De grote voetafdruk van Bol

Bol.com maakte van 2006 tot 2011 vele hilarische tv-reclames, vrijwel allemaal met de boodschap dat zelf naar de winkel gaan nogal dom is. Parkeergedoe, onkundig personeel, uitverkochte artikelen, regen, gladde verkooppraatjes, net niet de producten die je zoekt, gesjouw met dozen: bij Bol.com heb je de voordelen, zonder al deze nadelen – want je koopt via internet. Maar beste Bol.com, is bij jullie winkelen dan ook voordeliger voor het milieu?

Nieuwe records
Afgelopen december brak PostNL een nieuw record door meer dan een miljoen pakketjes op één dag te bezorgen. Ook Bol.com brak een eigen record met 200.000 bestellingen op één dag. De brancheorganisatie Thuiswinkel.org schat dat er in 2014 ca. 13,5 miljard euro online is uitgegeven, dat is ruim 800 euro per Nederlander. Als consumenten verplaatsen we ons massaal van de winkel naar het web. Bol.com heeft inmiddels een omzet veel groter dan een half miljard euro per jaar, richting de twee miljoen euro per dag. Aan die ontwikkeling – online winkelen – zit wel een keerzijde.

Funest voor milieu
Begin 2014 kopten NU.nl en andere media dat online shoppen "funest is voor het milieu”. De vele retourzendingen zouden de voetafdruk van online shoppen vergroten. Verschillende milieustudies bevestigen dat bij internet shoppen het transport naar de consument de grootste boosdoener is, bij retourzendingen verdubbelt dat aandeel. Bol.com promootte in 2012 echter met een landelijke tv-commercial dat het terugsturen van alle producten gratis is. Ook Zalando promoot gratis verzending én retours; maar liefst de helft van de bestellingen komt bij Zalando terug. De webgiganten bieden deze service aan om klanten binnen te halen, maar het terugsturen kost veel extra kilometers én het kost de webshops veel geld. Terugdraaien van deze service is geen optie, want welk bedrijf wil nou klanten verliezen?

Hoe groen is online?
Met de spectaculaire groei van online winkelen, groeit hoe dan ook de impact op het milieu. Omdat e-commerce met name een logistiek proces is met groot energieverbruik, ligt de grootste zorg bij de uitstoot van CO2 die klimaatverandering veroorzaakt. Volgens Amerika’s grootste webwinkel Amazon hoeven we ons juist geen extra zorgen te maken, het bedrijf beweert stellig dat online shoppen inherent groener is dan ouderwets winkelen: geen autoritjes naar de winkels toe, geen verwarmde en verlichte winkels, geen winkeloverschotten, maar wel efficiënte logistiek van de distributiecentra naar mensen thuis. De baas van Amerika’s grote speelgoedwinkelketen Toys ‘R Us waarschuwt juist voor het tegenovergestelde: inefficiënte bezorging met kleine pakketjes naar het platteland, vele retourzendingen, grote bergen eenmalig gebruikte dozen en het in de hand werken van hyperconsumptie. De wetenschap is er echter nog niet over uit wat nu beter of slechter is. Ook de Nederlandse brancheorganisatie Thuiswinkel.org weet het niet, en bestudeert nu de situatie voor Nederland. Maar wat daar ook uit volgt, online retail is van nature niet milieuvriendelijk.

Grootkapitaal
Anders dan veel internetbedrijven die op een zolderkamer zijn begonnen, heeft Bol.com vanaf het begin gedraaid met grootkapitaal. Het bedrijf is opgericht door de Duitse multi-miljardenonderneming Bertelsmann AG (van onder andere de RTL-zenders) en dankt daar ook haar naam aan: Bertelsmann On-Line. Via enkele omzwervingen zit Bol.com sinds juni 2012 onder de vleugels van Ahold, de eigenaar van Albert Heijn. Net zoals supermarktketens de kruideniers wegconcurreerden, wordt de macht van grote   webshops steeds groter. Volgens de laatste tv-spots en de slogan onder het logo is Bol.com nu 'de winkel van ons allemaal'. Helaas is het grote geld voor Bol.com niet gebruikt om een planeetvriendelijk bedrijf op te zetten, het is business as usual, maar dan online.

Eerste stap: FSC-dozen
In haar vijftienjarig bestaan heeft het bedrijf nooit een bericht over verantwoord ondernemen naar buiten gebracht – tot december 2014. Van greenwashing kun je het bedrijf dus niet beschuldigen, roemen om transparantie evenmin. Maar sinds de overname is het klimaatbeleid van Ahold van toepassing op Bol.com, en moet het bedrijf werk maken van duurzaamheid. Na vragen van Rank a Brand heeft Bol.com haar eerste grote mijlpaal bekend gemaakt: alle verzenddozen zijn sinds kort FSC- gecertificeerd. Dat betekent dat de papierbossen op duurzame wijze worden beheerd. Bol.com is daarin de enige van de twintig grootste webshops van Nederland.

Transport
Bol.com’s 200.000-pakketjes-op-één-dag kunnen heel efficiënt geladen en via slimme routes bezorgd worden. Maar de harmonica der efficiëntie kan op een gegeven moment niet meer verder in elkaar geschoven worden. Er blijven nog steeds vele bezorgbusjes rijden, en dat moet groener. Dat kan met elektrisch vervoer, maar voorlopig rijden de busjes op diesel. Bezorgbedrijven als PostNL en DHL bieden de service om de CO2 uitstoot te compenseren, bijvoorbeeld door het planten van bomen. Geen van de top-20 webshops maakt daar gebruik van, voor zover bekend. In de reissector is dat al wel gebruikelijk. Koning Aap compenseert standaard alle reizen, en Baobab Reizen weet meer dan een kwart van de klanten daartoe te verleiden. Bol.com kan dat ook.

Bulken
Bol.com laat het verder nog liggen op het vergroten van een meer milieuvriendelijk en eerlijk assortiment. De webwinkel 'van ons allemaal' komt nog niet tegemoet aan de hordes consumenten met een fairtrade voorkeur. Iets als een Puur & Eerlijk-filter zou handig zijn. Met een mega-aanbod van 9 miljoen producten ligt trouwens ook overconsumptie op de loer. Bol.com maakt dat extra makkelijk tijdens de Bulkweken: vergelijkbaar met de AH-hamsterweken waarbij veel producten zijn afgeprijsd. Als duurzame consument is het beter om tijdens deze bulkweken vooral niet te bulken wat je bulken kan.

Bezorgdrones
Ieder denkbaar product direct bij je op de deurmat, het gaat alleen maar gekker worden: Amazon experimenteert al met bezorgdrones. Of dat milieuvriendelijker is dan bezorging per dieselbusje, is nog maar de vraag. Rank a Brand houdt de ontwikkelingen rond de webshops in ieder geval voor u in de gaten.