Geschat wordt dat twee miljard mensen wereldwijd nauwelijks of helemaal geen chirurgische zorg krijgen. Als ze die al krijgen, is het nog maar de vraag of dit veilige en adequate zorg is. Reinou Groen promoveerde onlangs aan de Universiteit van Amsterdam op het onderwerp ‘Chirurgische nood en capaciteit in ontwikkelingslanden’.
Voor haar proefschrift reisde Reinou naar Sierra Leone. Daar leidde ze lokale medische studenten op om willekeurig geselecteerde mensen in heel het land vragen te stellen over hun gezondheid. Ze kwam erachter dat een kwart van de ondervraagde mensen mogelijk chirurgische zorg nodig had vanwege een zwelling, wond of een verminking. Velen konden de zorg die ze nodig hadden niet krijgen omdat ze geen geld hadden om een dokter te betalen of omdat er simpelweg geen dokterspost of kliniek in hun buurt was.
Veel meer nood
Nog schokkender was dat 25% van overleden familieleden voor hun dood waarschijnlijk een operatie nodig hadden, maar dit niet kregen. Ze stierven vaak aan de gevolgen van een verkeersongeluk, een ongelukkige val of door een beet van een beest. Reinou: “In en om Freetown, de hoofdstad van Sierra Leone, bleek dat 7% van de ondervraagden chirurgische expertise nodig had. Dus ik ging er vanuit dat dat ook voor het hele land gold. Op het platteland hebben mensen echter minder toegang tot zorg en daar kwam ik nog veel meer nood tegen.”
Wie is Reinou Groen?
Reinou Groen (geboren in Gramsbergen) volgde in Groningen de opleiding tot basisarts. Vervolgens koos ze de specialisatie Tropenarts, een opleiding van de Nederlandse Vereniging voor Tropische Geneeskunde. Via Artsen Zonder Grenzen kwam ze in landen als Niger en Congo. Reinou: “Aangezien ik met name in de vrouwenzorg aan het werk werd gezet heb ik bedacht dat ik me daar verder in wil specialiseren.” Momenteel volgt ze de opleiding tot gynaecoloog in het Johns Hopkins ziekenhuis in Baltimore, Verenigde Staten.
Rwanda
Hetzelfde onderzoek deed Reinou in Rwanda. Dat land heeft een iets hoger welvaartsniveau en een beter gestructureerd gezondheidssysteem dan Sierra Leone. Maar ook hier bleek dat veel sterfgevallen konden worden toegeschreven aan gezondheidsproblemen die wij in de westerse wereld met chirurgie kunnen oplossen. “Ook het ontbreken van middelen om een patiënt naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis te vervoeren, zoals een ambulance, taxi of zelfs een fiets, was in ruim de helft van de sterfgevallen problematisch”, vertelt Reinou. De conclusie: “Tenminste 56 miljoen mensen in sub-Sahara Afrika hebben momenteel behoefte aan medische zorg van een chirurg en hebben waarschijnlijk een operatie nodig.” In de meeste gevallen krijgen ze die operatie niet.
Geoormerkt geld
Om dit probleem op te lossen moet er flink geïnvesteerd worden in de gezondheidszorg in ontwikkelingslanden, zegt Reinou. Vaak is er wel geld beschikbaar voor de bestrijding van ziektes als tuberculose, lepra, malaria en hiv/aids, maar niet voor simpele operaties om mensen met brandwonden te helpen of een heupoperatie uit te voeren. ‘Geoormerkt geld’ noemt Reinou die hulp aan de bestrijding van ziektes.
[[{“fid”:”22875″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“style”:”width: 200px; height: 212px; float: right;”,”class”:”media-element file-default”}}]]
“Westerse landen en organisaties kunnen veel beter helpen met het opbouwen van een brede aanpak van de zorg, in plaats van geoormerkt geld aan specifieke ziektes te besteden. Westerse chirurgen kunnen bijscholingscursussen geven aan lokale artsen en chirurgen om zo achterstanden ‘weg te werken’, maar zouden dit ook moeten doen om de artsen te leren zelf operaties uit te voeren die wij in het Westen heel normaal vinden. Tevens moet er goede nazorg voor patiënten komen om complicaties te behandelen.”
Millenniumdoelen
De beperkte aandacht van het Westen voor de zorg komt volgens Reinou ook tot uiting in de millenniumdoelen. Bestrijding van hiv/aids en malaria staat hoog op de agenda (MDG6), net als moedersterfte en kindersterfte (MDG5). Maar nergens wordt over de gezondheidszorg in de breedste zin van het woord gesproken. Reinou: “Chirurgische zorg moet onderdeel worden van de nieuwe millenniumdoelen. Het moet een geïntegreerd onderdeel van de zorg worden.”
