Brandt het vuur nog voor een onafhankelijk Koerdistan?

“Ik heb veel gereisd, ook door Europa, maar nergens lééft het zoals hier”, zegt de 22-jarige Hedy Saleh. Sulaymaniyah, in de volksmond Slemani genoemd, swingt inderdaad. Wie door de straten rijdt of slentert, ontdekt een fascinerende stad, waar het krioelt van de streetfood- en fruitkraampjes van bazari’s (marktkooplui), waar mannen elkaar met een zoen begroeten, waar meisjes met donkerbruine haren kriskras langs vrouwen met zware hoofddoeken lopen en waar het decor van de stad bestaat uit versleten bouwwerken afgewisseld met luxe panden, moderne flats en karkassen van onvoltooide gebouwen. Met op de achtergrond de altijd imposante bergen.

De 25-jarige Sariesa Jamal is minder positief. Op een bergpad richting de top van het Azmar-gebergte lurkt ze met vrienden aan de populaire waterpijp. Jamal studeerde af in de Engelse taal en literatuur. “Er zijn weinig banen door de recessie”, vertelt Jamal. “Ik zou in een kledingwinkel kunnen werken, maar dat is gênant. Ik heb gestudeerd en mijn vader bekleedt een hoge positie binnen een bekend bedrijf. Als kennissen me in een winkel achter de kassa zien staan, worden mijn ouders daarop aangekeken. De sociale controle in Slemani is groot.”

Naast Rawaz zit zijn vader Tariq, een voormalig Peshmerga-strijder. De peshmerga (letterlijk: zij die de dood trotseren) zijn de Koerdische strijdkrachten. “Corruptie heb je overal”, reageert Tariq, terwijl hij van zijn Arabische koffie nipt. “Als we willen wachten tot dat voorbij is, zijn we nooit vrij. Irak functioneert niet. We kunnen in een falend systeem blijven, of eindelijk onze zelfstandige staat opbouwen.”

Volgens Tariq gelooft zijn zoon net als veel andere jongeren niet in een verenigd en onafhankelijk Koerdistan omdat hij de onderdrukking van zijn bevolking niet bewust heeft meegemaakt. “De jonge generatie weet niet wat wij hebben doorstaan in de tijd van de Ba’athpartij. Saddam wilde ons breken omdat we voor ons eigen land vochten. Twintig jaar geleden hadden we ook niet verwacht dat de Koerdische Autonome Regio er ooit zou komen. Waarom zou volledige onafhankelijkheid dan niet kunnen?”

Omar is het met haar eens. Hij was 22 jaar lang actief als KDP-Peshmerga in de Koerdische guerrillastrijd. Jaren van oorlog in Irak hebben hun sporen nagelaten in zijn verschijning. “Mijn hele leven staat in het teken van mijn Koerdische identiteit”, vertelt hij. Alleen Iraaks Koerdistan kan hem echt wat schelen. “Het liefst hebben we in de nabije toekomst zo min mogelijk met de Arabieren in de rest van het land te maken.”

Zijn zoon Ahmed beaamt dat. “Ik had bij de omverwerping van het regime van Saddam hoop op echte verandering, maar nu is daar weinig van over. We zijn gedoemd aan de voetzool van de elite te blijven plakken.”