Do’s en don’ts voor witte bondgenoten

Anne van der Ven, de initiatiefnemer van Wit Huiswerk, hoopt ‘mensen niet alleen aan te zetten om hun huiswerk te doen, maar ook te inspireren om actie te ondernemen’. Zij geeft al een aantal tips aan bondgenoten die niet stil willen blijven zitten. Vul om te beginnen de ‘Anti-Racism checklist for Whites’ in. De checklist geeft je een idee van wat het inhoudt om een bondgenoot te zijn en waar jij je antiracisme wel of niet al in de praktijk brengt. Herken je racisme terwijl het gebeurt? Luister je aandachtig naar mensen uit gemarginaliseerde groepen? Leer je voortdurend bij over racisme? En bespreek je racisme met zowel mensen van kleur als witte mensen?

Denk aan Stichting Nederland wordt Beter die zich inzet voor meer kennis over de gevolgen van het koloniale en slavernijverleden van Nederland, de activistische gemeenschap Black Queer Trans Resistance NL die racisme, trans- en homofobie tegengaat of The Black Archives: een historisch archief waar mensen terecht kunnen voor gesprekken, activiteiten en boeken vanuit zwarte en andere perspectieven die elders vaak onderbelicht blijven. Wil je je steun betuigen aan Kick Out Zwarte Piet? Dan zou je alvast de open brief kunnen ondertekenen waarmee je laat zien dat je tegen het personage Zwarte Piet bent.

Aan alle witte mensen die aanwezig zijn bij een antiracismedemonstratie en zeggen dat ze écht willen gaan staan tegen institutioneel racisme: dit is hét moment om je daar op ieder moment over uit te spreken. Doe onderzoek naar wat racisme is en wat het betekent om een bondgenoot te zijn en vraag niet om uitleg bij de mensen die zelf racisme ondervinden. Het is niet het huiswerk van zwarte mensen, maar van witte mensen. Investeer tijd in dit onderwerp, spreek andere witte mensen erop aan en kijk nooit weg.”

Nu zijn we onder andere bezig meteen zaak over het recht van kinderen op water (om te voorkomen dat bij gezinnen het water wordt afgesloten) en helpen we Afghaanse vluchtelingen, staatlozen en antiracismedemonstranten. We zijn als juridische waarnemers ook aanwezig bij demonstraties omdat we ons zorgen maken over hoe autoriteiten omgaan met demonstranten. Wij zijn niet leidend: onze cliënten bepalen hun verhaal, wij kunnen helpen het juridisch in te kaderen. Wij staan niet voor, maar naast hen.”

In de nieuwste aflevering van de podcastserie Damn, Honey adviseert politica Sylvana Simons om een vraag te stellen waarmee je de ander bewust kan maken van wat hij of zij zegt of doet. Zo kun je de volgende keer als iemand in je omgeving het woord ‘blank’ gebruikt vragen of diegene zich bewust is van de koloniale betekenis van het woord. Volgens Simons is dit minder confronterend dan gelijk een statement te maken, en bovendien prikkel je met een vraag ook de nieuwsgierigheid van een ander om hierover na te denken.

Je uitspreken tegen racisme kan moeilijk zijn, en het is een extra confronterend onderwerp als je er tot nu weinig mee bezig hoefde te zijn. Laat je vooral niet ontmoedigen, want ieders steun is hard nodig. Besef dat je afzijdig houden niet hetzelfde is als steunen: tegen racisme zijn is niet hetzelfde als antiracistisch zijn. Dan nog één laatste tip: onthoud dat het in de strijd tegen racisme niet om jou gaat. In de 10 Steps to Non-Optical Allyship benadrukt ook Mireille Cassandra Harper hoe belangrijk dat is: ‘Hoe fijn het ook is dat je je kunt inleven in de situatie, dit is niet het moment om het te hebben over jouw persoonlijke ervaringen. Laat je ego thuis.’

Mensen die racisme ervaren – niet alleen bij demonstraties maar ook in het dagelijks leven – hebben last van verdriet, slapeloosheid en woede. Ik wil er juist ook voor hen zijn; als activist van kleur is het niet evident dat je emotionele huishouding op orde is, want de strijd gaat voor. Toen ik na de aanval op Kick Out Zwarte Piet naar een bijeenkomst van hen ging om mijn diensten aan te bieden, barstten sommigen direct in huilen uit. Ik zet mijn vaardigheden graag in voor mensen die niet zo snel naar mijn praktijk zouden komen.”

De portretten van Jelle Klaas en Sheila Chitanie verschenen eerder in dit artikel.