1. Autistische mensen zijn niet sociaal
“Is het asociaal als iemand geen oogcontact maakt, als dat betekent dat diegene het gesprek makkelijker kan volgen?
Een van de criteria van autisme in de DSM-5 gaat over sociale interactie. Er staat dat autistische mensen tekorten hebben op dit gebied. Dat betekent dus niet dat mensen met autisme niet sociaal zijn, maar dat ze meer moeite hebben met sociale situaties. Voor sommige mensen met autisme kan dat betekenen dat ze minder sociaal zijn, maar er zijn ook genoeg neurotypische mensen die niet sociaal zijn. Wat we ‘sociaal gedrag’ noemen, is bovendien bepaald door neurotypische mensen. En het gedrag van autistische personen past niet altijd in die norm. Dat maakt hen niet asociaal, maar ánders sociaal.
Geen enkele persoon met autisme is hetzelfde, net zoals geen enkel persoon zonder autisme hetzelfde is. Er bestaat bovendien geen ‘autismeschaal’ van nul tot honderd of van licht tot zwaar, want autisme is een spectrumstoornis. De mensen op dit spectrum voldoen aan de symptomen die genoemd worden in de DSM-52, maar ervaren deze in verschillende mate en op verschillende manieren. Je kunt dit spectrum ook wel vergelijken met een kleurenspectrum, waarbij elke kleur een symptoom symboliseert en iedereen een soort eigen kleurencode krijgt.
Mensen met autisme noem je neuro-atypisch of neurodivers. Mensen zonder autisme noem je neurotypisch.
2. Autistische mensen zijn buitengewoon intelligent
“Autisme komt voor bij mensen van elk IQ
3. Autistische mensen zijn computernerds met wiskundeknobbels
“ICT-bedrijven zoeken openlijk naar autistische kandidaten
Wat wél waar is, is dat mensen met autisme bovengemiddeld vaak een speciale interesse of preoccupatie hebben, ook wel ‘fixatie’ genoemd. Vaak is er een onderwerp waar zij veel over weten en graag over vertellen. Ten onrechte wordt gedacht dat dit in het bijzonder zaken als computers, astronomie of treinen betreft. Zelfs de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie noemt deze interesses in de beschrijving van autisme op haar website. Maar deze fixaties kunnen op van alles betrekking hebben, ook op niet-bèta of atechnische gebieden. Taal, muziek, films, een bepaalde boekenreeks, mythologie (in mijn geval), paarden, et cetera.
Het vooroordeel dat autistische mensen bijzonder geïnteresseerd zijn in technische onderwerpen als computers of treinen is niet zo vreemd. Dat soort zaken zijn immers typisch ‘mannelijke’ interesses, en van autisme wordt vaak gedacht dat het een mannelijke stoornis is. Het komt bij vrouwen wel mínder vaak voor, maar nog altijd is naar schatting een kwart van de mensen met autismespectrumstoornis vrouw.
Doordat de stoornis zich vaak anders uit bij mannen en vrouwen en het meeste onderzoek erover gebaseerd is op mannen, wordt de stoornis bij vrouwen veel minder vaak gediagnosticeerd. Het lukt meisjes bovendien vaak om hun autisme te maskeren doordat zij ander sociaal gedrag vertonen. De laatste jaren wordt meer onderzoek gedaan naar autisme bij vrouwen, en hoe anders zich dat uit dan bij mannen. Meer onderzoek is nodig, want nog vaak krijgen vrouwen een late diagnose, waardoor ze hun autisme langer compenseren, wat kan leiden tot psychische problemen zoals depressie en angst. Uit recent onderzoek is ook gebleken dat mensen op het spectrum zich bovengemiddeld vaak identificeren als lhbti+ of non-binair.
4. Autistische mensen zijn niet empathisch
“Autistische kinderen voelen wel degelijk empathie en leven mee met anderen
Uit ander onderzoek bleek dat de moeite die sommige mensen hebben met empathie niet door autisme komt, maar door alexithymie. Wie deze persoonlijkheidstrek heeft, vindt het lastig om de eigen emoties of die van een ander te begrijpen en benoemen. Dat hoeft niet te betekenen dat mensen met alexithymie niets geven om de emoties van anderen of zichzelf; ze hebben alleen moeite die te begrijpen. Alexithymie komt volgens dit onderzoek voor bij de helft van de autistische mensen en bij 10 procent van niet-autistische mensen.
Het kostte me moeite mijn autismediagnose te aanvaarden, doordat ik me niet herkende in alle vooroordelen die ik had over de stoornis. Zolang we bovenstaande stereotypen blijven herhalen en deze eigenschappen blijven zien als inherent aan autisme, kunnen we autisme niet goed begrijpen en herkennen. Inmiddels weet ik dat, hoewel ik afwijk van de stereotype ‘autist’, ik nog steeds, en niet minder, autistisch ben.
Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 5 maart 2020.
- Selectief mutisme is een zeldzame ontwikkelingsstoornis, waardoor iemand in sommige situaties niet in staat is te spreken, maar in andere juist wel. ↩︎
- De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders is een Amerikaans handboek waarin alle psychiatrische aandoeningen en hun symptomen beschreven staan. Het is in de meeste landen ter wereld, waaronder Nederland, het standaardnaslagwerk. ↩︎
- Het savantsyndroom is een andere aandoening die soms voorkomt bij mensen met autisme, die inhoudt dat je bijzonder sterk ontwikkeld bent op een specifiek gebied. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
