“Als geluk minder belangrijk is dan veiligheid”

“Zo doen we dat ook op Cuba. Er zijn op het eiland geen winkels om spullen te kopen, zoals IKEA, dus je moet het zelf maken. Mensen zijn aangewezen op het recyclen van oude spullen om hun leven te verbeteren. Ik was er van jongs af aan al mee bezig en heb een diploma in Engineering. Mijn moeder heeft me de creatieve passie voor design en duurzaamheid bijgebracht. Zij is, net als mijn vader, civiel ingenieur. Tot zes maanden geleden woonde ik met haar in Havana.

Ik ben van de ‘zero waste-levensstijl. Het leven dat ik leid is heel minimalistisch, waarin ik alleen de dingen gebruik die ik echt nodig heb. In Nederland valt mij op dat er heel veel weggegooid wordt. Je koopt iets en gebruikt het één keer. Er heerst geen circulaire economie. Hopelijk kan ik mijn filosofie van co-creatie van ontwerp-concepten op basis van recycling hier overbrengen. Samen iets in een ruimte creëren is wat ik het liefst doe. Ik geloof dat er in iedereen een artiest zit.”

Pas toen hij in Nederland aankwam en hier mensen begon te vertellen over het land Syrië, en niet alleen over de oorlog, kwam Khaled Salhani zelf ook steeds meer te weten over zijn thuisland. Door de oorlog kan hij niet terug, omdat hij dan moet vechten. Zijn familie krijgt geen visum om hem hier te bezoeken.

Tweeënhalf jaar geleden zat ik vanuit Turkije in een rubberboot om de oversteek naar Griekenland te maken. Ik kan nog steeds niet geloven dat ik een mensensmokkelaar betaald heb, maar je wordt gek en dan maak je zulke beslissingen. Geld heeft me erg geholpen om hier veilig te komen. Midden in de nacht vertrokken we terwijl ik navigeerde met behulp van de Google maps offline, ik had de kaart van Europa gedownload op mijn telefoon. Van die twee uur op het water kan ik me amper iets herinneren. Het is zo overweldigend. Je brein werkt niet.

Ik vind het moeilijk om te horen dat we als ‘gelukszoekers’ worden gezien. We komen hier niet voor geld, maar voor veiligheid. Het zit in ons bloed om te werken. In het asielzoekerscentrum mag dat niet. En het eten was er zo verschrikkelijk dat er veel weggegooid werd. Toen heb ik samen met twee chefs uit het AZC voorgesteld om zelf Syrisch te gaan koken. Dat werkte fantastisch! Het inspireerde me om eten te gebruiken om culturen bij elkaar te brengen. Mijn droom is een eigen restaurant: Damascuis.”

Een wereld zonder dieren kan hij zich niet voorstellen. Hamed Alshaabi is bezig een bedrijf op te zetten om vanuit Nederland veterinaire producten naar de MENA (Midden-Oosten en Noord-Afrika)-regio te sturen, omdat er veel slechte en zelfs neppe fabricaten op die markt zijn.

“Ik ben geboren in Syrië, maar onze familie is Palestijns. Het is een grote familie: ik heb vier broers en drie zussen. In 2010, een jaar voordat de oorlog in Syrië uitbrak, studeerde ik af in de diergeneeskunde. Mijn werk als dierenarts werd door de oorlog erg lastig, dus daarnaast doceerde ik microbiologie en fysiologie aan de Faculteit van Humane Geneeskunde en de Faculteit van Gezondheidswetenschappen. Mijn ouders zijn ook docent, dus daar heeft het misschien ook mee te maken dat ik die kant uit ging.

Elke ervaring brengt je iets. Ik speelde de fluit in Syrië en heb in Nederland als vrijwilliger in het Catching Cultures Orchestra gespeeld. Muziek geeft me een speciaal gevoel van thuis zijn. Toch zie ik dat meer als hobby. Mijn werk als dierenarts vind ik belangrijker. De menselijke gezondheid en milieu veiligheid komt in gevaar als het welzijn van dieren wordt verstoord. Dieren zijn de belangrijkste componenten van het ecosysteem. Daarnaast zijn dieren altijd loyale vrienden geweest van de mens.”

“De dag dat de oorlog uitbrak besloot ik uit Jemen weg te gaan. Hoofdstad Sanaa kwam onder militaire controle te staan. Ik was een sociale activist en werd gezocht, maar ik ontsnapte door me te verplaatsen van stad naar stad. Pas na acht maanden werd ik toegelaten in Saoedi Arabië. Mijn moeder huilde toen ik vertrok. Mijn vader zei: ga. Ik deed het om mijzelf en mijn familie in leven te houden. Dus ik nam een bus en om de Jemenitische checkpoints te vermijden liep ik in m’n eentje acht uur door de woestijn naar Saoedi-Arabië. Ik heb veel geluk gehad.

In Saoedi-Arabië kreeg ik geen visum. Van het land dat de oorlog in Jemen nota bene is begonnen. De internationale gemeenschap erkende lang niet dat er zich een oorlog afspeelde terwijl er dagelijks bommen werden gedropt. Het westen verdient namelijk geld met de verkoop van wapenonderdelen. Ik kwam in december 2015 aan in Nederland en het sneeuwde. Dat had ik nog nooit meegemaakt! De winter hier vind ik erg deprimerend, koud en donker. Ik wou dat het altijd zo warm als nu was.

In Nijmegen werd ik vrijwilliger van het jaar. Ik mocht die anderhalf jaar in asielzoekerscentra niet werken. Ja, je mag 24 weken werken, maar bedrijven nemen eigenlijk nooit mensen aan die nog geen verblijfsvergunning hebben, want die kunnen ze ook weer zo kwijtraken. Maar ik moest iets doen om de pijn van binnen even te vergeten. Door die ervaring besloot ik om hier een online platform op te zetten waar ik mensen aan werk help. In Jemen studeerde ik tegelijkertijd Economie en Informatica. Maar ik ben ook iemand die altijd plezier wil maken. Als kind ging ik vaak paardrijden in de prachtige bergen van Saana. Ik mis alle verhalen die er altijd waren in mijn grote familie.”

Er is een tekort aan vrachtwagenchauffeurs in Nederland. In asielzoekerscentra zitten ondertussen werkloze, maar gediplomeerde vrachtwagenchauffeurs. Anas Ragheb besloot een bedrijf te starten waarmee hij de vraag vanuit Nederland met het aanbod vanuit vluchtelingen verbindt.

“Ik ben een echte familieman. Met mijn vrouw en kinderen Kossay (8) en Amr (6) ging ik graag kamperen of picknicken in de woestijn en dan zaten we ‘s avonds rond een kampvuur. Uit zo’n soort familie kom ik zelf ook. Een heel liefdevol nest. Mijn ouders waren professoren aan de universiteit en hebben mij het belang van goede educatie bijgebracht. Twintig jaar geleden studeerde ik af in de Engelse literatuur. Los van zeven jaar in Dubai heb ik altijd in Damascus gewoond en gewerkt.

In Nederland lukte het me niet om een baan in mijn vakgebied te vinden. Gucci en Yves Saint Laurent waren twee van mijn klanten in Dubai. Ik heb als sales manager voor deze en andere grote merken gewerkt. Als je dat moet opgeven krijgt je zelfvertrouwen een deuk. En ik ben niet de enige. Daarom ben ik MPowerment begonnen, een bedrijf om vluchtelingen aan werk te helpen. En dan echt het werk dat ze leuk vinden, zodat ze zich weer onafhankelijk en trots kunnen voelen. Ik geloof dat als je anderen helpt, je uiteindelijk jezelf helpt.”