‘We weten nooit wat we in het bos vinden: levende mensen, of lijken’

Sinds het begin van de humanitaire crisis (zie het kader onder aan dit artikel) in dit niemandsland aan de grens, zijn volgens officiële cijfers ten minste 17 personen overleden. Krzysztof en zijn partner Barbara, die soms met Krzysztof mee gaat zoeken, denken dat het er veel meer zijn. Er zijn namelijk plaatsen in de zogenaamde ‘rode zone’, drie kilometer van de grens, waar journalisten en ngo’s geen toegang toe hebben en waar lijken liggen te ontbinden, zegt Barbara. “Maar daar houd ik me niet mee bezig”, zegt ze vastberaden. “Als ik het bos in ga denk ik er niet aan dat ik mogelijk lijken zal tegenkomen. Ik ga levende mensen redden!”

Dat veranderde op een dag afgelopen september, toen ze tijdens een wandeling in het bos een Koerdische familie uit Irak tegenkwamen. Aanvankelijk was Barbara bang en wilde ze weglopen. “We zagen twee jongens die zich in de zon probeerden op te warmen. Het was al 10 uur ’s ochtends maar ze rilden van de kou. Toen ze ons zagen, vroegen ze om internet. In het midden van het bos, waar geen bereik is!” De communicatie verliep moeizaam, maar de jongens maakten duidelijk dat ze honger en dorst hadden. Ze brachten Barbara en Krzysztof naar een plek waar de rest van de familie verscholen zat. “Een groep van acht, met een kindje erbij. Daar kan je niet onverschillig voorbij lopen”, aldus Barbara. Twee dagen lang ging het stel terug om eten en thee te brengen. Op de derde dag was de groep weg.

In het begin ontmoetten Krzysztof en Barbara grote groepen mensen, soms van twintig personen. “We brachten eten voor ze mee. En dat was het. Mensen hadden honger maar waren niet uitgeput. De meesten zetten hun reis voort – het was nog redelijk warm.” Sinds half november verslechterde de situatie: de groepen werden veel kleiner, de toestand van sommige mensen werd zo alarmerend dat Krzysztof en Barbara enkele keren medici lieten komen – vrijwilligers met medische achtergrond die aan de grens actief zijn. Het ‘Poolse Centrum voor Internationale Hulp’ (Polskie centrum pomocy miedzynarodowej) heeft een toegewijd reddingsteam van vrijwillige artsen en verpleegkundigen.

Krzysztof en Barbara weten niet wat de volgende dag zal brengen. Wie ze tijdens hun wandeling zullen tegenkomen. “Als je het bos in gaat dan weet je niet wat je te wachten staat. Of niemand je achtervolgt. Het is raar. En volgend jaar? Je kan echt niet zeker zijn of je paddenstoelen of lijken zult vinden.”

Vlak voordat dit artikel gepubliceerd wordt, stuurt Barbara een bericht. Vanavond, na hun kerstavonddiner, gaan Krzysztof en zij het bos weer in. “We kunnen niet anders”, schrijft ze.

* Omwille van de veiligheid van de geïnterviewden zijn hun voornamen gefingeerd, en is ook hun precieze woonlocatie niet vermeld.