Janna Bongers Beeld: Coco Olakunle

Deze student laat zien dat duurzaam eten niet moeilijk hoeft te zijn

Janna Bongers wil bijdragen aan een wereld waarin duurzame voeding heel normaal is. Met een team studenten onderzoekt ze wat de belangrijkste basistips zijn én hoe je zoveel mogelijk mensen bereikt. ‘Er is geen poespas voor nodig: maak gewoon lekker boerenkool!’

Door 9 december 2020
CO2-uitstoot duurzaam eten duurzaamheid food Goal Getters lokaal eten SDG12
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Hoe vaak moeten we horen dat de planeet kapot gaat door onze levensstijl, voordat we écht iets veranderen? Voor Janna Bongers (20) was één studievak voldoende. Als eerstejaarsstudent aan Maastricht University College volgde twee vakken over klimaatverandering en duurzaamheid: “Dat opende m’n ogen. Ik had echt zoiets van: ik moet er nú iets aan doen, dadelijk is het te laat.” Ze moet er nu om lachen: “Ik heb letterlijk uitgerekend wanneer de wereld zou instorten.”
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.
Inmiddels woont Bongers in een studentenhuis in Tilburg, waar ze Entrepreneurship & Business Innovation studeert. Want alles staat in het teken van haar eigen bedrijf Prepit, waarmee ze mensen wil aansporen om duurzame voedingskeuzes te maken; zoals ze zelf ook is gaan doen. “Want als ik in één keer zo’n omslag kon maken, dan kunnen anderen dat ook. Maar ik kan natuurlijk niet iedereen die lesboeken voorschotelen; ik moest een andere manier vinden om mensen te bereiken.”

Momenteel deelt ze vooral handige tips en weetjes op haar website en Instagram; ook zit ze in de testfase van ‘Prepit@Home’, waarbij ze duurzame maaltijdpakketten verkoopt aan gezinnen. Momenteel halen zo’n twintig gezinnen wekelijks een recept plus pakket ingrediënten op. In de toekomst wil Bongers Prepit uitbreiden zodat ze de maaltijdpakketten landelijk kan leveren, en misschien cursussen geven aan scholen en bedrijven: alles om steeds meer mensen eenzelfde eye opener te geven die zij had.

Houd het simpel

Beeld: Coco Olakunle
Bongers komt uit Thorn, een klein dorpje in Midden-Limburg, waar nog geen enkele vegan tent te vinden is. “De meeste mensen eten gewoon nog dagelijks vlees, aardappelen en groente; ik was me zelf ook nooit zo bewust van duurzame voeding.” Met Prepit richt ze zich dan ook niet op de kleine minderheid die al aan de plantaardige burgers is, en nu wil weten welke het állerduurzaamst is. “De cijfers tonen aan dat de vleesconsumptie juist stijgt, en niet afneemt. Dus ik denk dat je veel meer impact hebt door de basistips – eet plantaardig, eet meer peulvruchten, koop lokaal geproduceerd en seizoensgebonden – te delen met de enorme groep die helemáál nog niet met duurzame voeding bezig is.”

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door PREPIT (@prepit.nl)

De tips delen is één ding; maar hoe zorg je dat mensen ermee aan de haal gaan? Die vraag legde ze afgelopen zomer voor aan haar eigen team van onderzoekers. Ze stuitte namelijk op een project van Wageningen University, waarbij masterstudenten studiepunten halen door onderzoek te doen voor een bedrijf. Een team van studenten uit verschillende vakgebieden bogen zich over twee vragen voor Prepit: wat zijn nou de belangrijkste tips op het gebied van duurzame voeding, en hoe stimuleer je mensen om duurzame keuzes te maken?

“

Seizoensgebonden eten is misschien nog wel belangrijker dan lokale producten eten

Stap één: houd het simpel. Bongers: “Ik gebruikte eerst veel uitgebreide grafieken, maar de gemiddelde consument haakt dan af, bleek uit het onderzoek. Ik kan beter ‘eetwissels’ gebruiken om het overzichtelijk te houden: vervang bijvoorbeeld één kilo rundvlees door één kilo bonen, en dan scheelt het ongeveer 30 kilo CO2-uitstoot. En voor de mensen die wél de diepte opzoeken, wil ik uiteindelijk een blog maken waar ik via Instagram naar kan doorverwijzen.”

Uit het onderzoek van de Wageningse masterstudenten bleek ook dat seizoensgebonden eten misschien nog wel belangrijker is dan het eten van lokale producten. Over de gehele voedselketen heeft voedseltransport via vrachtwagens en schepen niet zoveel impact; het vliegtuig is weer een ander verhaal.

Maar nog belangrijker is dat bij het verbouwingsproces zo min mogelijk uitstoot komt kijken. Je zou daarom de kassen kunnen vermijden, maar er bestaan ook duurzame kassen; dat wordt dus al snel ingewikkeld. Om het simpel te houden deelt Bongers maandelijks welke Nederlandse groente- en fruitsoorten er in het seizoen zijn; dat is altijd de meest duurzame keuze. Af en toe deelt ze meer specifieke informatie, zoals de ‘food passports’ die ze in samenwerking met de masterstudenten maakte. Deze laten in één oogopslag alle voor- en nadelen van een product zien.

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door PREPIT (@prepit.nl)

‘Maak lekker boerenkool’

Over chiazaad, quinoa of andere ‘superfoods’ zul je weinig vinden op Prepit: “Ik gebruik niet zoveel poespas. Ik wil spelenderwijs laten zien dat het niet zo moeilijk hoeft te zijn: eet gewoon een appel of peer uit Nederland, eet wat minder vlees, maak lekker boerenkool of een pompoensoepje.” Duurzaam eten hoeft ook niet duur te zijn: om dat duidelijk te maken heeft ze haar rubriek ‘groene aanbiedingen’, waarin ze een aantal supermarkten afgaat en deelt welke duurzame producten en vleesvervangers er in de aanbieding zijn.

De maaltijdpakketten van Prepit@Home zijn eigenlijk haar nieuwste manier om te laten zien hoe makkelijk duurzaam eten is. Elke donderdag zijn de pakketten op te halen bij een pick-up point in haar geboorteplaats Thorn, en de recepten zijn voor iedereen online beschikbaar; na haar studie wil ze dit uitbreiden zodat de pakketten uiteindelijk haar verdienmodel vormen. “Op de website heb ik een kaart gemaakt waar mensen door heel Nederland kunnen aangeven waar ze zo’n ophaalpunt willen zien, zodat ze ook pakketten kunnen ophalen. Dat gaat best hard, maar ik moet nog even zien hoe ik dat ga uitvoeren; momenteel helpen alleen mijn ouders,” lacht ze.

“

Hoe meer er bij consumenten verandert, hoe meer druk er bij instanties komt om zich ermee te bemoeien

Eigenlijk is Bongers zelf ook verrast dat ze in zo’n korte tijd al meer dan duizend volgers kreeg: “Ik weet eigenlijk niet waarom dat zo snel ging. Ik blijf gewoon mezelf, en ik probeer het visueel aantrekkelijk te houden.” Zo bracht ze met behulp van de masterstudenten in kaart hoe groot het verschil in milieu-impact is tussen de gemiddelde plantaardige burger en een hamburger. In de reacties is er genoeg ruimte voor discussie over lekkere en minder lekkere opties.

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door PREPIT (@prepit.nl)

“Interactie werkt heel goed, heb ik gemerkt; in de toekomst wil ik meer aan volgers gaan vragen waar ze zoal over twijfelen als ze in de supermarkt staan, zodat ik gerichte informatie kan delen.” Doordat ze het contact met haar volgers opzoekt krijgt ze ook wel eens kritisch commentaar op zich afgevuurd, maar dat is meer dan welkom: bijvoorbeeld dat de noten die Prepit aanprijst, wel een erg hoge waterafdruk hebben (alhoewel nog altijd veel lager dan vlees).

Bongers is ook nog zoekende, geeft ze zonder schroom toe; ze heeft niet altijd een antwoord paraat, maar dat is ergens ook haar kracht, denkt ze. “Die persoonlijke insteek werkt juist motiverend: ik probeer te laten zien dat ik gewoon een student ben en ook maar wat doe. Mijn doel is ook niet dat mensen dankzij Prepit het perfecte duurzame dieet volgen, het gaat erom dat je stappen zet. Hoe meer er aan de ‘onderkant’, bij consumenten, verandert, hoe meer druk er ook bij grotere instanties zoals de overheid komt om zich ermee te bemoeien; die twee kunnen elkaar versnellen. Ik wil niemand afrekenen die het ‘fout’ doet, maar blijven aanmoedigen.”

'Juist nieuwe Nederlanders kunnen voedsel­vraagstukken oplossen'

Voormalig sterrenchef Dalila Sayd wil een duurzamer én socialer voedsellandschap.

Wat zijn de beste vlees- en zuivelvervangers?

De CO2-uitstoot van een vegaburger is praktisch even groot als die van kip.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons