6 dingen die jij kunt doen voor Gaza

1 Lees je in
(maar maak er geen afstudeerwerk van)

Vaste prik in dit soort lijstjes is natuurlijk de tip: lees je in! Nou is dat in dit geval nogal een klus: zelfs over het ontstaan van de situatie in Palestina/Israël lopen de theorieën uiteen. En zodra je je wilt uitspreken, kan het je alleen al gaan duizelen als je de juiste woorden probeert te vinden: is het een conflict of een bezetting? Een oorlog of een geweldsescalatie? Onthoud: je hoeft geen Midden-Oosten-expert te zijn om je uit te spreken.

Het is oké om soms niet weten hoe je je tot het nieuws moet verhouden. Weet je bijvoorbeeld niet hoe je je voelt bij een kreet als ‘From the river to the sea’, dan hoef je die natuurlijk niet te roepen bij een demonstratie, zolang je anderen die dat wel doen niet veroordeelt. En weet je niet wat de ‘tweestatenoplossing’ inhoudt, dan kun je dat gewoon zeggen. Wees niet bang om op moeilijke vragen te antwoorden: ‘Dat weet ik niet, maar ik weet wel dat er al 4000 Gazaanse kinderen zijn omgekomen/dat mensenrechtenorganisaties Israël van apartheid en oorlogsmisdaden beschuldigen/dat Israëlische kolonisten Palestijnen van de Westelijke Jordaanoever verdrijven.’

Je wilt je dus inlezen, maar waar te beginnen? Vox.com, een Amerikaanse site met achtergrondartikelen bij het wereldnieuws, heeft een ‘explainer’-reeks over de strijd tussen Israël en Hamas. Toch liever Nederlands? OneWorld publiceert al jaren stukken over de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden, waarvan er enkele in de kantlijn van dit artikel staan.

2 Boycot
(en geef je geld ergens anders uit)

Je kunt je geld op twee manieren laten spreken: door geen producten te kopen uit door Israël bezette gebieden of door geld te doneren aan organisaties die humanitaire hulp de Gazastrook in proberen te krijgen.

Tot dat eerste roepen tegenstanders van de Israëlische bezetting van Palestina al jaren op. Je kunt producten uit Israël herkennen aan hun streepjescode, die begint met de landcode 729. Je boycot zo de Israëlische economie, wat het streven is van de bekende Palestijnse ‘BDS-beweging’, wat staat voor Boycott, Divestment, Sanctions. De beweging roept ook op tot een boycot van bedrijven die de bezetting (in)direct steunen. Op de website lees je waar je zoal aan moet denken.

Optie twee is doneren. Over de vraag of doneren zin heeft, is discussie. Verschillende landen, waaronder Nederland, gaven humanitaire hulp, maar hoewel er honderden vrachtwagens klaarstaan aan de Egyptische grens, mogen er veel te weinig de Gazastrook in. Wil je doneren, kies dan voor een hulporganisatie met naamsbekendheid of een waarvan je weet dat die al langer actief is in de Gazastrook. Denk aan het Rode Kruis/de Rode Halve Maan, Artsen Zonder Grenzen of het VN-Bevolkingsfonds, de grootste internationale hulporganisatie.

3 Demonstreren heeft zin
(ook al lijkt het soms van niet)

Sinds de geweldsescalatie begin oktober waren er veel demonstraties. Sommige trokken enkele duizenden mensen. Als je dan op het journaal ziet dat Nederland niet wil oproepen tot een staak-het-vuren, kun je het idee hebben dat demonstreren geen zin heeft, maar niets is minder waar. Ook als jouw demonstratie niet op korte termijn een zichtbaar verschil maakt, is het een herinnering aan je volksvertegenwoordigers dat jij hun onverschilligheid niet pikt, en aan de Palestijnen dat je solidair bent.

De ervaring leert dat demonstraties uitgelezen momenten zijn om mensen te leren kennen die zelf demonstraties organiseren, óf die anderen kennen die dat doen. Dat is handig voor verrassingsdemonstraties, zoals de sit-inacties die ‘plotseling’ plaatsvonden op Rotterdam Centraal (3 november, enkele tientallen deelnemers) en Amsterdam Centraal (7 november, honderden deelnemers). De organisatoren verspreiden hun oproepen op Signal en Telegram, en vragen groepsleden om alleen mensen die ze vertrouwen aan de groepen toe te voegen, om het verrassingseffect te bewaken. De eerste weken werden demonstraties aangekondigd op Instagram, door bijvoorbeeld stichting Plant een Olijfboom, solidariteitsnetwerk Samidoun, en vluchtelingenrechtenorganisatie MiGreat. Inmiddels gaan oproepen vooral rond op Signal en Telegram. De enige manier om in die groepen te komen is dus via bekenden online of offline.

Tips: op donderdag 9 november is er een sit-indemonstratie op Utrecht Centraal (18.00 uur, voorzijde). En voor station Amsterdam Centraal wordt nog tot eind deze maand dagelijks een solidariteitsdemonstratie georganiseerd van 19.00 uur tot 21.00 uur. (Openbare aankondiging begin november, situatie kan veranderen.)

4 Online kun je heel luid zijn
(deel, mail en teken)

De straat op gaan is niet voor iedereen mogelijk. Gelukkig kun je ook online op minstens drie manieren invloed uitoefenen.

Vooral toen Israël begon met bombarderen, gingen er veel petities rond die opriepen tot politiek ingrijpen. Vredesorganisatie PAX voor Vrede vroeg de Tweede Kamer om Israël geen ‘carte blanche’ te geven, Oxfam Novib riep op tot het beschermen van Gazaanse burgers. Een particuliere petitie voor het voorkomen van genocide en het sturen van noodhulp werd binnen twee dagen door 40.000 mensen ondertekend; na ruim twee weken is dat 60.000.

Inmiddels gaan er niet veel petities meer rond, maar daar kun je verandering in brengen. De Grondwet waarborgt het ‘recht van petitie’, wat onder meer betekent dat wie een petitie organiseert, de handtekeningen mag aanbieden aan iemand van een Tweede Kamercommissie of aan de voorzitter van de Tweede Kamer. Twee bekende petitiesites zijn petities.nl en petitie24.nl.

Een tweede manier om online invloed uit te oefenen, is door beelden te delen die journalisten en mensenrechtenorganisaties naar buiten brengen vanuit Gaza of van protesten elders ter wereld. Dat kan onzinnig lijken, want hoeveel zin heeft zo’n story nou? Wellicht meer dan je denkt: als de algoritmes van Instagram en andere apps leren dat mensen wél betrokken zijn bij de situatie in Gaza, zal dat een hogere ‘ranking’ opleveren. Althans, zo is de hypothese. Onder een eerder essay op OneWorld staat al een lijstje met volgtips.

Een directere manier om politici te bereiken is ten slotte: mail hen! Tweede Kamerleden hebben gewoon een emailadres, waarop je hen kan bereiken. Als veel burgers mailen, dan zal een Kamerlid er wellicht iets mee doen. Scan met je mobiele telefoon de QR-code hieronder om in één klap 144 Tweede Kamerleden te mailen met jouw oproep. Je moet wel zelf een berichtje schrijven.

Doet de QR-code het niet of wil je de link zelf delen? Gebruik: tinyurl.com/mail144kamerleden

5 Gebruik je rode potlood

(en verdiep je in de standpunten over deze kwestie)

Deze ligt voor de hand: alle stemgerechtigde Nederlanders mogen op woensdag 22 november hun stem uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen. De meesten laten zich daarbij niet leiden door de situatie in Gaza,  volgens de NOS, maar voor een vijfde van de kiezers speelt het wél mee. Jij kunt bij die 20 procent te horen.

Een stemadvies vind je in dit artikel niet, wel een handreiking. BDS Nederland – de beweging uit tip 2 – maakte in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 een eigen ‘kieswijzer’, waarin ze de partijprogramma’s en het stemgedrag van partijen naast hun principes legden. Die kieswijzer is een tikkeltje gedateerd, maar biedt wel een inkijkje in de standpunten van partijen die ook dit jaar weer op je stembiljet staan.

6 Vind je dit te braaf? Ga dan een stapje verder
(dat is soms effectiever)

Je hebt gedemonstreerd, mails gestuurd, petities getekend en je controleert de streepjescodes in de supermarkt. Je bent bovendien van plan de situatie in Gaza mee te nemen in je stemkeuze op woensdag 22 november. Toch heb je het gevoel dat je meer moet doen. Maar wat? De uitvoering van deze laatste tip vergt iets meer assertiviteit en creativiteit.

Acties van burgerlijke ongehoorzaamheid zijn vaak opzienbarender en effectiever dan ‘brave’ demonstraties. Veel is er meestal niet voor nodig en sommige acties kun je in je eentje of met een heel klein clubje mensen uitvoeren. Zo verstoorden demonstranten eerder deze week een radio-interview met VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz, en eind oktober blokkeerde een handvol activisten korte tijd een ingang van het Internationaal Strafhof in Den Haag, omdat zij vinden dat Netanyahu daar terecht zou moeten staan.

In verschillende andere landen gingen activisten al iets verder. Een Australische vakbond legde woensdag de haven van Melbourne stil, zodat trucks geen wapens op schepen konden laden. Maandag weigerden Spaanse havenarbeiders ook al wapens in te laden, en nog weer eerder deden vier Belgische vakbonden een soortgelijke oproep. Ondertussen worden ook wereldwijd kantoren van het Israëlische defensie-elektronicabedrijf Elbit geblokkeerd of met leuzen beklad.

Zulke acties zouden we in Nederland zomaar eens ook kunnen gaan zien. Deze week bracht NRC namelijk naar buiten dat Nederland halverwege oktober (dus na het begin van de hevige bombardementen op Gaza) F-35-reserveonderdelen aan Israël leverde, ook al waarschuwden ambtenaren dat dat een schending van het oorlogsrecht kon zijn. Het valt niet uit te sluiten dat activisten as we speak uitzoeken waar al dat Nederlandse oorlogsmaterieel ligt opgeslagen (in Woensdrecht), en in de Signal- en Telegram-groepen uit tip 3 oproepen tot soortgelijke acties van burgerlijke ongehoorzaamheid.