Ik zag het voor me: zijn we bekaf van een dag lang reizen in een vieze, benauwde trein, eindigen we op straat omdat de hotelier ons niet wil hebben. De prelude van de drieweekse reis door India, die ik samen met mijn vriend zou gaan maken, bezorgde mij angstzweet. Misschien moeten we maar niet vragen om een tweepersoonsbed en gewoon doen alsof we broers zijn. In India kan ‘homoseksueel gedrag’, dankzij een wetsartikel uit de Britse koloniale tijd, bestraft worden met tien jaar cel.
Strafbaar
In 75 landen is seks tussen mensen van gelijk geslacht verboden. Denk aan Angola, Egypte, India, Jamaica, Maleisië en Pakistan. In Iran, Jemen, Mauritanië, Saoedi-Arabië, Sudan en sommige delen van Irak, Nigeria en Somalië staat zelfs de doodstraf op homoseksualiteit.
Meer informatie vind je in ons artikel ‘Homoseksualiteit is legaal in deze landen (en in deze nog steeds niet)‘
Uiteindelijk viel het hartstikke mee: van homohaat hebben we geen last gehad (goed, we waren dan ook niet out) en we hoefden meestal zelfs niet te vragen om een tweepersoonsbed, dat kregen we vaak standaard. Of dat laatste een hoopvol teken is, valt trouwens te bezien: homoseksualiteit bestaat voor veel Indiërs niet, dus komt het misschien helemaal niet in ze op dat we in hun bed weleens de liefde zouden kunnen gaan bedrijven. Vaker dan anders controleerde ik of de deur wel goed in het slot zat, het werd een soort automatisme.
We gingen ook samen op vakantie in bijvoorbeeld Bosnië-Herzegovina, Roemenië en Servië, wat betreft homovriendelijkheid net even wat anders dan Ibiza of San Francisco. Nooit zijn we op al die plekken voor onze geaardheid uitgekomen. We gaven elkaar op straat weleens een kus, maar meestal niet met veel mensen in de buurt. Wat als we ons op conservatieve plekken wél als homostel hadden laten zien, bijvoorbeeld in een hotel of bed and breakfast? Hadden we dan niet een mooi gesprek kunnen voeren over liefde voor iemand van gelijk geslacht? Zou je zo niet op microniveau vooroordelen uit de weg kunnen ruimen? Die conservatieve cultuur een ieniemienie stukje de goede kant op kunnen duwen? Of is dit allemaal utopisch en naïef en is het resultaat enkel een blauw oog?
Op reis de dialoog aangaan kan een verschil maken
Gezond verstand
“Voor je geaardheid uitkomen, ook al is het maar voor een enkeling, creëert begrip”, stelt John Tanzella, directeur van IGLTA, de International Gay & Lesbian Travel Association – het grootste internationale netwerk van reisorganisaties met een focus op LHBT-reizigers, met leden in tachtig landen. “Mensen stellen hun ideeën over homoseksualiteit vaak bij, als ze voor het eerst in hun leven een homo leren kennen, is onze ervaring. Dus ja, op reis de dialoog aangaan kan een verschil maken. Maar natuurlijk staat veiligheid op de eerste plaats: ken de wetten van het land dat je bezoekt. In Japan bijvoorbeeld, met een conservatieve cultuur waar LHBT’s (lesbiennes, homo’s, bi’s en transgenders, red.) steeds zichtbaarder worden, betekent voor je geaardheid uitkomen wat anders dan in Gambia of Nigeria, waar je als homo opgepakt kan worden.”
Blijf dus wel je gezond verstand gebruiken. Homotoeristen zijn vaker dan hetero’s slachtoffer van intolerantie, staat in een Brits wetenschappelijk onderzoek uit 2006. Ze worden bijvoorbeeld vaker uitgescholden en mishandeld. In 2014 bleek dat de politie in Saudi-Arabië, waar de doodstraf staat op homoseksuele handelingen, gebruikmaakte van de populaire homo-datingapp Scruff om homo’s te betrappen. Scruff stuurt gebruikers in dit soort landen sindsdien een waarschuwing, zodra ze de app openen. Grindr heeft dat in het verleden ook gedaan.
De homovriendelijkste plekken op de aardbol……volgens Lonely Planet: Berlijn, Kopenhagen, Montevideo, New York, Nieuw-Zeeland, Palm Springs, Reykjavik, Sitges, Skiathos, Mykonos en Toronto.
Steunen en aanmoedigen
Oké, stel dat mijn vriend en ik het hadden aangedurfd om in India voor onze relatie uit te komen, hoe moet je dat dan aanpakken? Culturen zijn immers hartstikke complex en niet simpel met elkaar te vergelijken. En je wilt je idealen ook niet opdringen, ik ben niet zo van de Jehova’s-strategie. Ik vraag advies aan Douglas Thompson, directeur van Purple Dragon in Bangkok, naar eigen zeggen de oudste (zeventien jaar) en grootste (negen landen) touroperator in Azië die gespecialiseerd is in LHBT-reizen. Ruim veertig jaar geleden was hij tourleider in India – met recht een specialist te noemen dus. Kunnen LHBT-toeristen volgens hem een stuwende kracht zijn van acceptatie en emancipatie? “Absoluut. Ik zou zeggen: word vrienden met lokale homo’s, in gaybars of via een app. Steun ze en moedig ze aan om te werken aan veranderingen in hun cultuur.” En pleit Thompson er ook voor om, als het veilig is, open te zijn ten opzichte van de algemene bevolking? “Ja, maar wees wel een goed rolmodel. Wees jezelf, maar respecteer de cultuur. Ik heb zoenende homo’s selfies zien maken; dat kan misschien in Amsterdam of Londen, maar niet in een stad als Jaipur in India. We zijn ambassadeurs van onze seksualiteit. Fout gedrag zet ons allemaal in een slecht daglicht.”
Hoe gaat Thompson zelf om met zijn homo-zijn op reis? “Ik maak er nooit een geheim van. Als ik met mijn vriend ben, vraag ik altijd om een tweepersoonsbed. Dat is nog nooit een probleem geweest – eerlijk gezegd denk ik dat het de hotels niets kan schelen. Ze willen geld verdienen, oordelen over hun gasten doen ze alleen als ze onder grote druk staan van de autoriteiten.”
We zijn ambassadeurs van onze seksualiteit. Fout gedrag zet ons allemaal in een slecht daglicht
Hij ziet overigens dat conservatieve culturen langzaamaan opener worden. “Toen ik voor het eerst China bezocht, was homoseksualiteit daar praktisch onzichtbaar. Nu heeft haast elke grote stad gaybars en –sauna’s. In Vietnam is het homohuwelijk sinds dit jaar toegestaan en Nepal heeft nu openlijk homoseksuele parlementsleden.”
Iemand kennen
Een ander inspirerend verhaal komt van het Britse koppel Sam en Zab. Ze maakten een reis van tien maanden door het conservatieve Zuid-Amerika en wilden iets doen, “een verschil maken”, schrijft Sam op reisblog Globetrottergirls.com. Meedoen aan actiegroepen, aan demonstraties, dat was niet echt een optie. En dus besloten ze om gewoon zichzelf te zijn: “Om zo aan homo’s te laten zien dat het mogelijk is om out, gelukkig en verliefd te zijn, om ze een perspectief te geven, en om hetero’s te tonen dat dit is hoe een homostel eruitziet – en dat we niet veel van ze verschillen.”
“Het is onmogelijk te beschrijven hoeveel dit heeft gedaan met de homovrienden die we in Zuid-Amerika hebben gemaakt”, schrijft Sam. Wat wel scheelde, geeft hij aan, is dat de cultuur al iets opener was dan tien jaar eerder. Dan heb je een ingang om de mindset te veranderen.
Universele Verklaring
Aanhangers van het cultuurrelativisme, die stellen dat eigen normen niet aan andere culturen mogen worden opgedrongen, zouden kunnen denken: waar bemoei je je mee? Een boeiende reactie komt van mensenrechtenorganisatie Amnesty, die zich ook inzet voor de rechten van LHBT’s: “Door alle culturen en tradities als ‘gelijkwaardig’ te beschouwen, maak je het onmogelijk kritiek uit te oefenen op praktijken die schadelijk zijn voor welzijn en mensenrechten. (…) En door de toenemende normstelling van internationaal recht wordt een beroep op cultuurrelativisme steeds minder overtuigend.” Amnesty verwijst daarbij naar de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Iedere samenleving kent haar eigen normen en waarden en dat stelsel doorbreek je als toerist niet zomaar. Maar heel kleine stapjes lijken mogelijk en met die gedachte zal ik mijn volgende reis in een conservatief land beginnen. Hopelijk heb ik dan ook het lef om te laten zien dat mijn liefde voor een andere man goed is.
Wat zijn jouw ervaringen? Deel je verhaal hieronder bij de reacties.
