Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Ik ben moeder en echtgenote, maar vooral ondernemer. Ik ben niet bang mijn emoties te laten zien. Vraag me niet naar mijn jaaromzet, mijn groeicijfers of mijn winst. Ik ben een social entrepreneur. Mijn business bestaat eruit andere vrouwen te helpen met hun onderneming.” Aan het woord is Maria Ummar, oprichter van de
Women’s Digital League, die vrouwen traint en steunt bij het opzetten van hun bedrijf. Dankzij haar runnen al meer dan 300 vrouwen hun eigen onderneming. Maar haar doel is nog lang niet bereikt.
Ummar opereert in een land waar een eerbare vrouw niet hoort te werken. Zij zit netjes thuis. Terwijl haar echtgenoot de centen verdient, is zij vooral mooi, zorgzaam en dienstbaar. Vanwege die patriarchale cultuur kent Pakistan het laagste percentage werkende vrouwen ter wereld: nog geen 5 procent heeft een baan. Geen werk hebben betekent ook financiële uitsluiting: slechts 3 procent van de vrouwen heeft een eigen bankrekening.
“
Ummar opereert in een land waar een eerbare vrouw niet hoort te werken
“Je kunt blijven jammeren, of het heft in eigen handen nemen”, vertelt Ummar een zaal vol vrouwen in het National Incubation Centre in de hoofdstad. Ze weet waar ze het over heeft. Geboren in de minst ontwikkelde regio van Pakistan, Waziristan, die jarenlang bekend stond als het rovershol van de Taliban, werd ze geacht te trouwen en zoveel mogelijk kinderen te krijgen. Ze vocht net zolang met haar ouders tot ze als eerste meisje in haar familie naar de universiteit mocht. Ze kreeg toestemming, op voorwaarde dat ze vooraf zou trouwen met de man die haar familie voor haar uitkoos. “Het kon me niks schelen, zolang ik maar kon studeren. Ik trok mijn eigen plan.”
De stoel van haar vader
Nog geen 10 procent van alle bedrijven in Pakistan is in handen van een vrouw. Maar als ze eenmaal de kans krijgen om door te breken, zijn ze niet meer te stoppen. “Ik was 12 toen ik op de stoel in het kantoor van mijn vader ging zitten. Ik wist precies wat ik wilde. Mijn vader sommeerde me drie keer vriendelijk om van zijn stoel af te gaan. Nadat ik stug weigerde, werd ik er letterlijk vanaf gegooid”, vertelt Marriam Ahmed schaterend. Tien jaar later staat ze aan het hoofd van haar eigen conglomeraat: ze geeft leiding aan een aantal ondernemingen, waaronder een cateringbedrijf. Tegenwoordig mag ze gerust op de stoel van haar vader zitten: hij benut haar kennis en expertise graag voor zijn eigen bedrijf. “Je moet vooral doorzettingsvermogen hebben. Droom groot en luister niet naar je familie”, adviseert Ahmed.
“
Droom groot en luister niet naar je familie
“Vrouwen buitensluiten is dom”, zegt Ummar. Ze krijgt bijval van de Amerikaanse hoogleraar arbeidsleer Mary Sully de Luque. “Een land dat vrouwen de toegang tot de arbeidsmarkt ontzegt, loopt veel inkomsten mis”, stelt zij. “Waarom is een land als Japan economisch succesvol? Omdat de overheid begreep dat gelijke kansen voor mannen en vrouwen een stijging van de welvaart opleverde.”
Ze verwijst naar de Verenigde Arabische Emiraten: ooit een verzameling stoffige Golfstaatjes in de woestijn, die na olievondsten uitgroeide tot het financiële centrum van het Midden-Oosten. Inmiddels wonen er meer buitenlanders dan lokalen. 75 procent van de bevolking bestaat uit expats die topfuncties in het bedrijfsleven bezetten. Ter correctie van deze scheve arbeidsmarkt heeft de regering vrouwen opgeroepen te gaan studeren en te kiezen voor een carrière. Ze krijgen alle kansen zich te ontwikkelen en ontvangen goede salarissen. Vrouwen staan in de rij.
Crisissituaties
Vrouwen redden niet alleen hun familie tijdens een crisis, maar ook de ingestorte economie van hun land. De Luque onderzocht de rol van vrouwen in oorlogsgebieden en vluchtelingenkampen waar armoe troef is. “Je ziet dat vrouwen in crisissituaties de handen ineen slaan. De levensomstandigheden verbeterden zodra vrouwen bedrijfjes opzetten. Tijdens een crisis zijn het niet de mannen, maar de vrouwen die driekwart van het inkomen verdienen.”
“Vrouwen hebben recht op gelijke kansen”, vindt ook Shah Rukh. Ze heeft niet alleen een ‘mannennaam’, maar ook een mannenberoep: Rukh staat aan het hoofd van een constructie- en designbedrijf. “Mensen zijn behoorlijk in de war wanneer ze me voor het eerst ontmoeten. Ik vraag altijd of ze hun commentaar willen opschorten totdat het product klaar is.” Haar grootste probleem als startende ondernemer was hoe ze een lening bij een bank kon krijgen. “In dit land bezitten vrouwen niets. Toch hebben wij volgens de wet evengoed recht op erfenissen, grond en een huis. Een getrouwde vrouw heeft geen bankrekening, geen auto en geen eigen computer.” Beetje bij beetje sprokkelde Rukh haar startkapitaal bijeen.
“
Mensen zijn behoorlijk in de war wanneer ze me voor het eerst ontmoeten
Landen als Pakistan zouden meer in meisjesonderwijs moeten investeren. “Vrouwen zijn de beste consumenten. Ze stimuleren de economie: ze besteden gemiddeld 85 procent van hun inkomen aan de familie en de samenleving. Alles wat je in vrouwen investeert, komt dubbel en dwars terug”, stelt arbeidsprofessor De Luque. “In het ideale scenario waarin vrouwen en mannen gelijke kansen op de arbeidsmarkt hebben, groeit de economie in 2025 met 25 procent. Dat is evenveel als het bruto nationale product van China en Amerika samen.”