Dit weekend verzamelt tout noodhulpverlenend Nederland zich in Japan. Jeroen Jurriens, coördinator humanitaire hulp bij ICCO&Kerkinactie, legt uit waarom.
Jeroen Jurriens 
1.Wat is de ‘World Conference on Disaster Risk Reduction’ (WCDRR)’?
“WCDRR is een vierdaagse internationale conferentie over rampenreductie, georganiseerd door de Verenigde Naties (VN) in Sendai, Japan. Voornaamste doel van de top: een nieuw internationaal preventieverdrag sluiten om humanitaire rampen in te toekomst te verminderen in aantal en omvang. Van over de hele wereld komen delegaties naar Japan. Minister Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, red.) vertegenwoordigt Nederland, samen met een rits ambtenaren van verschillende ministeries. Ook aanwezig zijn Nederlandse ngo’s en bedrijven uit onder andere de watersector.”
2. Waarom wordt de conferentie juist nu gehouden?
“Uit de top moet een niet-bindend preventieverdrag komen. Zo’n overeenkomst bestaat al sinds 2005, maar die loopt eind dit jaar af. Daarom proberen regeringen nu tot een nieuwe verdrag te komen. Afgelopen jaar zijn er al consultatierondes per regio geweest, waarna alle ideeën en tekstvoorstellen in twee internationale sessies bijeen zijn gevoegd tot een ‘draft’. Deze is verder besproken tijdens een derde sessie in januari en inmiddels staat ongeveer 65 procent van de verdragstekst vast. Het gaat dit weekend dus om de overgebleven 35 procent van de tekst.”
Wat is rampenpreventie?
- Rampenpreventie heeft als doel humanitaire rampen in aantal en omvang te verkleinen en de lokale bevolking in potentiële rampgebieden weerbaar maken.
- De manieren om dit te doen variëren van het trainen van een evacuatieteam tot het opstellen van een waarschuwings-smsdienst tot het maken van een aardbevingsbestendig stadsplan. Rampenreductie is veelal gericht op natuurrampen, zoals overstroming en cyclonen, maar kan zich ook richten op het verminderen van conflicten (conflictpreventie).
- Nuttige investering? Volgens de Wereldbank (2004) wel: stop je $1 in preventie, bespaar je gemiddeld zo'n $7 aan noodhulpgelden. Toch is er veelal minder financiële steun voor rampenpreventie dan voor acute noodhulp: tot nu toe weigeren landen om financiële afspraken over rampenreductie te maken en een vast percentage van hun nationale budget opzij te zetten voor rampenpreventie.
Meer weten? Check deze website.
3. Het verdrag is een overeenkomst tussen regeringen. Wat doen ngo’s eigenlijk op zo’n top?
“Iedereen die aanwezig is probeert het proces te beïnvloeden. Vanuit de ngo’s lobbyen we voor meer aandacht voor de lokale gemeenschap. Dankzij het 2005-verdrag hebben veel landen inmiddels preventiemaatregelen opgenomen in hun nationale wetgeving. Dat is mooi, maar niet genoeg: veel dorpen en rurale gebieden merken nog niets van deze regels.
Tijdens de top hopen we dit te veranderen door te lobbyen en door workshops te geven waar ook regeringsdelegaties aan deelnemen. Overheden weten vaak wel wat van rampenpreventie, maar hebben niet de praktijkkennis die wij als ngo’s hebben. Welke maatregelen kan een stad bijvoorbeeld nemen om haar inwoners goed voor te bereiden op een aardbeving? Wat komt er kijken bij het opzetten van een evacuatie? Of hoe zet je een rampenreductie-commissie op die haar taken op het juiste moment uitvoert? Tijdens de top laten we zien hoe je kunt zorgen dat zo’n verdrag in de praktijk effect heeft.”
Gevoelig in de onderhandelingen zijn de punten die met klimaat en conflictpreventie te maken hebben
4. Wat zijn de hete hangijzers; waar spant het deze top om?
“Gevoelig in de onderhandelingen zijn de punten die met klimaat te maken hebben. In december dit jaar onderhandelen regeringen in Parijs over het internationale klimaatakkoord. Kwesties zoals compensatie van Zuidelijke landen door Noordelijke landen en het aanpakken van de basisoorzaken van klimaatverandering komen nu terug in het preventieverdrag, maar zijn door het klimaatakkoord zo gevoelig dat ze waarschijnlijk vooruitgeschoven worden. Ook conflictpreventie ligt bij veel delegaties gevoelig. Veel Zuidelijke landen zien dit als bedreiging, omdat ze vrezen dat buitenlandse regeringen zich met hun beleid bemoeien als er een crisis uitbreekt.”
5. Wat kunnen we verwachten qua uitkomst?
“Waarschijnlijk een getekende rampenreductie-overeenkomst of, als de regeringen het niet eens kunnen worden over alle punten, een bijna-af verdrag. Verder presenteren verschillende stakeholders tijdens de WCDRR intentieverklaringen waarin ze uitleggen hoe zij de afspraken over rampenreductie gaan realiseren.
De uitkomst van een top? Waarschijnlijk een getekende rampenreductie-overeenkomst
Een belangrijke uitkomst van de top is ook dat er hernieuwd momentum wordt gecreëerd voor rampenpreventie. Daarom zou ik de WCDRR ook niet per se het noodhulphoogtepunt van het jaar noemen. Het is eerder een belangrijk onderdeel van een langer proces waarbij we wereldwijd gelukkig steeds meer aandacht geven aan rampenpreventie. Dit proces moet na de top vooral gaande blijven, zodat we in de komende jaren stappen blijven zetten die de rampenrisico’s op lokaal niveau verminderen.”
Tijdlijn van het preventie-verdrag voorafgaand aan de WCDRR in Sendai, Japan.
