Het belang van gelijke representatie
‘De juiste persoon op de juiste plaats’
Het National Democratic Institute (een nonprofit instituut dat wereldwijd democratische instituten ondersteunt en versterkt door burgerinitiatieven, openheid en verantwoordelijkheid in de overheid, opgericht door Madeleine Albright in 1983) identificeerde obstakels op drie niveaus die relevant zijn voor de geringe deelname van vrouwen in de politiek: individueel (vrouwen die even gekwalificeerd zijn als mannen, zijn vaak te bescheiden om zichzelf verkiesbaar te stellen), institutioneel (partijen en overheidsorganen blijven minder gericht op vrouwen) en socio-cultureel (bijvoorbeeld aandacht van de media voor de kleding van een vrouw in plaats van haar politieke standpunten). Het wegnemen van al deze obstakels vergt een grote maatschappelijke verschuiving, maar veel zal vanzelf gaan rollen wanneer meer vrouwen zich op zichtbare, representatieve posities bevinden. Het systeem houdt zichzelf momenteel in stand. Er staan weinig vrouwen op de kieslijsten en ze staan bovendien vaak op lage plaatsen, waardoor er relatief veel mannen in de Tweede Kamer zitten. Een gebrek aan vrouwelijke rolmodellen in de politiek weerhoudt bovendien jonge meisjes van een politieke carrière.
Een rapport van het College voor de Rechten van de Mens zegt er het volgende over: “Individuele keuzes spelen mogelijk een rol, maar er zijn ook structurele oorzaken die ertoe bijdragen dat deze situatie niet verandert. Denk aan de tijdstippen waarop vergaderingen plaatsvinden of de cultuur in de politiek. Ook hier is meer inspanning van de overheid nodig om het recht op politieke participatie van vrouwen te garanderen.”
Volgens Monique Leyenaar, hoogleraar Vergelijkende Politicologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, speelt ook de splinterpolitiek in Nederland een rol. De combinatie van een groot aantal politieke partijen en het feit dat vrouwen zich vaak lager op kandidatenlijsten bevinden, bevordert de oververtegenwoordiging van mannen in de Tweede Kamer.
Voorkeursstemmen
Het relatieve tekort aan vrouwen in de politiek is een hardnekkig probleem. Om de vicieuze cirkel te doorbreken moet actie worden ondernomen. Dat is precies wat het burgerinitiatief Stem op een Vrouw probeert te doen: betrokken burgers mobiliseren om het huidige stramien te doorbreken en het onderwerp op de kaart te zetten.
Zij komen hiertoe met een concreet actieplan. Kies niet uit principe de eerste vrouw op de lijst: die is door haar hoge plaats al bijna zeker van haar zetel. Kies juist een lager geplaatste vrouw, die de voorkeurstemmen wél nodig heeft om een zetel te veroveren. Op deze manier hoopt Stem op een Vrouw meer vrouwen in de Tweede Kamer te krijgen en het onderwerp op de politieke agenda te zetten.
[1] Dit betekent niet dat mannen deze belangen nooit behartigen, en dat vrouwen dit altijd doen, het is alleen gebleken dat mixed-gender kabinetten dit beter doen.
