De missie van ONE is ‘het beëindigen van extreme armoede en te voorkomen ziektes, voornamelijk in sub-Sahara Afrika’. Hoe doen jullie dat?
“Wij proberen beleid te beïnvloeden en ervoor te zorgen dat er genoeg geld voor ontwikkelingssamenwerking vrijkomt. Om armoede uit te bannen moet je een structurele aanpak hebben, maar er is momenteel ook nog veel behoefte aan financiële steun. Je kunt natuurlijk niet alles doen, dus we focussen voornamelijk op landbouw, gezondheid en transparantie.”
Interviewserie Met de deadline van de millenniumdoelen in zicht wordt het tijd om naar de duurzame ontwikkelingsdoelen te kijken die dit jaar vastgesteld worden. In de aanloop naar september interviewen we zeventien jonge mensen over de doelen.
Dit is de eerste aflevering over het eerste doel: het uitbannen van alle vormen van (extreme) armoede.
Hoe kan transparantie mensen minder arm maken?
“Drie jaar geleden hebben we hard geijverd voor transparantiewetten die olie-, gas- en mijnbouwbedrijven verplichten om hun betalingen aan overheden openbaar te maken. Dat zijn bijvoorbeeld betalingen aan overheden in Nigeria en Congo voor natuurlijke hulpbronnen. Het was ontzettend moeilijk om te zien waar dat geld naartoe ging. Samen met andere ngo’s hebben we veel gelobbyd in Brussel. Die wetgeving is er twee jaar geleden gekomen. Daarmee is de Europese Unie een van de meest progressieve blokken op het gebied van financiële transparantie geworden.”
Wat heeft dat eigenlijk te maken met het beëindigen van extreme armoede?
“Dit is een voorbeeld van de structurele kant van het uitbannen van armoede. Er vloeit zoveel geld weg uit ontwikkelingslanden tegenover het geld dat die kant op wordt gestuurd in de vorm van ontwikkelingssamenwerking, dat het af en toe dweilen met de kraan open lijkt. Volgens schattingen raken ontwikkelingslanden jaarlijks bijvoorbeeld een biljoen dollar kwijt door corruptie en belastingontwijking. Dat betekent dat er structureel dingen moeten veranderen als je wilt dat het geld dat in Afrika gegenereerd wordt daar kan blijven. Alleen op die manier kun je financiële steun overbodig maken.”
Armoede wereldwijdRuim een miljard mensen ter wereld leven in extreme armoede, volgens de meest recente data van de Wereldbank uit 2011. Dat is ruim 59 keer de bevolking van Nederland. Daarnaast zijn er nog 2,2 miljard mensen die van minder dan 2 dollar per dag leven – de gemiddelde armoedegrens.
De grens voor extreme armoede staat nu op 1,25 dollar per dag. Wat vind je daarvan?
“Ik geloof dat armoede meer is dan het geld dat je in je zak hebt, maar je moet wel iets hebben om het te kunnen meten en vergelijken. Het is niet zo dat iemand het opeens heel goed heeft als ze 1,26 in hun zak hebben. Mensen die van 2 dollar per dagen leven zitten ook in een heel precaire situatie. Je hoeft maar een slechte oogst of een ziek familielid te hebben, en je zakt onmiddellijk onder die armoedegrens. Die grens geeft dus geen volledig beeld. Maar je moet ergens beginnen.”
ONE voerde vorig jaar de goed nieuws-campagne #datzijndefeiten
De meeste arme mensen wonen inmiddels niet meer in lage inkomenslanden, maar in middeninkomenslanden. Moet daar dan alle financiële hulp naartoe?
“Dat is inderdaad de situatie vandaag. Maar volgens voorspellingen van de Wereldbank zal 81 procent van de mensen die in extreme armoede leven in 2030 in sub-Sahara Afrika wonen. Middeninkomenslanden zijn zelf beter in staat om iets aan de armoede in hun land te doen, of de westerse private sector kan daar een rol in spelen.”
“Wat ontwikkelingsbudgetten betreft, vinden wij dat het grootste gedeelte naar de allerarmste landen moet gaan omdat extreme armoede daar het grootste probleem zal zijn. We moeten vooruit kijken en beleidsbeslissingen maken die toekomstvisie hebben. Dat staat centraal bij de duurzame ontwikkelingsdoelen die momenteel opgesteld worden en in 2030 behaald moeten zijn (de opvolgers van de millenniumdoelen, red.).”
Als er na al die jaren ontwikkelingssamenwerking nog steeds een miljard mensen in extreme armoede leven, heeft hulp dan wel zin?
“Ja, absoluut. Het deel van de wereldbevolking dat in extreme armoede leeft is de afgelopen twintig jaar gehalveerd. Dat is een onvoorstelbare vooruitgang waar ontwikkelingssamenwerking absoluut een rol in heeft gespeeld. Er is nog heel veel werk in de wereld wat betreft armoede, maar we mogen af en toe best stilstaan bij het goede nieuws.”
Tamira Gunzburg (29) werkte na een studie economie bij Save the Children, de Europese Commisie en Broederlijk Delen. Ze werkt sinds 2011 bij ONE en is sinds 2014 directeur van het EU-kantoor in Brussel.
De nieuwe duurzame ontwikkelingsdoelen worden pas vastgesteld tijdens een VN-top in september. Geloof je dat ze een succes kunnen worden?
“Eerlijk gezegd denk ik dat het succes van de top in september waarschijnlijk afhangt van succes op de top in juli. Dan vindt er in Addis Ababa een internationale top plaats over financiering voor ontwikkeling. Als er dan geen concrete afspraken worden gemaakt over financiering voor ontwikkeling in het algemeen, en de doelen specifiek, denk ik niet dat iemand die nieuwe doelen nog ziet zitten. Er moet namelijk wel genoeg geld zijn om ze waar te maken.”
Hoe blijf je dan nog positief?
“We kunnen ons er in ieder geval voor inzetten dat het geld dat wel al beschikbaar is voor ontwikkelingssamenwerking naar de allerarmsten gaat, en specifiek naar kwetsbare groepen zoals vrouwen en meisjes. Ik geloof ook echt dat 2015 het jaar van ambitie moet zijn. Het is ons gelukt om extreme armoede in de afgelopen twintig jaar te halveren, dan moet het mogelijk zijn om in 2030 naar nul te geraken als we dat echt willen. Dit jaar moeten we onze prioriteiten stellen.”
