Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Zonnepanelen kopen? Aan de prijs hoeft het langzamerhand niet meer te liggen. De panelen zijn in de afgelopen vijf jaar maar liefst 80 procent goedkoper geworden, waardoor de terugverdientijd is teruggelopen naar zeven jaar. Daar zijn verschillende redenen voor. Allereerst de aanvoer van goedkope Aziatische panelen. Van grote invloed is ook de zogenaamde salderingsregeling geweest, wat wil zeggen dat je voor je stroom evenveel betaalt als je ervoor terugkrijgt. Die regeling is in ieder geval gegarandeerd tot 2020. Daarna komt er, als het aan minister Wiebes ligt, een terugleversubsidie voor in de plaats. Daar komt nog de lage rente bij, wat een lening voor het verduurzamen van een koopwoning, inclusief de aanschaf van zonnepanelen, betaalbaar maakt. Nog meer goed nieuws: de prijsdaling zal zich de komende jaren naar alle waarschijnlijkheid nog verder doorzetten, zeker als het voorstel tot afschaffing van de Europese importheffing op de goedkope Aziatische zonnepanelen wordt aangenomen.
Concurrentiepositie
“Zonnepanelen met een motiefje, een baksteenprint, of voorzien van een tint: er is veel meer onder de zon dan die traditionele blauwe of zwarte
Die importheffing is ooit ingevoerd als beschermingsmaatregel voor de Europese zonnepanelenindustrie. Het heeft echter niet tot het gewenste resultaat geleid: er is nog steeds geen Europese zonnepanelenindustrie van formaat die met de Chinese en Koreaanse kan concurreren, laat staan een Nederlandse. Zo heeft onlangs de Groningse zonnepanelenfabrikant Powerfield zijn deuren moeten sluiten. De concurrentieslag om de prijs gaan wij dus niet winnen. Wél de slag om verfijnde kwaliteit, technologische snufjes en fraaie vormgeving. Panelen met een motiefje, een baksteenprint eroverheen voor op de gevel, of voorzien van een tint: er is veel meer onder de zon dan die traditionele blauwe of zwarte panelen.
Geïntegreerde panelen met een kleurtje
Zo heeft Guust Verpaalen drie jaar geleden met een aantal initiatienemers Kameleon Solar opgericht. “Wij zagen dat er steeds meer behoefte was aan maatwerk en aan onzichtbare PV-panelen. Ook voor aan de gevel, want met daken alleen ben je er nog niet. Met Kameleon Solar richten wij ons op esthetische toepassingen. Zo hebben wij ColorBlast: op maat gemaakte PV-panelen, waarbij we aan de buitenkant van het glas met een ceramische print allerlei kleuren en afbeeldingen kunnen aanbrengen, van lijntjes tot hele logo’s. Ze zijn optimaal licht-doorlatend en beschikbaar in verschillende kleuren, die hun kleurechtheid levenslang vasthouden.
“Ook hebben wij inmiddels al prototypes beschikbaar van rode panelen met geïntegreerde zonnecellen voor op het dak, maar ook witte panelen, die zich uitstekend lenen voor de gevel van kantoorgebouwen. Deze ontwikkelingen zijn vooralsnog vooral interessant voor het bedrijfsleven, maar ook voor de overheid en voor appartementencomplexen. Er zullen op termijn goedkopere oplossingen volgen voor de sociale woningbouw, die de particulier in hun kielzog zullen meenemen.
“In tegenstelling tot baksteen of marmer verdienen zonnepanelen zich vroeger of later terug
“Bij de gebouw-geïntegreerde zonnetoepassingen wordt esthetiek steeds belangrijker. In de nieuwbouw zullen zonnepanelen niet langer over een stenen muur worden aangebracht, maar meteen in de schil (de buitenste laag van een gebouw, red.) worden verwerkt. Het mooie is ook: in tegenstelling tot baksteen of marmer verdienen zonnepanelen zich vroeger of later altijd terug.”
Design en impact
Industrieel ontwerpster Marjan van Aubel maakt allerlei gebruiksvoorwerpen waarin zonnecellen zijn verwerkt. Van Aubel: “Je kunt in principe alle oppervlakte gebruiken om energie op te wekken, van gevels tot tafels en gordijnen. Zonnecellen bestaan al zo’n zestig jaar. Maar al die tijd werd er alleen gepraat over de prijs, efficiency en rendement. En niet over de esthetiek.”
Van Aubels ontwerpen zijn regelmatig te zien op internationale designbeurzen en in gerenommeerde musea zoals het MoMa in New York, het Design Museum in Londen en het Stedelijk Museum in Amsterdam. Daarnaast werkt Van Aubel samen met bedrijven. Een voorbeeld daarvan is de zonnecollector, waarvoor zij met glasgigant Swarovski samenwerkt, en waarin glas wordt gebruikt om de efficiency te verhogen door de kristallen op een bepaalde manier te slijpen. Van Aubel: ”In musea laat ik voorbeelden zien van wat mogelijk is. Maar wil je de energietransitie echt een boost geven, dan moet je samenwerkingen met het bedrijfsleven zoeken.”
Toekomstmuziek
Vooralsnog zijn zulke mooi vormgegeven panelen helaas niet beschikbaar voor de gemiddelde burger. Wel zullen volgens Europese richtlijnen vanaf 2020 alle nieuwbouwpanden BENG (Bijna Energieneutrale Nieuwbouw) gebouwd moeten worden, vertelt John van Roosmalen, senior onderzoeker bij TNO/ECN. “Dat gaat niet lukken zonder dat je er ook de gevel bij betrekt, zeker bij gebouwen met minimaal drie verdiepingen. In die gevel kun je dan meteen allerlei fraaie motieven en kleuren verwerken. Maar ook voor de renovatie van veel bestaande bouw kun je, als je toch al aan het isoleren bent, gebruik maken van zulke verfraaiende elementen. Qua rendement zit je dan nog steeds op zo’n 80 à 85 procent van een standaard zonnepaneel.
“Grappig genoeg hebben mensen vaak niet eens in de gaten dat het zonnepanelen zijn.
“In het project Dutch Solar Design werken wij samen met verschillende creatieve bedrijven aan zulke esthetische oplossingen. Het project bevindt zich inmiddels in een testfase. Wij doen tests op verschillende locaties. Wij kijken daarbij niet alleen naar het rendement, maar ook naar de acceptatie door gebruikers. De reacties zijn heel positief. Grappig genoeg hebben mensen vaak niet eens in de gaten dat het zonnepanelen zijn.”
Het kan dus nog wel even duren voordat je rode dakpannen met ingebouwde zonnecellen, een energieopwekkende koffietafel of glazen panelen met een kleurtje voor in het raam bij de bouwmarkt kunt aantreffen. Maar alles is uiteindelijk een kwestie van vraag en aanbod. Vooralsnog geldt voor de Nederlandse zonnepanelenindustrie: goedkoper kunnen we ze niet maken, wel mooier.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
