Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Tekst door Francesco M. Bassano, en foto’s door Giacomo Sini.
In het Italië van Matteo Salvini, waar de havens gesloten zijn voor schepen die migranten uit de zee halen, is er een voetbalteam dat een nieuw perspectief biedt aan degenen die als vluchteling vanuit Afrika komen: de droom ooit een balletje te trappen met anderen, die dezelfde tragische gebeurtenissen hebben doorgemaakt, hun leven hebben geriskeerd op wankele boten en in gevangenenkampen in Libië.
Het team heet Africa Academy Calcio – of Africa Football Academy – en zag twee jaar geleden het licht in Livorno, met de steun van verschillende associaties en opvangcentra voor migranten in de regio. Die stad was geen toeval; sinds haar oprichting in de zestiende eeuw kon ze altijd welvarend blijven, dankzij de toestroom van kooplui en vluchtelingen uit alle hoeken van het Middellandse-Zeegebied.
In de noordelijke voorstad, net achter het joods kerkhof, op een klein, met modder bedekt voetbalveld, dat het lokale voetbalteam Orlando Calcio aangeboden heeft, trainen de jongens van de Africa Academy twee keer per week. Asielzoekers bereiken het kamp met de fiets of te voet. Om enkele uren weg te kunnen blijven, moeten ze eerst toestemming van de Centri di Accoglienza Straordinaria (CAS, Buitengewone Opvangcentra) vragen. Deze CAS zijn ontstaan op besluit van verenigingen die het gebrek aan plaatsen in de gewoonlijke opvangfaciliteiten willen opvullen.
De belangrijkste projectontwikkelaar is de vijftigjarige Franco Marrucci, voorzitter en coach van de club, die al geregistreerd was als leraar bij de A.C. Milaan Academy [de ‘Academy’ van A.C. Milaan zet zich in voor inclusie door en in sport, nvdr]. “In de lijn van de Milan Academy had ik kunnen kiezen voor een team uit de hoge klassen,” legt hij uit, “maar toen ik deze jongens ontmoette en naar hun verhalen luisterde, begreep ik dat ik iets concreets voor hen kon doen, door hen de mogelijkheid te bieden in een team mee te spelen. En de emotie nam natuurlijk de bovenhand.”
Naast het trainen van de jonge mannen probeert hij hen bepaalde gedragsregels bij te brengen, zoals het belang van stiptheid in de Westerse samenleving en het juiste gebruik van het Italiaans. Hiervoor geeft hij taallessen in het lokale Centro Servizi Donne Immigrate (Ce.S.D.I, Dienstencentrum voor vrouwelijke immigranten).
De jonge spelers die het Africa-Academy-truitje dragen, zijn tussen de 23 en 30 jaar. Ze hebben verschillende religies en komen voornamelijk uit West-Afrika. Tijdens de training vertonen ze een grote talige en culturele diversiteit, maar in werkelijkheid zijn ze eensgezind in hun wil om voetbal te spelen en ze delen een bepaalde onzekerheid. De Senegalese Mohamed** is één van de “anciens” van de Academy en leeft al vier jaar in Italië. Elke zomer brengt hij in Spanje door om er als landbouwer te werken, omdat hij in Italië nooit een gelijkwaardige of betere job gevonden heeft.
““Het nieuwe regeringsbeleid levert uiteindelijk grotere marginalisatie en sociale conflicten op, waardoor deze mensen aan hun lot worden overgelaten
Yossou** uit Gambia werkt ook als landbouwer, ookal is hij eigenlijk een visser, en traint daarnaast elke week. “Ik maak graag visnetten. Toen ik in Italië aankwam, vond ik werk in de haven van Livorno.” De doelman is meestal Antho**, die al voetbal speelde in de straten van zijn thuisstad Lagos. Vandaag geniet hij internationale bescherming die alle zes maanden hernieuwd wordt, maar die hij binnenkort weer zou kunnen verliezen. Op de vraag of hij ooit naar een ander Europees land zou willen, antwoordt hij lachend dat hij Italiaan is en dat zijn plaats hier is.
Met het veiligheidsdecreet van de Lega Nord, dat nu door het Italiaanse parlement goedgekeurd is, zouden asielzoekers die niet in de gebruikelijke opvangcentra (de zogenaamde Sprar) zitten binnenkort op straat kunnen belanden. Zelfs de centra in Livorno hebben al melding gekregen dat hun humanitaire vergunning terug ingetrokken wordt en dat degenen die er wonen, uitgezet worden. Marrucci zegt daarover: “Het nieuwe regeringsbeleid zal uiteindelijk grotere marginalisatie en sociale conflicten opleveren, waardoor deze mensen aan hun lot worden overgelaten, of erger: ze vallen in de handen van criminele organisaties.” Dit scenario zou in ieder geval Salvini’s propagandaprogramma ten goede komen, aangezien dat bijna uitsluitend op de criminalisatie van migranten teert.
“Het doel is een inclusieve groep te vormen en vooroordelen over migratie te bestrijden.
De Africa Academy bestaat bijna helemaal uit Afrikanen, maar de club staat open voor iedereen die wil toetreden. Het doel is een inclusieve groep te vormen en vooroordelen over migratie te bestrijden. Dankzij de samenwerking met enkele scholen in de stad, zoals het Technische Instituut Galileo Galilei (ITI), kon de Academy haar doel bereiken. Sinds het ontstaan van het project heeft de voetbalclub van het ITI al enkele vriendschappelijke matchen tegen de Africa Academy gespeeld – en ook meisjes speelden mee.
De eerste vriendschappelijke match tegen het ITI vond plaats op een regenachtige zaterdag. In een serene atmosfeer zendt de radio aan de zijlijn het nieuws uit. Voor de zoveelste keer werd een NGO-schip door Italiaanse autoriteiten in beslag genomen. Bij de eerste goal van de Africa Academy juichen de studenten van het ITI vanuit de tribune alsof hun ploeg de goal had gescoord.
“De match is slechts een middel,” zegt de directeur van het ITI, Giuliana Ficini. “Toen Franco samen met drie spelers van de Academy naar onze school kwam om hun project voor te stellen, gingen we daar zonder aarzelen op in. Ze vertelden in de klassen over hun ervaringen en dat was heel leerzaam. Veel leerlingen en leerkrachten kenden die verhalen slechts door TV en sociale media, vaak ook met een vertekend beeld.”
De Africa Football Academy is verbonden met het Italiaanse Sportcentrum (CSI), maar Franco Marrucci werkt aan een officieel lidmaatschap bij de Italiaanse Voetbalfederatie (FIGC) – tenminste voor de spelers die aan andere lokale teams worden uitgeleend. “Met het nieuwe veiligheidsdecreet zullen de spelers al gauw geen sport meer kunnen spelen. Maar met een officiële erkenning van de FIGC zouden ze kunnen gedomicilieerd worden op basis van het team waarin ze spelen,” zegt Marrucci.
“Grote instellingen blijven stil en ook de gemeente heeft enkel symbolische ondersteuning aangeboden.
Tot nu toe kon de Academy overleven door fondsenwerving. Een belangrijke bijdrage hebben ook winkels geleverd die materialen als voetbalschoenen, handdoeken en truitjes schenken. Maar de grote instellingen blijven stil en ook de gemeente heeft enkel symbolische ondersteuning aangeboden.
Doelman Antho** moest vaak keepershandschoenen lenen van het team dat het voetbalveld bezit. Het team mist ook nog een busje voor transport. Op hun Facebookpagina reageren vaak mensen direct uit Afrika. Sommigen drukken niet alleen hun steun uit voor het “diasporische” team, maar hopen ooit zelf het rode T-shirt met het logo van het Afrikaanse continent te dragen. Hoewel gelijkaardige teams ook op andere plaatsen in Italië bestaan, past de Africa Academy Calcio perfect bij de cosmopolitische traditie van Livorno. In de enige Italiaanse stad die in heel haar geschiedenis nooit een getto heeft gehad, voelt niemand zich buitenlander.
**Namen veranderd voor de veiligheid van de vluchtelingen
Dit artikel werd uit het Engels vertaald door Natalie Verelst
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
