John, de directeur en deelnemer van de partnerorganisatie met wie ik het traject Talent Beyond Limits in Ghana opgezet heb, legde met 1 enkele opmerking zojuist een zeer belangrijk fundament voor het slagen van ons programma. Zie vorige blog: A new common future. Een fundament voor het werkelijk realiseren van duurzame ontwikkeling en partnerschap.
Hij zei: "If we want all these brains together, create something special, we should start with learning more about each other. What are our common values and passions, can we identify them? What are the commonalities? We must create a group identity first. If we want to grow a mango tree, do we identify the mango? Let us start on a solid ground. My work is congruent with my values, myself…. "
Een cruciaal uitgangspunt voor het begrijpen van de wereld in jezelf en de wereld van een ander, is het onderzoeken van de waarden waarmee je in het leven staat. Waarden vormen het fundament in jezelf en het referentiekader waarmee je naar de wereld kijkt. Het bepaalt de wijze waarop je denkt en handelt.
Vanuit de sociale wetenschappen wordt gesteld dat, naast opvoeding, waarden in de cultuur het eerste zijn dat kinderen leren. Maatschappelijke waarden worden beïnvloed door historische gebeurtenissen en bijvoorbeeld de rol van religie. Cultuur is de verzameling van de diepgewortelde en vaak onbekende waarden die bepalen wat we denken en voelen. De maatstaf voor wat normaal is voor ons en abnormaal voor een andere persoon.
Dit meten of oordelen gebeurt hoofdzakelijk impliciet en niet bewust. Waarden zijn dan ook vaak niet direct zichtbaar voor onszelf en voor buitenstaanders. Desalniettemin kunnen ze afgeleid worden uit de wijze waarop mensen acteren of een groep mensen acteert in verschillende omstandigheden en situaties.
Terug naar het programma. John slaat, op basis van waarnemingen in het proces tussen Nederlanders en Ghanesen, een brug naar waarden en het belang daarvan. Hij acteert in dit moment op deze wijze, omdat hij aanvoelt wat nodig is om werkelijk duurzaam partnerschap te kunnen realiseren. Op individueel niveau, binnen onze groep/team, onze organisaties, maar ook in het grotere geheel van de maatschappij.
Ik laat de Nederlanders en de Ghanesen in hun eigen groep de 5 kernwaarden van hun land /cultuur bepalen. De uitkomst kan bijna niet mooier. Het verschil tussen twee werelden bijna niet duidelijker belicht. Samen hebben we het vervolgens over de betekenis hiervan en de wijze waarop ze zichtbaar zijn in de maatschappij en het gedrag van mensen.
De 5 kernwaarden
Voor Ghana: respect, hospitality, peace, grattitude, love
Voor Nederland: personal freedom, equality, hard working, strive for consensus, reliability
Als ik ze met elkaar vergelijk, dan zie ik de masculiene, prestatiegerichte maatschappij die Nederland overwegend is (geworden) en de meer feminine, verbindende maatschappij die Ghana (nog) is.
Waarom zouden wij een land en haar mensen willen veranderen, terwijl zij bieden waar juist vele mensen hier in het Westen hard naar op zoek zijn? En terwijl zij al hebben wat wij hier in het Westen nog flink nodig zullen hebben, willen we op alle niveaus een samenleving realiseren waarin duurzaamheid een waarde wordt?
Wil een persoon of organisatie werkelijk veranderen naar sociaal ondernemerschap of bijdragen aan duurzaamheid, zal men eerst terug moeten naar de basis, het fundament, het bestaansrecht. Dat betekent ook het lef hebben om voorbij de hype, voorbij het imago en voorbij het eigen belang te gaan. Het lef hebben om werkelijk in alles te acteren vanuit waarden die horen bij sociaal ondernemerschap en duurzaamheid. En dat is exact wat wij nu nog kunnen leren van de aanwezige maatschappelijke waarden in Ghana.
Nu nog. Want als we zo door gaan en vanuit het Westen het beeld blijven geven van de materialistische maatschappij die voor het geluk in Afrika kan zorgen, gaan juist deze duurzame waarden ook verloren. Respect, dankbaarheid, liefde, gastvrijheid en vrede.
Laat ik toevoegen dat er al volop beweging is in onze samenleving. Er is een roep dat het anders moet. Een steeds grotere stem dat ontwikkelingssamenwerking niet werkt zoals het tot nu toe gegaan is en die met alternatieven komt, met name op het gebied van ondernemerschap. Een steeds grotere stem ook die het belang van duurzaamheid verkondigt.
Valkuil is vervolgens dat we massaal met een nieuwe visie komen die HET allemaal WEL zou moeten realiseren in ontwikkelingslanden. Zonder stil te staan bij de werkelijk toegevoegde waarde hiervan voor een maatschappij die NIET de onze is.
Wat is dan precies de waarde van waarden? Dat het handvat biedt voor het realiseren van een fundament. Een platform van waaruit het mogelijk wordt het beste van verschillende (leef)werelden te verenigen.
Welkom bij Talent Beyond Limits!
Ben jij professional met minimaal 5 jaar werkervaring en op zoek naar meer zingeving in je werkende leven? Kijk op www.talentbeyondlimits.nl en sluit je aan bij ons groepsprogramma naar Ghana in het najaar van 2013.
