Deze bioloog ontwikkelt een vaccin voor Afrika (want wij kopen alles op)

Met zijn team van Het African Center of Excellence for Genomics of Infectious Diseases (ACEGID) wist hij de specifieke eigenschappen van twee virusvarianten in Nigeria bloot te leggen, en die van een aantal andere varianten in naburige landen. De eerste testresultaten zijn positief: Happi’s vaccin bleek bij dieren in 98 procent van alle gevallen tegen corona te beschermen. “De volgende fase – testen op mensen – willen we doen in verschillende Afrikaanse landen, onder verschillende bevolkingsgroepen. Mensen met een verschillende afkomst reageren anders op vaccins, dat weten we al van eerdere virussen.”

Happi’s inspanningen voor het Afrikaanse vaccinatieprogramma zijn helaas hard nodig. “Door westers vaccinatie-nationalisme mist Afrika straks de boot”, aldus Happi via Zoom vanuit de Nigeriaanse stad Ede. “In Afrika kan het vaccineren pas beginnen als in Amerika, Europa, China en India iedereen is gevaccineerd. Ze geven pas hun vaccins vrij als ze het beest in hun eigen achtertuin hebben gedood. Tenzij wij het heft in eigen handen nemen, wordt Afrika dus aan haar lot overgelaten.”

Dat doen meer landen om hun eigen belangen veilig te stellen en een buffer op te bouwen in het geval een leverancier, zoals AstraZeneca nu in Nederland, niet (op tijd) levert. Welvarende landen hebben weliswaar beloofd om geld te doneren aan Covax, de inkooporganisatie waarin 92 landen met veel lage en middeninkomens zijn verenigd (zie kader). Maar dat gebeurt pas nadat ze eerst hun eigen doses veiliggesteld hebben via een overeenkomst met de farmaceut van hun keuze.

Volgens de Afrikaanse Unie zijn er op korte termijn slechts 50 miljoen doses beschikbaar. De gevolgen noemt moleculair bioloog Happi desastreus. “Vergeet niet: voordat Afrika aan de beurt is zullen de vaccins eerst worden verkocht aan andere, niet-westerse landen met een grotere portemonnee.”

Om het nog zuurder te maken: landen die moeten wachten met vaccineren, hebben ook nog eens minder keus. Omdat welvarende landen de uitgebreider geteste vaccins opkopen, zoals die van Pfizer-BioNTech en Moderna, blijven er voor de Covax-landen alleen vaccins over uit China en Rusland. Die zijn niet onder een groot publiek getest.

En dat terwijl Zuid-Afrika heel hard getroffen is door corona. Het land, dat al vroeg een avondklok invoerde en op slot ging, werd eerder juist geprezen om zijn corona-aanpak. Maar nu een nieuwe besmettelijke variant is opgedoken en de winter eraan komt, stromen de ziekenhuizen weer vol. ‘Onze vrienden gaan dood. Doktoren gaan dood. Aspen had op zijn minst kunnen zeggen: 10 procent van die vaccins blijft in Zuid-Afrika. Het is niet alsof we dit niet anders hadden kunnen organiseren’, zei Glenda Gray, hoofd van de Medical Research Council in Zuid-Afrika, eerder tegen NRC.

Vorige week werd bekend dat de EU aan een systeem werkt waardoor lidstaten gezamenlijk vaccins kunnen delen met landen op de Balkan, in Afrika en in Azië. Maar het is nog afwachten vanaf welke vaccinatiegraad landen bereid zijn dat te doen en in welke mate. Intussen wordt er in Nigeria dus hard gewerkt aan een alternatief van eigen bodem – onder anderen door Christian Happi, die geen tijd verspilt. “De Ebola-epidemie hadden we in 93 dagen onder controle, maar dit duurt al een jaar.”