De Erasmus Universiteit Rotterdam was begin november weer de ontmoetingsplaats voor de negende editie van de Max Havelaar Lezing. Deze dag, vol workshops en lezingen, staat elk jaar in het teken van armoedebestrijding met jaarlijks een nieuw thema. Dit jaar in de spotlights: inclusieve ontwikkeling, ofwel: hoe inclusief kan handel worden?
Er is alweer een jaar verstreken sinds de succesvolle Max Havelaar Lezing over de Sustainable Development Goals (SDG’s). Dit jaar werd het stokje overgedragen aan diverse experts op het gebied van inclusieve ontwikkeling. Tijdens de lezing werd er aandacht besteed aan het voornemen dat iedereen, dus ook de minderbedeelden in ontwikkelingslanden, meeprofiteren van internationale handel. Diverse sprekers spraken over hun ideeën en positieve ontwikkelingen op het gebied van inclusieve ontwikkeling.
Die reorganisatie van het systeem is een van de uitdagingen van onze tijd
[[{“fid”:”52060″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Max Havelaar Lecture 2015″,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Max Havelaar Lecture 2015″},”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”Max Havelaar Lecture 2015″,”style”:”height:327px; width:581px”,”class”:”file-file-styles-artikel-volle-breedte media-element”}}]]Terugblik op de Max Havelaar Lecture van 2015.
Inclusieve ontwikkeling
Inclusieve ontwikkeling is ontwikkeling waar iedereen profijt van heeft. Hieronder valt ook inclusive pricing, een eerlijke prijs betalen aan boerenorganisaties die de kosten voor duurzame ontwikkeling dekken. Hoewel het aantal mensen dat in armoede leeft de laatste decennia is verminderd, is het aantal mensen dat onder de armoedegrens leeft nog steeds hoog. Ook wordt de ongelijkheid tussen mensen onderling steeds groter, zowel in de arme als de rijkere landen. Deze ongelijkheid heeft een negatieve impact op de economische groei en hier moet iets aan gebeuren.
De natuur is de drijfveer van onze economie
Rob van Tulder, hoogleraar en een van de organisatoren van het evenement, legt tijdens de opening van de lezing uit dat voorheen werd gedacht dat economische groei van bovenaf goed zou zijn voor alle bevolkingslagen. Dit zogeheten trickle down effect blijkt niet op deze manier te werken. Inclusieve ontwikkeling moet er voor zorgen dat iedereen uit de samenleving kan meeprofiteren van handel. Bij inclusieve ontwikkeling wordt de trickle down theorie losgelaten en de belangen van iedereen meegenomen. Niet als luxe maar als randvoorwaarde voor duurzame groei.
De man die het groene licht zag
Pavan Sukhdev, oud bankier, is een van de belangrijkste sprekers dit jaar, hij wordt aangekondigd als de man ‘die het groene licht zag’ en is bekend van zijn TED talk in 2011. De spreker maakt zich sterk voor de natuur. Volgens hem heeft de natuur veel waarde en zijn grote delen van de wereld er afhankelijk van, maar wordt er niets voor betaalt. Sterker nog, ontbossing en klimaatverandering zijn een alsmaar groter probleem.
“Er zijn fundamentele uitdagingen voor de wereld, maar er zijn ook oplossingen. Hoewel er steeds meer natuur verloren gaat kunnen we het systeem veranderen door samen te werken. Die reorganisatie is een van de uitdagingen van onze tijd.” Iedereen kan daaraan meehelpen en voornamelijk studenten: “Students of today are the leaders of tomorrow”, vindt Sukhdev.
[[{“fid”:”52061″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Pavan Sukhdev: Put a value on nature!”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Pavan Sukhdev: Put a value on nature!”},”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”Pavan Sukhdev: Put a value on nature!”,”style”:”height:327px; width:581px”,”class”:”file-file-styles-artikel-volle-breedte media-element”}}]]
De mindset van de mens
Om te beginnen moet volgens Sukhdev de mindset van mensen veranderen: “Ik denk dat er veel verkeerde educatie is, te veel jonge mensen houden zich vast aan een model van kapitalisme. We moeten met zijn allen gaan inzien dat de natuur de drijfveer is van de economie.”
Een belangrijk aspect is dat bedrijven transparant moeten zijn over hun impact op de natuur. In Sukhdev’s TED talk uit 2011 wordt Puma genoemd als enige organisatie die open en transparant is, volgens hem gaat dit nu al veel beter. “Meer dan vijftig organisaties doen mee aan een pilot waarbij hun impact op de natuur wordt gemeten. Dit is wat we van bedrijven mogen verwachten.”
Nederland presteert bovengemiddeld als het gaat om duurzame handel
Volgens de spreker doet Nederland het heel goed als het gaat om duurzame handel. “Nederland presteert bovengemiddeld en het aantal initiatieven en het aantal mensen dat betrokken zijn is indrukwekkend.” Zo heeft minister Ploumen inclusieve ontwikkeling meegenomen in de Nederlandse programma’s voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Ook binnen het Fairtrade netwerk zijn mooie voorbeelden te vinden. Zoals de chocolade van Tony’s Chocolonely, de supermarkt Plus die geheel is overgestapt op Fairtrade gecertificeerde bananen en de gemeente Amsterdam die eerlijke handelsvoorwaarden concreet opneemt in haar inkoopbeleid.
Diverse invalshoeken
“Er zijn verschillende sprekers uitgenodigd zodat het onderwerp vanuit diverse invalshoeken kan worden belicht”, weet Van Tulder. Zo sprak Wilbert Flinterman van Fairtrade International over een leefbaar loon. “Een leefbaar loon is een mensenrecht, dit hebben mensen nodig om gezond en sterk te blijven en om zichzelf te kunnen ontwikkelen. Op dit moment werkt de waardeketen zo dat kopers de leveranciers beïnvloeden. Zij moeten de werknemers betalen. Een loon is afhankelijk van het aantal kopers, kwaliteit, competitie, aanbod, solidariteit, onderhandelingskracht en productiviteit. Het internationale Fairtrade keurmerk streeft naar hogere lonen voor arbeiders. Op dit moment meten we wat het kost voor een familie om op een bepaalde plek een fatsoenlijk leven te leiden”, aldus Flinterman.
Een minimumloon is een mensenrecht
Naast Sukhdev waren er meer sprekers. Joseph Ubutu sprak over zijn telecombedrijf Safaricom. Dit telecombedrijf produceerde het beroemde MPesa systeem in Kenia, waarmee circa 26 miljoen hoofdzakelijk arme mensen werden bereikt. Door middel van ‘financiële inclusie’ is hun leven nu aanzienlijk verbeterd. Safaricom gebruikt deze ervaring nu ook om aanpalende projecten in onder meer verkiezingen en gezondheidszorg te organiseren.
Het effect van dit soort inclusieve business modellen blijkt zeer groot. Irene Visser van Netherlands-African Business Council vertelt over het leggen van contacten tussen Nederlandse en Afrikaanse bedrijven om zo de potenties van het continent te kunnen benutten.
Een jaarlijks evenement
“Eerdere edities van de Max Havelaar Lezing gingen over generatie y, waardeketen, macht, klimaatverandering en de SDG’s”, zegt Van Tulder enthousiast. Tijdens de lezingen van afgelopen woensdag werden de SDG’s ook weer even aangeraakt. Doel 1 wil armoede direct bestrijden, en alle andere doelen hebben indirect flinke raakvlakken, vooral met armoede. Naast lezingen en workshops werd tijdens de Max Havelaar Lecture dit jaar ook de KPN SDG challenge uitgereikt, een prijs voor jonge entrepreneurs. Deze werd gewonnen door Carlijn Bettink met haar idee: Pearltect. Deze armband is bedoeld als bescherming voor vrouwen tegen geweld. Zodra de knop op de armband wordt ingedrukt verspreid deze een onaangename geur die opdringerige mannen weg zal jagen.
De academische lezing wordt op de Erasmus Universiteit gehouden, maar is open voor een divers publiek. Zowel studenten als beleidsmakers en mensen uit het bedrijfsleven ontmoeten elkaar ieder jaar. Het evenement is een initiatief van het Partnerships Resource Centre aan de Erasmus Universiteit, samen met Max Havelaar en Young & Fair.
Over het onderwerp van de tiende editie van de lezing wordt vanaf nu hard gebrainstormd. Heb jij een goed idee? Rob van Tulder nodigt iedereen van harte uit om hier over mee te denken.
