Achtergrond

De wereld verbeteren? Word aandeelhouder!

Een taart in het gezicht van een CEO? Jezelf vastketenen aan een om te zagen boom? Dat is ouderwets actievoeren. Anno 2015 word je als wereldverbeteraar aandeelhouder van een multinational en ga je naar de jaarlijkse vergadering om het bestuur (bijvoorbeeld van Shell) aan de tand te voelen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Talloze zoete taartjes bij de koffietafel, serveerders die rondlopen met warme miniquiches en verrek, er zijn zelfs bio-broodjes (met eiersalade en spek, dat dan weer wel): het is goed toeven in de foyer van het Circustheater in Scheveningen tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Shell. Naast het lunchbuffet staan drie jongens van de Universiteit Twente met een groepje grijsharige dagjesmensen te praten over hun project: de bouw van een waterstofauto waarmee ze meedoen aan de Shell Ecomarathon. Belangstelling hebben ze genoeg, vertellen de studenten, maar niet van de archetype investeerders. “Vooral de opaatjes en omaatjes die een dagje uit zijn komen langs”, lachen ze.

 

Hoe gaat dat eigenlijk, zo’n vergadering?
Alle vennootschappen zijn verplicht om jaarlijks een aandeelhoudersvergadering te houden, waarin hun financiële jaarrekening moet worden goedgekeurd door de aandeelhouders. Dat gebeurt door stemmingen. Ook benoemingen en decharges van het bestuur en de directie gebeurt met stemmen.
Tijdens de vergadering is er ook uitgebreid de ruimte vragen te stellen aan de directe over het gevoerde beleid, de resultaten en de gekozen strategie.

In de theaterzaal vindt de echte actie plaats. Daar stellen tientallen mensen vragen aan de Raad van Bestuur van Shell over de activiteiten van het afgelopen jaar, en strategische keuzes voor de toekomst. Het thema duurzaamheid staat bovenaan het vragenlijstje. Dat is iets van de laatste jaren, merkt Don Gerritsen van de VBDO (Vereniging Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling). “Je ziet in toenemende mate dat investeerders geïnteresseerd zijn in maatschappelijk verantwoord ondernemen, en daar ook vragen over stellen tijdens de aandeelhoudersvergadering”, zegt hij. Gerritsen kan het weten, hij komt namens de VBDO-leden (waaronder banken, hogescholen, ngo’s en verzekeraars) al jaren over de vloer bij Shell om duurzaamheidsonderwerpen aan te snijden.

Klimaatverandering op de agenda

Dat de macht van aandeelhouders groter is dan je zou denken, bewijst resolutie 21. Dat is een voorstel dat tijdens de vergadering vorige week van Shell werd ingediend door een coalitie van investeerders onder de noemer “Aiming for A”. Een van de initiatiefnemers, Matt Crossman van vermogensbeheerder Rathbone Greenbank Investments, legt uit: “We vragen bedrijven om meer informatie te geven aan investeerders over hoe klimaatverandering invloed heeft op het bedrijfsmodel. Het is een voet tussen de deur om CO2-uitstoot op de agenda van de bedrijven te houden”, zegt hij. “We hoopten zo’n 20 tot 30 procent van de investeerders achter de resolutie te krijgen, maar het bestuur van Shell schaarde zich erachter. Dat was fantastisch nieuws.”

De resolutie is met 98,9% van de stemmen aangenomen. Dezelfde resolutie is ingediend en aangenomen bij BP, en staat ook bij het Noorse StatOil op de agenda. “De sleutel tot succes was voor ons dat we veel tijd hebben gestoken in de formulering van de resolutie en ondertussen contact bleven houden met Shell. Daarnaast hebben we veel steun verzameld bij andere investeerders, die de resolutie ook ondertekenden.”

Gerritsen van de VBDO is “verheugd” over de resolutie en de “toegenomen transparantie”. Maar met een kritische noot: “Toename van transparantie wil nog niet zeggen dat dat Shell ook z’n bedrijfsmodel gaat veranderen. Het is een stap in de goede richting, maar het is onze rol als waakhond om ze nu ook aan toezeggingen te houden.”

 

Toename van transparantie wil nog niet zeggen dat Shell ook z'n bedrijfsmodel gaat veranderen

Op de korrel

De aandeelhoudersvergadering is niet alleen een platform voor clubs van de grote institutionele beleggers. Ook individuele aandeelhouders kunnen er terecht: voor 35 euro ben je al aandeelhouder van Shell en heb je spreekrecht op de vergadering. Wat ook gebeurt: actie- en campagnegroepen zoals Milieudefensie hebben een aantal aandelen, en geven daarmee toegang tot de vergadering voor individuen die iets te zeggen hebben.

Op die manier kwam Nicolette Marié uit Groningen afgelopen dinsdag in Scheveningen terecht. Ze hield een emotioneel betoog over hoe ze haar huis al vier jaar niet kan verkopen, maar vreest voor de veiligheid van haar gezin nu de aardbevingen frequenter en intenser worden. Ze houdt Shell, als grootaandeelhouder van NAM, daar verantwoordelijk voor. “Ik wilde antwoorden op vragen die nooit beantwoord zijn, maar ik wilde vooral een podium om aandacht te vragen voor de grote risico’s die wij lopen. De kans op een dijkdoorbraak of het Chemiepark in Delfzijl dat in de lucht gaat, is weliswaar klein, maar naar wettelijke maatstaven ongeoorloofd groot. Geen enkel ander bedrijf mag dit in Nederland.” Ze had het gevoel redelijk serieus genomen te worden: “Niet alle mannen en vrouwen van het bestuur zaten op het puntje van hun stoel. Maar meneer Van Beurden heeft mij wel op de korrel, hij neemt me héél serieus.”

 

'Kan het bestuur van Philips niet wat doen aan de repareerbaarheid van Senseo's?'

Het voordeel van de aandeelhoudersvergadering is: alle vragen mogen. Bij de vergadering van Philips eerder deze maand stond de voorgenomen splitsing van de lichtafdeling van het bedrijf op de agenda – een historisch moment, want de lichtafdeling is waar Philips groot mee is geworden. Maar tijdens de vergadering stond ook een vrouw op die vrijwilliger is bij het Repair Cafe in Bilthoven en vond dat er wel heel veel Senseo’s langs gebracht werden. Kon het bestuur niet wat doen aan de repareerbaarheid van haar apparaten?

 

Follow this

Volgens Gerritsen van VBDO heeft ieder zo z’n eigen aanpak om verandering teweeg te brengen. “De een is wat activistischer dan de ander, verschillende manieren kunnen effectief zijn.” Maar, voegt hij toe, “ik denk niet dat één keer verschijnen op de aandeelhoudersvergadering veel zoden aan de dijk zet.” Gerritsen kiest daarom liever voor de “constructieve relatie”: de VBDO heeft ook tussen vergaderingen door contact met beursgenoteerde bedrijven. En monitort ondertussen actief of bedrijven zich houden aan gemaakte afspraken.

Mark van Baal vraagt tijdens de vergadering namens Follow This aan Shell om zo snel mogelijk over te schakelen op duurzame energie. CEO Ben van Beurden legt uit waarom hij denkt dat dat niet mogelijk is. Bron: youtu.be
Nieuwe speler op dat vlak is Follow This: een beweging van aandeelhouders van Shell die het bedrijf oproept volledig over te schakelen op duurzame energie. In twee maanden tijd zijn 500 mensen lid geworden, die samen 10.000 aandelen hebben. Initiatiefnemer Mark van Baal vroeg Shell niet de “nieuwe Kodak” te worden: “Ik denk dat Shell onderschat hoe hard duurzame energietechnologieën groeien. Die technologie wordt alleen maar goedkoper, terwijl fossiele energie steeds moeilijker uit de grond te halen is.” Daarom riep Van Baal Shell op te zorgen dat het in 2030 een volledige duurzame energiebedrijf is. Maar Van Beurden wilde er niet aan. Hij herhaalde wat hij al vaker heeft gezegd: de energiebehoefte in de wereld stijgt en alleen door in fossiel te investeren kan daaraan worden voldaan. Van Baal: “Tsja. Shell is zo lang met olie bezig geweest dat ze niet meer zien dat het ook anders kan.”

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons