De rechtse strijd tegen ‘verlinkst’ onderwijs

Een en ander leverde Baudet in Nederland een golf van kritiek op, maar wereldwijd is hij nauwelijks een afwijking. Ook in bijvoorbeeld Brazilië, Hongarije, India en Polen heeft nieuw rechts de aanval  op het onderwijs ingezet.

Vooral de overeenkomst met Brazilië is opvallend. Al in 2004 werd daar de ESP (Escolha Sem Partido, oftewel Onpartijdig Onderwijs) gelanceerd. Ook de ESP creëerde een meldpunt waar studenten zich kunnen beklagen over ‘linkse indoctrinatie’ en ‘genderideologie’.

Verder wil de ESP dat een leraar bij wet verboden wordt te eenzijdig een bepaalde ideologische, morele of politieke mening te promoten. Tot een wet is het nog niet gekomen, maar met de verkiezing van Jair Bolsonaro tot president staat het Braziliaanse onderwijs meer dan ooit onder druk.

Volgens voormalig astroloog Carvalho hebben de cultuurmarxisten sinds 1968 onderwijs, media en culturele instellingen overgenomen met als doel het vernietigen van alle private eigendom en het omverwerpen van de westerse beschaving. Voor eenieder die bekend is met de ideeën van Cliteur en Baudet zal dat herkenbaar klinken.

“Maar toen hij twee ministers benoemde, moest ik hem wel serieus nemen”, vervolgt hij. “Qua stijl en inhoud is de invloed van conservatief Amerika onmiskenbaar: Carvalho is in wezen het gezicht van de Tea Party in Brazilië.”

Op voorspraak van Carvalho benoemde Bolsonaro twee van diens volgelingen, Ernesto Araújo en Ricardo Vélez Rodríguez, tot respectievelijk minister van buitenlandse zaken en onderwijs. Laatstgenoemde, een 76-jarige theoloog, begon zo enthousiast ‘foute’ ambtenaren te ontslaan dat zijn positie binnen drie maanden onhoudbaar was.

De plannen leidden tot massale demonstraties. Miljoenen mensen in het hele land gingen de straat op. Hoewel Bolsonaro pas zes maanden op het rode pluche zit, wankelde zijn troon al zodanig dat ook zijn aanhangers de straat op gingen.

Volgens premier Narendra Modi en diens hindoe-nationalistische Bharatiya Janata Partij (BJP) is India eigenlijk Hindoestan: het natuurlijk thuisland der hindoes, directe afstammelingen van de Ariërs, de eerste en oorspronkelijke bewoners van het land. 2

Het herschrijven van de geschiedenisboekjes in overeenstemming met haar visie op India als ‘Hindoestan’ was van begin af aan dan ook prioriteit voor de BJP. Ook werden op tal van beleidsfuncties gelijkgestemden geïntroduceerd.

“Elke nationalistische beweging behoeft een culturele fundering”, legt India’s beroemdste historicus Romila Thapar uit. “Daarom speelt de geschiedenis zo’n belangrijke rol in het betoog van alle nationalisten. Zij ontlenen hun legitimiteit aan het verleden. Zij construeren een identiteit op basis van het verleden.”

Leerboeken werden herschreven. Volgens de regering om ‘onjuistheden’ te corrigeren. Volgens critici was het doel slechts om het onderwijs te spiegelen aan het christelijk nationalistisch ideaal dat Orbán nastreeft.

Verder werd de Central European University – gefinancierd door George Soros – gedwongen haar deuren te sluiten. En genderstudies werd afgeschaft, volgens de Hongaarse regering is het namelijk geen studie maar een ideologie.

‘De regering is van mening dat mensen worden geboren als man of vrouw’, zei een woordvoerder vorig jaar oktober. ‘Wij vinden het niet acceptabel om te praten over sociaal geconstrueerde ‘genders’, in plaats van biologische seksen.’

Ze legt uit dat daartegenover staat hoe genderstudies een fluïde begrip van zelf en maatschappij bevorderen. Met name door gender te begrijpen als iets dat gevormd en geïnterpreteerd wordt door een gegeven sociale norm in plaats van een biologisch feit. Door traditionele concepten zoals identiteit en seksualiteit te bevragen destabiliseert genderstudies het extreemrechtse narratief van een oorspronkelijke ‘wij’ versus een vreemde ‘zij’.

De ESP is van mening dat de termen gender en seksuele diversiteit in zijn geheel uit het Braziliaanse onderwijs moeten verdwijnen. Volgens de door deze evangelische protestanten misbruikte argumentatie moet – in het kader van ‘onpartijdig onderwijs’ – respect voor de morele, seksuele en religieuze overtuiging van de leerling en zijn of haar familie zwaarder wegen dan wat de school belangrijk acht.

De American Association of University Professors (AAUP) sprak zich vorig jaar scherp uit tegen de ontwikkelingen in landen als Brazilië, Polen en Hongarije, die in strijd zijn met de wetenschappelijke consensus dat gender variabel is. Restricties zoals in Hongarije zijn bovendien in strijd met de academische vrijheid.

Politici en religieuze fundamentalisten zijn geen wetenschappers of academici, volgens het AAUP. ‘Hun motieven zijn ideologisch. Zij zijn het die ‘gender-ideologie’ beoefenen door te trachten de inzichten van bekwame academici met voeten te treden.’

‘Uiteraard begint dat met het stoppen van linkse indoctrinatie, het keren van de uitstroom van goede docenten en het snoeien in overdreven regelzucht’, schrijft Baudet. ‘Maar op termijn moet je ook nadenken over de inhoud van het curriculum: wat willen we nu eigenlijk dat leerlingen leren?’

Gezien de ontwikkelingen in landen als Brazilië, India en Hongarije – waar geschiedenis en genderstudies onder enorme druk staan – moeten we eerst eens goed nadenken voordat we politici onderwijs onder handen laten nemen.