Oscar uit Kameroen. Foto: Rinske Bijl
Celstraf is het ergste niet
Op het terras in Emmeloord doen ze hun verhaal. Maar eerst bespreken we de risico’s: kunnen ze in de problemen komen als op internet te lezen valt dat ze homo zijn? ‘Ik ben niet bang’, stelt Arnaud, ‘want ik kan toch nooit meer terug naar Senegal. Ze vermoorden me al op het vliegveld.’ En al kon hij terug, hij wil het niet meer. Hij is gewend geraakt aan de vrijheid om in Nederland openlijk homo te kunnen zijn. ‘Als ik hier niet mag blijven, ga ik ergens anders heen. Maar ik ga nooit meer naar Senegal.’
Zowel in Senegal als in Kameroen, waar Oscar vandaan komt, hangt homo’s een celstraf van maximaal vijf jaar boven het hoofd. Maar daar halen beide jongens hun schouders over op. ‘Een celstraf zit je uit en dan is het klaar. Dat stelt niks voor, de politie zal je heus niet in elkaar slaan. Die beschermt ons juist. Tegen de bevolking, want dat is het probleem. Als mensen je verdenken van homoseksualiteit slaan ze je dood en steken je in brand.’
Altijd op je hoede
Oscar laat een litteken op de zijkant van zijn hoofd zien. Daar werd hij geslagen met een bierfles. Zijn methode om voorzichtig te peilen of een andere man ook homoseksueel is bleek niet onfeilbaar. Nog dezelfde nacht moest hij vertrekken. Nu eenmaal bekend was geworden dat hij homo is, was hij zijn leven niet meer zeker. Hij kon van niemand afscheid nemen, thuis geen spullen ophalen. Hij rende voor zijn leven, en kwam na een reis van vijf maanden via de Spaanse exclave Melilla eindelijk Europa binnen.
Arnaud uit Senegal
Kameroen is een overwegend christelijk land, Senegal islamitisch. Maar in beide landen ziet men homoseksualiteit als onnatuurlijk en satanisch. Iets dat uitgeroeid moet worden. Ze leefden er voortdurend in angst om ontdekt te worden. Arnaud woonde in Senegal samen met zijn vriend. ‘We moesten heel, heel voorzichtig zijn. We zijn vaak bedreigd en aangevallen, een keer door zeven mannen tegelijk. Zodra mensen over ons begonnen te roddelen, verhuisden we weer. Je hebt nooit rust, je moet altijd op je hoede zijn.’ Arnaud kwam uiteindelijk met een toeristenvisum naar Nederland, maar het lukte zijn vriend niet om een visum te krijgen. Arnaud heeft geen idee of ze ooit weer bij elkaar kunnen zijn.
Out&Proud
Oscar en Arnaud zijn beide lid van Out&Proud, een netwerk van Afrikaanse LHBT’ers in Nederland. Om het weekend nemen ze de trein naar Amsterdam voor een bijeenkomst. Ze wisselen er informatie en ervaringen uit. Arnaud: ‘In het begin vond ik het spannend, ik was niet gewend om met anderen te praten over mijn homoseksualiteit. Nu durf ik open te zijn. Dankzij de bijeenkomsten voel ik me sterker, weet beter wat mijn rechten zijn. En ik ontmoet er nieuwe mensen, ik ben niet meer alleen.’
Bewijs maar dat je homo bent
Europa bleek niet meteen de veilige haven waar Oscar en Arnaud naar op zoek waren. Oscar ontmoette in Spanje een man die hem hielp om naar Nederland te komen. Maar hij werd door hem seksueel misbruikt. Het verhaal van Arnaud lijkt op dat van Oscar. Na aankomst in Nederland vroeg hij mensen op het vliegveld om hulp, ze namen hem in huis. Ze lieten hem niet meer gaan en ook hij werd misbruikt. ‘Ik durfde niet naar de politie uit angst dat die me naar Senegal zou sturen. Ik had geen idee dat ik asiel aan kon vragen. Beetje bij beetje kwam ik erachter hoe het hier werkt. Had ik dat allemaal maar eerder geweten.’
Oscar deed aangifte tegen de man die hem misbruikte, en kreeg een tijdelijke verblijfsvergunning in afwachting van het strafrechtelijke onderzoek. Hij wacht al een half jaar in het azc tot hij een woning toegewezen krijgt. In september verloopt zijn verblijfsvergunning weer, en hij heeft geen idee of hij daarna nog in Nederland mag blijven.
Ze willen nergens over klagen, maar een beetje saai is het het er wel
Arnaud startte op advies van zijn advocaat een reguliere asielprocedure. Maar de IND gelooft niet dat hij homo is, en wees zijn asielverzoek af. Hij gaat nu in hoger beroep. ‘Ik weet niet wat ik nog kan doen om hen te overtuigen. Ik heb ze alles verteld wat ze wilden weten, tot de gegevens van mijn vriend aan toe.’
Meer dan alleen maar homo
Het leven op het azc is helemaal niet slecht, benadrukken ze beide. De bungalows zijn nieuw, het is er schoon, ze hebben allebei een eigen kamer en ze krijgen iedere week zakgeld. Ze willen nergens over klagen, maar een beetje saai is het er wel. Ze zouden liever werken of studeren dan altijd alleen maar wachten.
Vandaag 17 mei is het Internationale Dag tegen Homofobie en Transfobie. Op 17 mei 1990 schrapte de Wereldgezondheidsorganisatie homoseksualiteit officieel van de internationaal gehanteerde lijst van ziekten. OneWorld Love publiceert veel verhalen en data over homoseksualiteit wereldwijd.
Anders dan je wel eens over andere azc’s hoort, hebben ze helemaal geen last van discriminatie en agressie door hun medebewoners. ‘Ach, ze roepen ons wel eens wat na’, vertelt Arnaud. ‘Maar ze kunnen zeggen wat ze willen, mij maakt het niet uit. Ik heb mijn hele leven in angst gezeten en geprobeerd te verbergen wie ik ben. Maar daar heb ik genoeg van. Ik wil vrij zijn. En ik weet dat ik hier veilig ben.’
Zouden ze niet liever in een apart opvangcentrum voor lhbt’ers willen wonen? Welnee, zeggen ze eensgezind. Arnaud legt uit: ‘Het leven gaat over meer dan alleen maar homo zijn. Het is niet goed om je van de rest van de maatschappij af te sluiten. Je hoeft heus niet met iedereen vrienden te worden. Je moet elkaar alleen kunnen respecteren.’
