De bedenker van de Indiase soap opera ‘Ik ben een vrouw en ik kan alles bereiken’, directeur Poonam Muttreja van het Bevolkingsprogramma PFI voor seksuele gezondheid en geboortebeperking is zelf helemaal overweldigd. Ze had nooit bedacht met haar serie 400 miljoen kijkers te zullen trekken. De thema’s zijn nou niet echt romantische ‘soap’ onderwerpen. Het draait om moord op baby meisjes, het gooien van bijtend zoutzuur naar vrouwen, waarom je voorbehoedsmiddelen moet gebruiken en je geliefde niet behoort te slaan.
het gooien van bijtend zoutzuur naar vrouwen
Toch zitten de Indiërs wereldwijd aan de buis gekluisterd om iedere episode in het leven van hoofdrolspeelster Sneha Mathur te volgen. Een arts die haar lucratieve carrière in een ziekenhuis in Mumbai inruilt voor een dokterspraktijk in haar fictieve geboorteplaats Pratappur.
De serie is inmiddels aan zijn tweede seizoen begonnen. Er komt zeker ook een derde vanwege de enorme invloed die het heeft op het sociale gedrag van de Indiërs.
Ouderwets
Directeur Poonman zat voor het begin van ‘Ik ben een vrouw en ik kan alles bereiken” behoorlijk met haar handen in het haar. “Het lukte ons maar niet zoals in de buurlanden Nepal, Pakistan en Sri Lanka de overbevolking terug te dringen. Wat we ook bedachten aan geboortebeperkingsvoorlichting, het sloeg niet aan. We waren te ouderwets denk ik.”
Tot ze een aflevering zag van het Zuid-Afrikaanse TV programma ‘Soul City’, over het alledaagse leven van vrouwen en de afname van het aantal HIV besmettingen. “De serie opende mijn ogen. Ik begreep dat je met vermaak mensen kunt onderwijzen. Als je het goed aanpakt, kun je in korte tijd sociale normen behoorlijk veranderen”, vertelt Muttreja.
Ik begreep dat je met vermaak mensen kunt onderwijzen
Met haar team bracht ze een jaar door op het Indiase platteland om de problemen waar vooral vrouwen mee kampen te onderzoeken. Het ontbreken van seksuele gezondheidsprogramma’s opende haar ogen. Ze ontdekte dat vrouwen, maar even zo zeer mannen, nauwelijks op de hoogte zijn van de voordelen van condooms. Vrouwen laten zich in de meeste gevallen steriliseren of eenmaal zwanger aborteren. De operaties worden gebrekkig uitgevoerd waardoor een op de 10 vrouwen tijdens de behandeling sterft
Vrouwen kosten geld
“Het aborteren van baby meisjes of ze vermoorden als ze eenmaal zijn geboren, was nog zo’n enorm probleem waar we geen vat op kregen”, legt de directeur uit. Vrouwen stellen weinig voor in India. Ze kosten geld. Als ze trouwen moet de familie een flinke bruidschat meegeven aan haar schoonouders. Die zijn na de overdracht verantwoordelijk voor haar. Zonen nemen hun vader en moeder in huis als ze straks financieel en lichamelijk hulpbehoevend zijn. “Maar het categorisch doden van meisjes heeft er wel voor gezorgd dat er meer mannen dan vrouwen zijn in India. Hele dorpen hebben een tekort aan bruiden. Wat we ook deden, we kregen die gedragsverandering er maar niet door.”
Tot dokter Mathur in een van de eerste afleveringen terugkeert naar haar dorp. Haar zus werd door haar schoonfamilie gedwongen haar baby, een meisje, te aborteren. Ze overlijdt na de foute medische behandeling. Bijna heel India huilde met de mooie, jonge dokter mee.
Bollywoodsterren
De beroemde bollywoodsterren, die in de televisieserie meespelen, hebben een positieve invloed op het volk. “Als de vader van het Indiase witte doek Amitabh Bachchan de ouders vriendelijk verzoekt hun kinderen tegen polio in te enten, dan luisteren ze naar hem”, zegt de antropoloog Shoma Munshi. Ze schreef twee boeken over het verschijnsel de Indiase soap opera.
Haar stelling zou wel eens kunnen kloppen. Na de eerste serie zei bijna 40 % van de Indiase vrouwen tegen kindhuwelijken te zijn, terwijl voor de soap 25% het er nog mee eens was.
Niemand vertrouwt de politie of de regering. Maar iedereen vertrouwt een Bollywood ster
De houding ten opzichte van huiselijk geweld is ook aan het veranderen. Na het kijken van “Ik ben een vrouw en ik kan alles bereiken” vond 30% van de mannen dat je een vrouw niet mag slaan. Eerder had 22 % er geen moeite mee.
“Niemand vertrouwt de politie of de regering. Maar iedereen vertrouwt een Bollywood ster”, legt antropologe Munshi uit.
Toch kan nog niet elk onderwerp in de soap worden besproken. Op homoseksualiteit ligt een taboe. Evenmin mag seks voor het huwelijk worden aangekaart. Wellicht dat de makers van de populaire dramaserie het in de derde aflevering wel aandurven. Over menstruatie, masturbatie of voorbehoedsmiddelen werd voorheen ook gezwegen. De Bollywood sterren nemen graag opnieuw het voortouw.
