Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Voor wie nog nooit van TikTok gehoord had, kwam daar vorige week waarschijnlijk verandering in – toen een politiek-activistische TikTok-video viral ging en door veel reguliere media werd opgepikt. Eind november verscheen een video van de 17-jarige Amerikaanse Feroza Aziz. Terwijl ze haar wimpers krult zegt ze plotseling demonstratief: ‘Leg je wimperkruller neer en gebruik je telefoon om op te zoeken wat er gebeurt in China.’ Vervolgens somt ze op welk onrecht de Oeigoeren in het West-Chinese Xinjiang treft. ‘China creëert concentratiekampen, het regime gooit daar onschuldige moslims in, ze scheiden familieleden van elkaar, ontvoeren ze…’ en zo gaat de opsomming door.
Steeds vaker laten jongeren, van wie vaak gedacht wordt dat ze zich nauwelijks bezig houden met politiek, online en offline van zich horen. Wereldwijd protesteren ze tegen ongelijkheid en in de Verenigde Staten stijgt de politieke betrokkenheid onder jongeren, zo bleek uit onderzoek. De politieke betrokkenheid onder jongeren is terug te zien op de Chinese app TikTok, waar ze steeds vaker video’s delen over thema’s die ze aan het hart gaan.
Feroza Aziz: Leg je wimperkruller neer
De video van de 17-jarige Amerikaanse Feroza Aziz werd op TikTok al meer dan een miljoen keer bekeken en veel gedeeld op Twitter. Aziz maakte de video omdat ze
vindt dat media het te weinig hebben over de vermeende concentratiekampen in Xinjiang. Aziz gebruikte de vorm van een make-up tutorial naar eigen zeggen
om te voorkomen dat TikTok haar content zou verwijderen.
“
TikTok verbiedt wel degelijk controversiële onderwerpen
TikTok leek inderdaad niet blij met haar video. Het account van Aziz werd in november een maand
geblokkeerd, naar eigen zeggen vanwege een video over Osama bin Laden. Eind november merkte Aziz op dat de video over de Oeigoeren verwijderd was. Aziz maakte dat via Twitter kenbaar en vijftig minuten later stond de video weer online. Het Chinese bedrijf dat achter TikTok zit, ByteDance, ontkende dat er censuur was gepleegd en zei dat de video werd verwijderd door een menselijke fout. Tegen
BBC zei een woordvoeder: ‘We verwijderen geen content vanwege politieke gevoeligheid. We bieden onze excuses aan voor de fout van onze kant.’
Maar in uitgelekte richtlijnen voor moderators verbiedt TikTok wel degelijk ‘controversiële onderwerpen zoals separatisme, conflicten met religieuze sektes, conflicten tussen etnische groepen.’ De richtlijnen gaan niet specifiek over Oeigoeren of de harde hand van Peking, maar laten wel zien dat TikTok niet vies is van een censuurbeleid. China ontkent tot nu toe alle beschuldigingen rond de concentratiekampen in Xinjiang.
TikTok is in korte tijd
enorm gegroeid. De sociale media-app, eigendom van het Chinese bedrijf ByteDance, bestaat sinds 2016 en heeft wereldwijd nu zo’n 800 miljoen gebruikers – dat komt dicht in de buurt bij de miljard Instagram-gebruikers (Facebook heeft er 2,3 miljard).
In korte video’s op TikTok zijn jongeren dansend of playbackend te zien, maar hebben ze het ook steeds vaker over – in hun ogen – onderbelichte onderwerpen als de onderdrukking van de Oeigoeren in China, klimaatverandering of de kolonisatie van Hawaï.
De laatste tijd is er (vooral vanuit de Verenigde Staten) ook veel kritiek op TikTok: de Amerikaanse overheid opende een onderzoek naar de invloed van TikTok op de staatsveiligheid – de Amerikanen zijn bang dat de Chinese overheid meekijkt. Naast politieke zorgen, zijn ook organisaties als Helpwanted.nl en Watch Nederland bezorgd over het aantal meldingen van seksueel ongewenst gedrag op de app.
Pavan Narayan: Gedeeld door een congreslid
De 16-jarige Amerikaanse Pavan Shandil Narayan (@lilpuvs) raakte geïnspireerd door Aziz: ‘Ik zag haar video en ik wilde die belangrijke boodschap in leven houden, daarom maakte ik de video.’ Waar Aziz haar wimpers krult, stijlt Narayan zijn haar. Ondertussen zegt hij: ‘Drie miljoen moslims zijn al overleden, en de media zwijgt erover.’ Ook hij vindt dat media meer hun best moeten doen om de situatie over de detentiekampen te verslaan: ‘Ik vind dat de media de overlevenden van die verschrikkelijke kampen zou moeten interviewen, hun verhalen moet delen en de namen moet weten van de onschuldige gevangenen die het zwijgen op wordt gelegd uit de angst dat ze vermoord worden.’
“
Toen Ilhan Omar mijn video tweette was ik in shock
Het filmpje van Narayan kwam in de aandacht doordat het Amerikaanse congreslid Ilhan Omar de post deelde via Twitter. Ze tweet: ‘Ik houd van jonge mensen die hun sociale media op slimme manieren gebruiken om bewustzijn te creëren voor de miljoenen moslims die in China in kampen worden gestopt en worden vergeten door de wereld.’ Omar vormt met drie andere vrouwelijke congresleden van kleur the Squad. De vier strijden voor economische en raciale gelijkheid, zijn jong, progressief en afkomstig uit de arbeidersklasse. Én ze zijn uitermate populair onder jongeren in de VS. “Toen Ilhan Omar mijn video op Twitter zette was ik in shock”, vertelt Narayan via een privébericht op Twitter. “Dat het congreslid van wie ik zo’s fan ben, mijn manier van bewustzijn verspreiden opmerkte, betekende alles voor me.”
Tiare Kolo: De VS stal het land van Hawaï
De Hawaïaanse Tiare Kolo (@tiarekolo) pakte het een stuk directer aan. Ze begint direct met haar boodschap in plaats van te kiezen voor een verhullende vorm als een make-up tutorial. Ze begint te vertellen over de door de VS omvergeworpen monarchie van Hawaii in 1893: “Ze sloten de koningin op in haar kamer en dwongen haar een verdrag te tekenen en stalen al het land. 120 jaar later is dat verdrag verlopen.” Daarna vraagt Kolo zich hardop af wanneer de bewoners van Hawaï hun land terug krijgen. De video werd alleen op Twitter al 3,8 miljoen keer gekeken en meer dan 200 duizend keer geliked.
“
Haar vrienden en familie blokkeren de weg naar de telescoop
De reacties waren niet alleen positief, sommige mensen bekritiseerde Kolo omdat ze teveel bezig was met het verleden en te weinig met het heden. Daarom kwam Kolo met een vervolg waar ze uitweidt over de Thirty Meter Telescope (TMT) die de Verenigde Staten aan het bouwen is op een heilige berg van Hawaï. “Twee van de godinnen in onze cultuur woonden op die berg,” zegt ze in de video. Daarnaast is er op de berg een waterbron die volgens Kolo vervuild zal worden. Ze beschrijft dat haar vrienden en familie de weg naar de telescoop blokkeren van de overheid zodat die niet kunnen beginnen met bouwen. Zie hier de vervolgvideo:
