Reden voor het Belgische televisie programma Terzake (van Canvas) om de inmiddels bejaarde schrijver Jef Geeraerts terug te sturen naar het land waar hij als koloniaal ambtenaar heerste over een groot gebied in het Noord-Oosten van Congo.
Jammer, want Terzake had er ook voor kunnen kiezen zich te richten op het land dat Congo nu is, op de moeilijkheden maar zeker ook de kansen en vooral op de Congolezen zelf: wat willen zij? Hoe kijken zij terug op de afgelopen 50 jaar en de periode daarvoor? Maar nee, nu zien we een hoogbejaarde blanke, die met weemoed terugdenkt aan de tijd dat zijn officieren stukken huid uit de rug van zwarten sloegen, en aan de ‘wilde beestjes’ die de zwarte vrouwen in zijn bed waren. Joseph Conrad zou er een puntje aan kunnen zuigen.
 |
| Bekijk de reportages op YouTube |
Geeraerts zet een beeld neer zoals we dat al talloze keren eerder kregen voorgeschoteld van voormalige kolonisten vol weemoed en verlangen: dat van een ondankbaar Congo dat de goede zorgen en inspanningen van de blanken niet op waarde heeft kunnen schatten. Een Congo dat, zodra de blanken wegwaren, bewezen heeft wat diezelfde blanken altijd al vermoedden: dat de Congolezen een lui en corrupt volk zijn dat niet voor zichzelf kan zorgen.
Meestal wordt daar door dit soort lieden in één adem achteraan geredeneerd dat de vermeende schuld die het Westen opbouwde door het kolonialisme nu wel een keer ingelost is, en dat voormalige koloniën toch echt op eigen kracht iets van hun land moeten maken. Nou, dan zou het fijn zijn als de goede mensen in die voormalige koloniën ook eens de kans kregen zelf iets van hun leven te maken, en de stigmatisering vanuit Europa voor eens en voor altijd tot de geschiedenis zou behoren.
| Kijktip Vanavond, dinsdag 29 juni zendt Canvas de reportages in een hermontage opnieuw uit. 20.00 uur, Canvas |
Geeraerts’ gastheer Pater Carlos legt aan het einde van de serie uit waarom het niet lukt om in Congo rust en orde te creëren. “Ze kunnen doen wat ze willen. Ze zijn nergens meer bang voor.” ‘Ze’, de wilde en onredelijke Congolezen dus, die zodra het blanke gezag wegvalt aan het plunderen slaan en als verwende kinderen de cadeaus van de blanke gezaghebbers vernietigen. Jemig, goed gedaan Terzake! Met dit soort beeldvorming en Westerse aandacht komt het onafhankelijke Congo er wel..
Jikke Wechgelaer is redacteur bij NCRV Mambapoint
Lees ook het interview met Congolese Nederlander Alphonse Muambi: ‘Congo heeft vijftig jaar lang gefaald’
