspronkelijke oorzaak van alle ophef is het door de minister op verzoek van het Poolse staatsbosbeheer op 7 juni 2016 tekenen van een annex bij het bosbeheersplan voor de periode 2012 tot 2021 van het bosgebied Bialowieza. Die annex vergroot de te winnen hoeveelheid hout in het gebied van 48 duizend kubieke meter naar 188 duizend kubieke meter over een periode van 10 jaar. De reden die aangevoerd wordt voor deze enorme uitbreiding van de houtwinning is een plaag van de letterzetter, een kleine schorskever die verzwakte sparren aanvalt. Echter het gaat ook om economisch winbaar hout en dan vooral zeer waardevolle meer dan honderdjarige eiken, haagbeuken, essen en linden die het Poolse staatsbosbeheer zou willen kappen en op het moment ook kapt.
Andere media
Er wordt in veel andere media werd verslag gedaan van de gebeurtenissen in het oerbos. Zo was onze redacteur ErnstJan Stroes te horen op de radio bij de Nieuwsshow. Ook op het NOS journaal verscheen een item, waarin beelden te zien waren van het oerbos. Een rapportage van de hand van Jannes van Roermund verscheen in het magazine Down to Earth. Verder publiceerde diverse kranten over de kapplannen van minister Szyszko. Het RTV Drente ging ook naar het oerbos van Bialowieza en maakte daar twee afleveringen van het natuurprogramma Roeg!. De eerste aflevering geeft een mooi beeld van de omgeving van het oerbos, in de tweede aflevering ging Roeg! het oerbos zelf in.
Vervolg
De Europese Commissie vindt de kap illegaal en tegen de Europese wetgeving. Naast dat de huidige Poolse regering de Europese natuurbeschermingswetten heeft geschonden, is ze ook bezig om andere internationale wetgeving te schenden. Het door de Europese Commissie aangespannen proces voor het Europees Hof kan resulteren in enorme boetes en een voorziening waardoor alle kap illegaal wordt en Staatsbosbeheer uberhaupt niet meer mag kappen. Daarnaast riskeert de Poolse regering het op termijn verliezen van de status werelderfgoed voor het oerbos van Bialowieza. UNESCO eist een in samenspraak met de lokale bevolking op te stellen beheersplan. Anders gaat ze over tot status wijziging van het bos naar bedreigd werelderfgoed een stap die de Poolse regering in het ongezellige gezelschap van de Taliban en ISIS zou plaatsen. Een coalitie van natuurbeschermingsorganisaties is inmiddels begonnen met het actief blokkeren van de kap in het oerbos en overal in het land worden steun protesten georganiseerd.
Als er nieuwe ontwikkelingen zijn zullen we daar opnieuw verslag van doen.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.
Dat kan al vanaf 6 euro per maand
