Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het loopt anders dan gepland. Er passen zeven zonnepanelen op ons dak, terwijl er een stuk meer nodig zijn om volledig te kunnen voorzien in onze stroombehoefte. Er is nog plek op het platte dak van de tuinschuur. Maar die wordt overschaduwd door een uit-de-kluiten-gewassen naaldboom. “Als we zonnepanelen op het dak van het schuurtje willen, moet die boom straks weg. Anders is er veel te weinig licht”, zegt mijn man.
Valt de boom?
Bij een verbouwing sta je altijd voor dilemma’s. Tel daar gerust nog een aantal extra hindernissen bij op wanneer je een tochtig hoekhuis uit 1930 verduurzaamt. Zo lopen we nu tegen een boom aan: moeten we deze groene joekel, die zelf CO2 vasthoudt en opvangt, omzagen voor ons ideaal om energieneutraal te kunnen zijn?
De uit vijf stronken bestaande boom biedt schaduw en beschutting, en vormt een natuurlijke afrastering met de achterburen. Maar zo’n forse uitvoering, die pontificaal in de tuin staat, houdt ook behoorlijk wat licht tegen, terwijl dit nou juist noodzakelijk is om de zonnepanelen hun werk te laten doen.
Het punt is dat we met de zeven beoogde zonnepanelen op het dak maar 1.980 kWh per jaar aan stroom kunnen opwekken, terwijl we volgens berekeningen jaarlijks zo’n 6.200 kWh gaan gebruiken – een forse vermeerdering nu we geen gas meer hebben maar een warmtepomp, die ondanks zijn hoge rendement behoorlijk wat stroom verbruikt.
“Zelfs als we het dak van de tuinschuur helemaal vol leggen met panelen, zijn we er nog niet
Zelfs als we het dak van de tuinschuur ook helemaal vol leggen met panelen, zijn we er nog niet. Er passen hooguit vijf op de schuur, wat ons een extra 1.350 kWh per jaar aan energie oplevert: dan komen we op een jaarlijks totaal van 3.240 kWh, iets meer dan de helft van wat we volgens het boekje in een jaar gaan gebruiken.
Zelfvoorzienend zijn is een illusie
“Met twaalf zonnepanelen zijn we nog lang niet zelfvoorzienend”, verzucht ik, “en volgens deze berekening zijn we ook niet energieneutraal.”
Na de grote isolatiebeurt, de warmtepompinstallatie en het afsluiten van de gasleiding vraag ik me af wat we nog meer hadden kunnen doen. De hele tuin vol leggen met zonnepanelen lijkt me geen optie.
Terwijl ik door de bomen het bos nauwelijks meer zie, poogt mijn man me gerust te stellen: “Ik snap de frustratie, maar het doel van onze verbouwing is toch niet alleen om helemaal zelfvoorzienend te zijn? We zijn van het gas af. Met de isolatie zorgen we dat we nauwelijks warmte en energie verspillen, en we gaan zoveel mogelijk duurzame stroom opwekken met onze zonnepanelen.”
“Op een warme, zonnige dag kunnen we misschien wél zelfvoorzienend zijn
Ik knik instemmend, hij heeft een punt. Ik was een beetje op hol geslagen met mijn idealisme, hoewel ik het idee misschien niet helemaal overboord hoef te gooien. “Op een warme, zonnige dag kunnen we misschien wél zelfvoorzienend zijn”, opper ik. Want een gemiddeld energieverbruik geldt natuurlijk niet voor iedere dag. Zo heb je op een zonnige, warme dag geen verwarming en minder lampen aan; je verbruikt dan minder energie dan dat je zonnestroom opwekt via de panelen.
Overigens: zolang je bent aangesloten op het elektriciteitsnet, is het sowieso een illusie dat je werkelijk zelfvoorzienend bent. Stel dat je helemaal of the grid op zonnestroom zou leven, dan kun je niet zomaar ’s avonds – als de zon onder is – een lampje aandoen, tv-kijken of een kop thee zetten. In de gedroomde zelfvoorzienende situatie zou je een grote accu hebben, waarmee je de opgewekte zonne-energie van overdag kunt opslaan voor gebruik in de avond. Hoewel de eerste pilots met huisbatterijen en buurtaccu’s in Nederland al draaien, zijn deze accu’s voor ons nog toekomstmuziek: de batterijen werken nog onvoldoende en de kosten lopen op tot tussen de 3.000 en 9.000 euro.
Het stroomnet als batterij
“De huisaccu komt eraan
“We gebruiken nu het elektriciteitsnet als grote batterij, maar dat gaat veranderen”, vertelt directeur Andrea van de Graaf van onze groene energieleverancier Tegenstroom aan de telefoon. “De huisaccu komt eraan.” Tegenstroom, dat onderdeel is van het energiecoöperatief om, heeft enkele testen lopen met huis- en buurtbatterijen. Verder koopt deze plaatselijke energieleverancier direct stroom in, 30 procent komt van zonnedaken op een schuur in Hoofddorp, de rest komt voornamelijk van windmolens uit Noord-Holland.
Nu is het niet zo dat de stroom uit het stopcontact in ons huis direct gelinkt is aan een Noord-Hollandse windmolen. Er bestaat maar één stroomnet waar alle stroom in opgaat. “Het kan zijn dat de stroom opgewekt is met kolencentrales”, antwoordt Van de Graaf als ik haar vraag of het mogelijk is dat er bij ons thuis straks een lampje brandt op fossiele brandstof. “Maar daartegenover staat dat jouw stroom voor 100 procent groen is ingekocht. Bijvoorbeeld bij Jos, de eigenaar van de schuur in Hoofddorp.”
Hoe werkt groene stroom?
Elk kilowattuur aan elektriciteit is traceerbaar via het zogenaamde Garanties van Oorsprong (GvO)systeem. Groen opgewekte stroom krijgt een GvO-certificaat. Een groene energieleverancier koopt dan bijvoorbeeld voor een huishouden drie GvO’s (dat zijn 3.000 kWh) in bij een windmolen in Noord-Holland. De windmolen moet deze stroom dan leveren aan het net.
Elk kilowattuur aan elektriciteit is traceerbaar via het zogenaamde Garanties van Oorsprong (GvO)systeem. Groen opgewekte stroom krijgt een GvO-certificaat. Een groene energieleverancier koopt dan bijvoorbeeld voor een huishouden drie GvO’s (dat zijn 3.000 kWh) in bij een windmolen in Noord-Holland. De windmolen moet deze stroom dan leveren aan het net.
Zelf energieleverancier worden
Met eigen zonnepanelen op het dak kun je zelfs een stap verder gaan. Als je meer stroom produceert dan verbruikt, bijvoorbeeld in de zomermaanden, kun je dit aan het elektriciteitsnet leveren. Zo word je als het ware zelf een groene energieleverancier.
Zelfopgewekte energie mag je nu nog wegstrepen tegen de energie die je verbruikt. Je energieleverancier verrekent dit dan. Dat heet salderen. Deze regeling gaat – waarschijnlijk in 2021 – op de schop. Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat kondigde reeds een nieuwe regeling aan waarbij je subsidie krijgt voor elke kWh die een zonnepaneel opbrengt.
Wassen wanneer de zon schijnt
Hoe vaak wij straks gaan salderen, valt nog te bezien. Veel hangt natuurlijk af van hoeveel de zon gaat schijnen, hoe warm het wordt en hoe lang we bijvoorbeeld onder een warme douche blijven staan – want hoe meer warm water je verbruikt, hoe meer stroom je erdoorheen jaagt. Misschien moet ik met die zonde maar eens korte metten maken. “Vaak zie je dat mensen als ze eenmaal zonnepanelen hebben, bewuster en zuiniger gaan leven en uiteindelijk minder stroom gebruiken dan eerst”, verklaart Van de Graaf. “Of dat ze een was draaien als de zon schijnt, zodat ze hun eigen zonnestroom gebruiken. Dat doe ik zelf ook.” Dat laatste zie ik ook wel voor me. Want het blijft een mooie gedachte om je eigen zelfopgewekte stroom te benutten in huis.
We willen optimaal gebruikmaken van de zon. Moet dan misschien toch de boom om? Voor we die knoop doorhakken, laten we er eerst een zonnemeting uitvoeren. Er staan namelijk meer groengewas rond de schuur, dus is het belangrijk om te weten of het überhaupt zoden aan de dijk zet om die ene boom weg te halen.
In de tussentijd hoop ik van harte dat het een enorme vaart gaat lopen met goed werkende, veilige en betaalbare accu’s die zelfopgewekte zonnestroom kunnen opslaan in huis, want ons hoekhuis is ongetwijfeld niet het enige met een gebrek aan zonneruimte op het dak. Tot die tijd hopen we dat de zon geregeld schijnt en dat het maar vaak mag waaien. En misschien moeten we ook op zoek naar een ruimer dak in de omgeving, waarop we zonnepanelen met andere bewoners kunnen delen.
Wist je dat:
- Er geen subsidieregeling meer geldt voor zonnepanelen, maar je wél btw kunt aftrekken van de aankoop en installatie;
- Je ook zonnepanelen kunt leasen;
- Zonnepanelen zo’n twintig tot vijfentwintig jaar meegaan;
- De investering interessant is omdat ze schone energie leveren, maar ook aantrekkelijk kan zijn voor de portemonnee? Naar verwachting gaan de energietarieven flink stijgen de komende jaren.
- Afhankelijk van de toekomstige energieprijzen en het type zonnepanelen, je kunt uitrekenen na hoe veel jaar je de panelen eruit hebt? Voor ons is dat om en nabij de tien jaar;
- Je ook zonnepanelen kunt delen? Handig als je geen geschikt dak hebt of er onvoldoende ruimte is.
Powerswitch-redacteur Leontien Aarnoudse onderwerpt haar jarendertigwoning aan een duurzame metamorfose. In deze reeks beschrijft ze hoe dat haar vergaat. Dit was deel 5.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
