Allesbehalve onschuldige ironie in ‘Trollen, Trump en Thierry’

Dat is het verhaal dat de Tegenlicht-documentaire “Trollen, Trump en Thierry” ons vorige week zondag vertelde over rechtse online trollen die onderdeel zijn van, of op zijn minst aanschurken tegen, extreem-rechts. Niets politieke ideologie, maar simpelweg een ironische reactie tegen een links dat te veel tegen ze zeurt. Zodra er even door regisseur Mea Dols De Jong wordt doorgevraagd blijkt echter dat de ironisten wel degelijk serieuze, heel rechtse politieke meningen hebben.

De ironische humor blijkt geen omdraaiing, maar alleen overdrijving. Concentratiekampen gaan wat ver, maar deportaties, voor moslims gesloten grenzen, traditionele genderrollen, en op Forum voor Democratie stemmen zijn toch wel nodig om de Nederlandse cultuur te beschermen. Ook op andere manieren blijft de alt-right niet beperkt tot online grapjes. Het Southern Poverty Law Center schrijft 43 moorden in de afgelopen jaren toe aan de alt-right. Daders als Dylann Roof en Eliot Rodger maakten mensen van kleur en witte vrouwen tot hun doelwit. Voor in ieder geval een deel van de trollen is het dodelijke ernst.

Nagle’s analyse is gekleurd door haar weinig verholen afkeer van dit “culturele links” en is daardoor ook behoorlijk kleurenblind. Zo verdwijnt Black Lives Matter bijna geheel uit zicht, terwijl de online haatcampagnes voor het eerst goed en breed zichtbaar werden toen die achter zwarte activisten aangingen. Daar werd ook de verbinding met mainstream rechts duidelijk: de haatcampagne tegen BLM was een verlengde van rechtse media als Fox News, op dezelfde manier dat de Nederlandse trollen vooral een verlengde zijn van rechtse media als De Telegraaf. Online en offline zijn geen twee werelden gescheiden door humor, maar twee uitingen van hetzelfde fenomeen.

Dit past ook beter bij de geschiedenis van deze online-communities, waar iedereen als anonieme witte heteroseksuele man wordt behandeld–en iedere uitdrukking van een andere identiteit als bedreiging wordt gezien. Ben je een vrouw? “Tits or GTFO!” Gamergate, een in dezelfde gemeenschappen ontstane, jarenlange haatcampagne tegen een aantal vrouwelijke gamemakers en -critici, werkt via dezelfde logica: zij bedreigden de witte, mannelijke norm van games communities door het over feminisme en depressie te hebben, door te stellen dat er ook andere mensen zijn om je op te richten als gamemaker. En om de norm te beschermen, werden deze vrouwen uit hun huizen verjaagd en alles dat hen een podium bood overstelpt met bedreigingen en eisen om het podium weg te halen. Breitbart, Milo Yiannopoulos en andere radicaal rechtse publicaties sprongen op de beweging om de geradicaliseerde gamers naar rechts te slepen.